Τον περασμένο μήνα, ένα μοντέλο που συνεργάστηκε με τον Nobuyoshi Araki, τον πιο διάσημο φωτογράφο της Ιαπωνίας, κατήγγειλε πως επί 16 χρόνια έζησε ως θύμα εκμετάλλευσης και εκφοβισμού από τον καλλιτέχνη
Τώρα, μια έκθεση στη Νέα Υόρκη που παρουσιάζει το προκλητικό έργο του Araki, δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με τη δυναμική της εξουσίας που ασκεί ένας φωτογράφος στο θέμα του και το ποια είναι τα όρια της εκμετάλλευσης.
Λίγο μετά τα εγκαίνια της έκθεσης "The Incomplete Araki" το μοντέλο Kaori δήλωσε ότι ο Αraki δεν υπέγραψε ποτέ επαγγελματική σύμβαση μαζί της, αγνόησε τα αιτήματά της για προστασία της ιδιωτικής ζωής της κατά τη διάρκεια φωτογραφήσεων και δεν την ενημέρωνε όταν οι φωτογραφίες της δημοσιεύονταν ή εμφανίζονταν σε εκθέσεις, με αποτέλεσμα συχνά να μην έχει πληρωθεί.
«Με αντιμετώπιζε σαν ένα αντικείμενο», έγραψε όπως μεταδίδουν οι New York Times.
Σε συνέντευξή της, η Kaori, η οποία σταμάτησε να συνεργάζεται με τον Araki πριν από δύο χρόνια, δήλωσε ότι αισθάνθηκε πως έπρεπε να μιλήσει, παίρνοντας θάρρος από το κίνημα για τη σεξουαλική παρενόχληση #MeToo.
Το μοντέλο ξεκίνησε να συνεργάζεται με τον φωτογράφο σε ηλικία 20 ετών και δεν τον κατηγορεί για σεξουαλική επίθεση. Αντ' αυτού, είπε ότι αισθάνθηκε συναισθηματικό εκφοβσιμό από έναν καλλιτέχνη που ποτέ δεν την αναγνώρισε ως δημιουργικό συνεργάτη.
«Θέλω να μάθει ο κόσμος τι συνέβη στο παρελθόν μου με τον Araki» δήλωσε η Kaori ενώ ο φωτογράφος αρνήθηκε να σχολιάσει τους ισχυρισμούς.
Το έργο του Araki αντιμετωπίζεται ως αμφιλεγόμενο δεδομένης της προκλητικής φύσης του με φωτογραφίες γυμνών γυναικών που συνδέονται με ιαπωνική τεχνική bondage γνωστή ως kinbaku-bi.
Η Maggie Mustard, συν-επιμελήτρια της έκθεσης στο Μουσείο του Σεξ, δήλωσε ότι οι ισχυρισμοί του μοντέλου γίνονται αφορμή να ξεκινήσει η συζήτηση για τα δικαιώματα των μοντέλων.
«Αυτό μας δίνει την ευκαιρία να μιλήσουμε για το τι συμβαίνει σε μια "μούσα"- και χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη με εισαγωγικά - όταν δεν έχει συμβόλαιο ή οικονομική και νομική εικόνα για το πώς χρησιμοποιήθηκε η φωτογραφία της», δήλωσε η Μustard στους ΝΥΤ.
Η αμφιλεγόμενη σχέση μεταξύ καλλιτέχνη και μοντέλου κάνει την εμφάνισή της αιώνες πριν, με περιπτώσεις δμιουργών όπως ο Πικάσο ή ο Σίλε, γνωστοί για την κακομεταχείριση των γυναικών. Πιο πρόσφατα, μοντέλα του Chuck Close τον κατηγόρησαν για σεξουαλική παρενόχληση.
Οι ιστορικοί τέχνης υποστηρίζουν ότι ίσως είναι καιρός οι καλλιτέχνες να επαναπροσδιορίσουν τη βάση πάνω στην οποία οικοδομούνται αυτές οι σχέσεις. «Τα μοντέλα θα πρέπει να έχουν περισσότερα δικαιώματα όσον αφορά την ταυτότητα του ίδιου του έργου», δήλωσε η Rebecca Zorach, καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο Northwestern University.
