Πώς το ημερολόγιο μιας μοδίστρας έγινε αφορμή για μια έκθεση που αξίζει να δεις

Το τετράδιο σημειώσεων που κράτησε το 1958 η Μαρίκα Χαντζή, μοδίστρα και μαθήτρια του ελληνικού Οίκου Ραπτικής Τσοπανέλη, γίνεται αφορμή για μια καινούρια έκθεση στην οποία συμμετέχουν σημαντικά ονόματα της ελληνικής μόδας και σύγχρονοι εικαστικοί.

— Τι θα δούμε στην έκθεση «Το ημερολόγιο μιας μοδίστρας: Μια φανταστική βιογραφία»;

Είναι μια σύνθεση από έργα Eλλήνων σύγχρονων καλλιτεχνών και σχεδιαστών μόδας.

Αφορμή γι’ αυτήν τη συνάντηση είναι ένα εύρημα: το τετράδιο σημειώσεων μιας μοδίστρας από τις παραδόσεις μαθημάτων στον οίκο Τσοπανέλη του 1958.

Καλλιτέχνες και σχεδιαστές ερμηνεύουν-σχολιάζουν-εξελίσσουν τις σημειώσεις αλλά και τις τεχνικές οδηγίες που υπάρχουν στις σελίδες του τετραδίου.

— Ποιο είναι το στοιχείο που κάνει την έκθεση να ξεχωρίζει;

Η πρωτόγνωρη εγχώρια συγκατοίκηση δύο πεδίων, της τέχνης και της μόδας αλλά και το έναυσμα που δίνει το τετράδιο για έρευνα στον τρόπο ζωής που διαμορφώνει η νεωτερικότητα στη μεταπολεμική Ελλάδα μέσα από τη μόδα.

Ένα φαινόμενο που εξαπλώνεται από τα «σαλόνια της υψηλής ραπτικής των Αθηνών» προς «την κάτω» κοινωνική κλίμακα μέσα από τη μοδιστρική πρακτική στις ευρύτερες ζώνες της Αθήνας.

Πώς το ημερολόγιο μιας μοδίστρας έγινε αφορμή για μια έκθεση που αξίζει να δεις

Zeus & Dione

— Τι σου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση στο ημερολόγιο;

Οι συμβουλές καλής εμφάνισης προς γυναίκες και άνδρες εκείνης της εποχής για να είναι κομψοί και ελκυστικοί. Και τα σχέδια πατρόν ως παραδείγματα εννοιολογικών έργων.

— Πείτε μας λίγα λόγια για τα έργα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν.

Είναι ένα μείγμα από ζωγραφικά, γλυπτά, εγκαταστάσεις και ημιτελή ρούχα. Δείχνουν άλλοτε μια διαδικασία κριτικού σχολιασμού των σωματικών προτύπων που προβάλλει το σύστημα της μόδας, άλλοτε μια αμφισβήτηση του ρόλου των φύλων, αλλά και τη σημασία της χειροτεχνίας ως ανάδειξης μιας καλλιτεχνικής πρακτικής που σήμερα απουσιάζει.

Επίσης, το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα δανείζει στην έκθεση, από το αρχείο των συλλογών του, δύο αυθεντικές δημιουργίες του οίκου Τσοπανέλη του 1958, συμπληρώνοντας την ατμόσφαιρα της εποχής.

— Ποιος ήταν ο ρόλος του οίκου Τσοπανέλη στην Ελλάδα του ’50-’60;

Ήταν ένας από τους οίκους ραπτικής που ακολουθούσε τους κανόνες της γαλλικής υψηλής ραπτικής. Ο Τσοπανέλης είχε ατελιέ αλλά και σχολή μοδιστρικής.

Παρουσίαζε τις δημιουργίες του οίκου στο δικό του «σαλόνι», ντύνοντας μέλη της τότε βασιλικής οικογένειας και Αθηναίες αστές. Κανόνας του η θηλυκή κομψότητα à la parisienne.

Καραγιαννοπούλου Ειρήνη

— Ποια ήταν η σχέση των Ελλήνων με το φαινόμενο της μόδας την εποχή του ημερολογίου και ποια τώρα;

Τη δεκαετία του ’50 υπήρχε η συνήθεια να ράβουν μόνες τους οι γυναίκες τα ρούχα. Σπανιότερα είχαν τα οικονομικά μέσα να αγοράσουν ύφασμα και να το ράψουν στη μοδίστρα.

Εξαιτίας αυτής της απρόσιτης συνθήκης, αλλά και επειδή οι κώδικες της εμφάνισης ήταν αυστηροί, επιβάλλοντας κανόνες κομψότητας, υπήρχε ευλαβική προσήλωση στη γνώμη του «μετρ» ή στα φιγουρίνια και στα πατρόν που διέθεταν οι καλές μοδίστρες.

Σήμερα, φυσικά, καθένας και καθεμία είναι ο στυλίστας του εαυτού του, αλλάζοντας με ταχύτητα ρούχα και απόψεις.

— Πώς και γιατί το επάγγελμα της μοδίστρας εξοβελίστηκε από την ιστορική και την καλλιτεχνική έρευνα και αφήγηση;

Μάλλον επειδή στη χώρα μας επικράτησε η άποψη πως επείγει ο ιστορικός να δώσει προσοχή στη συγγραφή της πολιτικής και οικονομικής Ιστορίας.

Όμως ο υλικός πολιτισμός, μέσα από τις πηγές και τη μικροϊστορία των ανθρώπων του, δημιουργεί τις συνθήκες ώστε να γραφτεί η συνέχεια.