Απόγευμα 7 Ιουνίου του 2012. Ένας 67χρονος εξαφανίζεται κάπου κοντά στο κέντρο της Αθήνας. Κανείς δε γνωρίζει που βρίσκεται. Η κ. Γεωργία, σύζυγος του εξαφανισθέντος, θυμάται ακόμη με κάθε λεπτομέρεια εκείνη την ημέρα παρότι έχουν περάσει έξι χρόνια από τότε. Επιλέγει, όμως, να μην αποκαλύψει το επώνυμό της.
«Είχαμε κάνει τις πρωινές δουλειές μας και μετά καθίσαμε να φάμε. Πέσαμε να κοιμηθούμε και από εκείνη τη στιγμή τα ίχνη του χάθηκαν». Αμέσως μόλις συνειδητοποίησε την εξαφάνισή του, αρχίζει να τον αναζητά. Και δεν είναι μόνη της. «Δεν έχουμε παράπονο, γείτονες, γνωστοί, ολόκληρη η τοπική κοινωνία στάθηκε στο πλευρό μας. Όλοι έψαχναν μαζί μας» λέει η κ. Γεωργία.
Τα τηλεοπτικά μέσα αρχίζουν να μεταδίδουν μηνύματα κοινωνικού συναγερμού, μήπως βρεθεί κάποιος που γνωρίζει ή έχει δει τον εικονιζόμενο. Οι μέρες, ωστόσο, περνούν αλλά νέα δεν υπάρχουν.
Από τους 505, λοιπόν, οι 420 βρέθηκαν. Άλλοι 85, όμως, δεν έχουν εντοπιστεί ακόμη. «Αν μιλάμε για ηλικιωμένους ίσως να μην βρεθούν και ποτέ. Πολλοί πάσχουν από αλτσχάιμερ, απομακρύνονται από το σπίτι τους και ανεβαίνουν ένα βουνό χωρίς να έχουν τις αισθήσεις τους. Πέφτουν κάτω, χτυπούν και δεν πονάνε. Δε νιώθουν το κρύο. Περπατάνε μηχανικά»
Όλα αυτά μέχρι τις 7 Ιουλίου, τριάντα ημέρες μετά την εξαφάνισή του. 340 χιλιόμετρα μακριά, στον Πλατανιά Χανίων, εντοπίζεται μια σορός, η οποία πιθανολογείται πως ανήκει στον 67χρονο. Μέχρι σήμερα, κανείς δεν ξέρει πώς ή γιατί βρέθηκε εκεί.
«Από το σημείο αυτό ξεκινά ο γολγοθάς μας. Αυτό που μας συνέβη δεν ξέρω αν έχει γίνει πουθενά αλλού στον κόσμο» λέει η κ. Γεωργία. «Κανονικά θα έπρεπε να ζητήσουν από το γιο μου να δώσει δείγμα DNA ώστε να εξακριβωθεί πως η σορός που βρέθηκε ήταν του άντρα μου» προσθέτει.
Έπρεπε να περάσουν σχεδόν 5 χρόνια για να καλέσουν οι αστυνομικές αρχές τους συγγενείς προκειμένου να δώσουν γενετικό υλικό. Όλα αυτά τα χρόνια, όμως, οι ίδιοι μη γνωρίζοντας αν τελικά η συγκεκριμένη σορός ανήκει στον 67χρονο συνέχιζαν να ψάχνουν μήπως τον βρουν.
«Δεν είναι η μοναδική περίπτωση. Υπάρχουν προβλήματα συνεννόησης μεταξύ των φορέων. Μπορεί, δηλαδή, εμείς να γυρίζουμε ψάχνοντας ολόκληρες περιοχές αλλά τελικά ο εξαφανισμένος να βρίσκεται σε κάποιο νεκροτομείο και κανείς να μη γνωρίζει την ταυτότητά του. Υπάρχον οικογένειες που δε μαθαίνουν ποτέ τι έχει συμβεί στον συγγενή τους ενώ η σορός του τελικά καταλήγει να θάβεται ως αγνώστων στοιχείων» εξηγεί ο διοικητής του Silver Alert, Γεράσιμος Κουρούκλης.
Από το 2011, ο εθελοντικός οργανισμός «Γραμμή Ζωής» έχει δημιουργήσει την υπηρεσία «Silver Alert». Μια δομή η οποία συμβάλλει στην ενημέρωση και την αναζήτηση εξαφανισμένων ανθρώπων στην Ελλάδα, με τη βοήθεια των 28 χιλιάδων εθελοντών της σε όλη τη χώρα.