Στην Ιαπωνία, οι αποκαλύψεις του μοντέλου έρχονται καθώς οι γυναίκες τώρα αρχίζουν να θέτουν ερωτήματα σχετικά με την ανδρική δύναμη, τη σεξουαλική παρενόχληση και την κακοποίηση.
Ενδεικτικό είναι πως το περασμένο έτος, όταν ένας από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους της Ιαπωνίας κατηγορήθηκε για βιασμό, η κάλυψη στα ιαπωνικά μέσα ενημέρωσης ήταν ελάχιστη.
Η Κaori σπούδασε χορό στο Παρίσι και το 2001 πόζαρε πρώτη φορά για τον Araki.
Είπε ότι πληρώθηκε περίπου 100.000 γιεν (περίπου 930 δολάρια) για να φωτογραφηθεί με κιμονό ή ενώ χόρευε στο στούντιο του φωτογράφου ενώ για τις γυμνές πόζες συχνά την πήγαινε σε φθηνά ξενοδοχεία ερωτικών συνευρέσεων και της έδινε τα μισά χρήματα για την κάθε εικόνα.
Αλλά είπε ότι υπήρξαν και αρκετές αυτοσχέδιες συνεργασίες για τις οποίες δεν πήρε ποτέ αμοιβή.
Στο κοινό, ο Araki τη χαρακτήριζε ως «μούσα» του, αλλά η ίδια λέει πως δεν είχε ποτέ δικαίωμα λόγου στη δουλειά τους. «Για εκείνον μια μούσα ήταν αυτή που δεν μιλά ή δεν έχει δικές της απόψεις και απλώς τηρεί τις εντολές του», είπε και πρόσθεσε πως οι δύο τους είχαν συναινετική σεξουαλική σχέση.
«Είμαι ο Αraki και είναι τιμή σου που σε βγάζω φωτογραφίες», της έλεγε όταν αντιδρούσε ενώ εκείνος κέρδιζε συνεχώς από τις εικόνες της που πουλούσε.
Η Kaori είχε ζητήσει νομική βοήθεια για να διεκδικήσει αποζημίωση για τα δεδουλευμένα της, αλλά δεν είχε βρει κάποιον πρόθυμο να αναλάβει την υπόθεσή της.
Αφηγείται ένα περιστατικό στο στούντιο. Εκείνη ήταν γυμνή και φωτορεπόρτερ είχαν έρθει να απαθανατίσουν τον δημιουργό επί το έργω. Εκείνη αντέδρασε γιατί δεν ήθελε να είναι γυμνή μπροστά σε τόσο κόσμο, αλλά ο Araki την διαβεβαίωσε πως μόνο αυτός θα φαινόταν στις φωτογραφίες. Όταν οι εικόνες δημοσιεύθηκαν διεθνώς, ή Kaori ήταν παντού γυμνή στο φόντο.
«Μου ζήτησε να κάνω ασυνήθιστα πράγματα και τα έκανα σαν να ήταν φυσιολογικά. Έφτασα στο σημείο να είμαι αυτοκτονική», εξομολογείται. Τελικά τον εγκατέλειψε το 2016 και άνοιξε τη δική της σχολή μπαλέτου.
Όταν ζήτησε να σταματήσει την αναδημοσίευση και παρουσίαση των φωτογραφιών της, εκείνος προειδοποίησε σε επιστολή του ότι δεν είχε δικαιώματα. «Όλα τα μοντέλα θα πρέπει να κατανοήσουν τη δυνατότητα απεριόριστης χρήσης του έργου», γράφει στην επιστολή του στην εφημερίδα «The New York Times». «Εγώ αποφασίζω τα πάντα για τα δικαιώματα. Όλα εξαρτώνται από μένα», ανέφερε αυταρχικά.
Η Kaori είπε ότι δεν περίμενε απολογία από τον Αraki και δεν ζητά από το Μουσείο να αφαιρέσει τις τρεις φωτογραφίες της από την έκθεση.
«Το μόνο που θέλω είναι οι επισκέπτες να γνωρίζουν το θλιβερό παρασκήνιο και όλα όσα έζησα», λέει.
σχόλια