Όπως μας ενημερώνει ο κ. Κουρούκλης, από την έναρξη λειτουργίας του κοινωνικού συναγερμού έχουν καταγραφεί στην υπηρεσία. συνολικά 1100 εξαφανίσεις.
Από αυτές, οι 505 δημοσιεύτηκαν στα τηλεοπτικά δίκτυα. Οι υπόλοιποι βρέθηκαν μερικές ώρες μετά τη δήλωση εξαφάνισης.
Από τους 505, λοιπόν, οι 420 βρέθηκαν. Άλλοι 85, όμως, δεν έχουν εντοπιστεί ακόμη. «Αν μιλάμε για ηλικιωμένους ίσως να μην βρεθούν και ποτέ. Πολλοί πάσχουν από αλτσχάιμερ, απομακρύνονται από το σπίτι τους και ανεβαίνουν ένα βουνό χωρίς να έχουν τις αισθήσεις τους. Πέφτουν κάτω, χτυπούν και δεν πονάνε. Δε νιώθουν το κρύο. Περπατάνε μηχανικά» σημειώνει ο κ. Κουρούκλης.
Η αναζήτηση, ωστόσο, τόσο από τους ίδιους, όσο και από την οικογένεια δε σταματά. «Από ένα σημείο και μετά το βάρος της έρευνας πέφτει αποκλειστικά σε μας» εξηγεί η κ. Γεωργία, που όλα αυτά τα χρόνια μαζί με τον γιο της δεν σταμάτησαν να ψάχνουν.
Μιλάμε για ένα βάρος τόσο ψυχολογικό όσο και οικονομικό. Από την πρώτη στιγμή πλήρωσαν ιδιωτικό ντετέκτιβ για να συνεχίσει την έρευνα. Άρχιζαν να στέλνουν υπομνήματα και μηνύματα σε όλες τις μονές της χώρας, σε περίπτωση που ο άντρας τους είχε βρει καταφύγιο σε κάποια από αυτές.
Ο γιος της οικογένειας, μάλιστα, ξεκίνησε μόνος του από την Αθήνα και πήγε στο Άγιο Όρος αναζητώντας τον, χωρίς όμως να βρει τελικά τίποτα.
«Δεν είναι καθόλου απλό πράγμα η αναζήτηση ενός προσώπου. Οι πιο πολλοί πιστεύουν πως η δουλειά μας στο Silver Alert είναι μόνο να δημοσιεύουμε τις εξαφανίσεις στα μέσα ενημέρωσης. Δε γνωρίζουν πως κάνουμε έρευνα για να τους βρούμε» λέει ο Γεράσιμος Κουρούκλης, διευθυντής της «Γραμμής Ζωής».
«Και όταν πρόκειται για ηλικιωμένο τα πράγματα είναι πιο απλά. Όταν, όμως, μιλάμε για νεότερους σε ηλικία ανθρώπους ττα πράγματα είνα πιο δύσκολα» διευκρινίζει ο ίδιος.
Δεν είναι λίγες οι φορές, όπως παραδέχεται ο κ. Κουρούκλης, που κάποιος επιλέγει σκοπίμως να εξαφανιστεί από προσώπου γης. «Έχει κάθε δικαίωμα να φύγει και να απαιτήσει να μην τον ψάξει κανείς».
Τι γίνεται, όμως, όταν οι υπηρεσίες αναζήτησης δε γνωρίζουν ποιος είναι ο πραγματικός λόγος της εξαφάνισης ενός ενήλικα; «Μας παίρνουν και μας λένε πως ο άνδρας ή ο πατέρας τους εξαφανίστηκε. Μας καθησυχάζουν πως όλα είναι ρόδινα στο σπίτι. Πώς γίνεται να είναι όλα καλά και εμείς να βρίσκουμε μετά από μερικές μέρες τον εξαφανισμένο να μας λέει ότι βαρέθηκε και ήθελε να φύγει;» αναρωτιέται ο Γεράσιμος Κουρούκλης.
Ο ίδιος θυμάται μια πρόσφατη τέτοια περίπτωση. Πριν μερικούς μήνες μια γυναίκα 36 ετών, μητέρα δύο παιδιών, εξαφανίζεται από την περιοχή των Αχαρνών. Οι μηχανισμοί της Αστυνομίας τίθενται σε συναγερμό. Γυρνάνε όλη την Πάρνηθα αλλά δεν καταφέρνουν να τη βρουν. Είναι λες και «άνοιξε η γη και την κατάπιε».
Τελικά, τη βρίσκουν μετά από μερικές μέρες στο σπίτι της αδερφή της. Όσα ισχυρίζεται δε φαίνεται να πείθουν κανένα. Οι δικοί της λένε πως στο σπίτι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα.
«Πραγματικά δε ξέραμε τι να κάνουμε. Έλα όμως που μας παίρνει μια θεία της και μας αποκαλύπτει πως στο σπίτι της οικογένειας γίνονταν χαμός. Ο άνδρας της την χτυπούσε. Γι' αυτό έφυγε. Το πιο πιθανό είναι πως ήθελε να δραπετεύσει από τον γάμο της και πίστευε ότι μέσω της δημοσιοποίησης της περίπτωσής της δεν θα μπορούσε να την πειράξει κανείς» εξηγεί ο Γεράσιμος Κουρούκλης.
Κάποιοι, ωστόσο, επιλέγουν το δρόμο της εξαφάνισης επειδή έχουν μεγάλα χρέη. Αφήνουν πίσω τα πάντα και φεύγουν στο εξωτερικό ελπίζοντας πως μετά από μερικά χρόνια οι πάντες θα τους θεωρούν νεκρούς.
«Μπορεί κάποιος να έχει εξαφανιστεί, συνεχίζει παρόλα αυτά να είναι κανονικά υπόχρεος και πολίτης του κράτους. Ανήκει ακόμα στους εκλογικούς καταλόγους και πληρώνει φόρους» σημειώνει ο δικηγόρος Δημήτριος Καραγιάννης, ο οποίος έχει ασχοληθεί εκτενώς με τις εξαφανίσεις.
Πολλές είναι, επίσης, οι οικογένειες οι οποίες, όπως παραδέχεται ο κ. Κουρούκλης, παγιδεύονται μέσα σ όλη αυτή τη διαδικασία. «Αν για παράδειγμα δεν υπάρχει συνδικαιούχος στον τραπεζικό λογαριασμό ενός εξαφανισθέντος, τότε δεν μπορεί να τον αγγίξει κανείς. Μπορεί δηλαδή να συνεχίζουν να καταβάλλονται στην τράπεζα οι συντάξεις του, η γυναίκα και τα παιδιά του να είναι άνεργα και να μην μπορούν να πάρουν τίποτα» παραδέχεται.
Η διαδικασία, ωστόσο, μπορεί να ξεμπλοκάρει μόνο όταν περάσουν και επισήμως πέντε χρόνια από την ανακήρυξη της εξαφάνισης ενός προσώπου. Σύμφωνα λοιπόν με τις διατάξεις των άρθρων 40 και των επόμενων του Αστικού Κώδικα, από τη στιγμή που για 5 χρόνια δεν έχει βρεθεί σημείο ζωής ενός εξαφανισθέντος, η οικογένειά του έχει το δικαίωμα να προσέλθει στο δικαστήριο και να ζητήσει να κηρυχθεί ο συγγενής τους «άφαντος».
Η αφάνεια είναι ουσιαστικά μια κατάσταση κατά την οποία ο εξαφανισμένος θεωρείται και τυπικά νεκρός, χωρίς να έχει βρεθεί σορός. Η οικογένειά του μπορεί να πάει στο ληξιαρχείο και να πάρει πιστοποιητικό θανάτου.
Σε περίπτωση, μάλιστα, που η ζωή του εξαφανισθέντος είχε τεθεί σε κίνδυνο, παραδείγματος χάριν στην περίπτωση μιας πλημμύρας, η διαδικασία της αφάνειας μπορεί να ξεκινήσει όχι σε πέντε αλλά σ' ένα χρόνο από την ημέρα που χάθηκαν τα ίχνη του ατόμου.
Μ αυτό το έγγραφο πλέον όλες οι υπόλοιπες διαδικασίες γίνονται λες και ο εξαφανισμένος είναι νεκρός. Ανοίγουν οι τραπεζικοί του λογαριασμοί, ο σύζυγος μπορεί να πάρει διαζύγιο, και ξεκινούν οι διαδικασίες κληροδότησης.
Η ταυτοποίηση του συζύγου της κ. Γεωργίας έγινε λίγο πριν το πέρας της πενταετίας. «Δε χρειάστηκε να κάνουμε αυτή τη διαδικασία. Εύχομαι, όμως, σε κανέναν να μη ζήσει αυτά που περάσαμε εμείς» ομολογεί..
«Καλύτερα από τη στιγμή που εξαφανίζεται κάποιος να μην τον ψάχνει κανείς. Είναι πολύ βαρύ το φορτίο» λέει και κάνει έναν μορφασμό. «Ευτυχώς τουλάχιστον έχουμε να πάμε κάπου και να του ανάψουμε ένα κεράκι. Δε ξέρω πως θα ήταν αν δεν τον βρίσκαμε ποτέ».
