Την πρώτη πριμουλίνα που απέκτησα την έλαβα κατά λάθος. Είχα παραγγείλει από κάποιο αγγλικό φυτώριο βιγόνιες-σαλίγκαρους (οι οποίες ξεράθηκαν όλες μέσα σε μερικές μέρες) και ανάμεσά τους, στο ίδιο δέμα, υπήρχε και ένα μικροσκοπικό φυτό με δύο μικρά τριχωτά φύλλα, που στο ταμπελάκι του έγραφε «primulina candy». Μου φάνηκε εντελώς αδιάφορο, μάλλον άσχημο, αλλά το λυπήθηκα και το φύτεψα στη μικρή γλάστρα ενός πεθαμένου κάκτου (στο ίδιο χώμα).
Το έβαλα ψηλά πάνω σε ένα ράφι για να μην το μαδήσει η γάτα (έχει μια αδυναμία στα μικρά φυτά, κόβει όλα τα φύλλα και αφήνει γυμνό τον κορμό) και έμεινε εκεί για σχεδόν έναν χρόνο. Και παρότι δεν το είδε ποτέ ο ήλιος και το πότιζα όποτε το θυμόμουν, μια μέρα, μετά από μήνες, πρόσεξα ότι είχε γίνει ολόκληρο φυτό, όμορφο φυτό, με λογχοειδή σαρκώδη φύλλα σκεπασμένα με τρίχες, που έβγαιναν συμμετρικά από όλες τις πλευρές. Έκανα Google το όνομά του να τσεκάρω τι στο καλό ήταν αυτό το primulina candy που είχε αντέξει χωρίς καμία φροντίδα και η έκπληξη ήταν μεγάλη, γιατί είδα ότι, εκτός από τριχωτά φύλλα, η primulina candy βγάζει και εντυπωσιακά ροζ λουλούδια, που την κάνουν περιζήτητη στους plant geeks. Και ότι πίσω από τις πριμουλίνες υπάρχει ολόκληρο στόρι που έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
Οι πριμουλίνες είναι πολύ καινούργια φυτά φυτωρίου, δηλαδή τα πιο πρόσφατα φυτά που καλλιεργήθηκαν συστηματικά (κάποια υβρίδια υπάρχουν λιγότερο από μία δεκαετία), είναι πολύ ανθεκτικά και επειδή είναι φυτά-μινιατούρες πολύ αργής ανάπτυξης, μπορείς να τις έχεις σε πολύ μικρές γλάστρες που δεν πιάνουν χώρο. Τις βάζεις μπροστά σε ένα φωτεινό παράθυρο, τις ποτίζεις όταν το χώμα αρχίσει να στεγνώνει και αυτές ευδοκιμούν και σε αποζημιώνουν, ανθίζοντας ασταμάτητα.
Τα λουλούδια της πριμουλίνας είναι μικρά, αν δεν τα δεις φωτογραφημένα από κοντά και με zoom δεν μπορείς να εκτιμήσεις την ομορφιά τους, έτσι οι φωτογραφίες στο Pinterest και στο Instagram βοήθησαν πολύ να γίνει το είδος περιζήτητο.
Βέβαια, για να ανθίσει για πρώτη φορά η candy μου πέρασε καιρός. Τη μετακίνησα μπροστά στο παράθυρο του γραφείου, άρχισα να την ποτίζω συστηματικά και όταν είχε περάσει σχεδόν ένας χρόνος από την ημέρα που τη φύτεψα, είδα να εμφανίζονται άνθη. Πολλά άνθη. Τα οποία έσκασαν μικροσκοπικά στο τέλος του χειμώνα και χρειάστηκαν μήνες για να μεγαλώσουν και να ανοίξουν, αποκαλύπτοντας το μεγαλείο τους. Έφτασε σχεδόν Ιούνιος. Γενικά, είναι φυτά της υπομονής. Μεγαλώνουν αργά, τα λουλούδια, από τη στιγμή που εμφανίζονται, θέλουν από τρεις μέχρι εννιά μήνες για να ανθίσουν, αλλά μόλις αρχίσουν να παίρνουν μπρος, η ανθοφορία κρατάει για μήνες.
Ψάχνοντας κι άλλο, ανακάλυψα ότι υπάρχουν 150 διαφορετικά είδη πριμουλίνας, κάποια με φύλλα τόσο όμορφα, που είναι «διακοσμητικά» ακόμα και όταν το φυτό δεν έχει άνθη, ότι την τελευταία δεκαετία έχουν προκύψει υβρίδια που είναι υπέροχα, με κάθε χρώματος λουλούδια, από λουλακί και μπλε μέχρι ροζ και κίτρινα, ότι έχουν φανατικούς οπαδούς που αυξάνονται κατακόρυφα τα τρία τελευταία χρόνια.
Ωστόσο, επειδή είναι φυτό που δύσκολα το προσέχεις σε ανθοπωλείο, λόγω μεγέθους και επειδή συνήθως πωλείται σε πολύ μικρές γλάστρες, δεν έχει ζήτηση, έτσι το βρίσκεις κυρίως στα φυτώρια που κάνουν πωλήσεις online. Ή από ιδιώτες καλλιεργητές, που έχουν και τις πιο σπάνιες ποικιλίες. Τα λουλούδια της πριμουλίνας είναι μικρά, αν δεν τα δεις φωτογραφημένα από κοντά και με zoom δεν μπορείς να εκτιμήσεις την ομορφιά τους, έτσι οι φωτογραφίες στο Pinterest και στο Instagram βοήθησαν πολύ να γίνει το είδος περιζήτητο.
Η αλήθεια είναι ότι μέχρι πολύ πρόσφατα τις πριμουλίνες τις κατέτασσαν στις «αφρικανικές βιολέτες», το πιο συγγενικό τους είδος στην οικογένεια των Γεσνεριοειδών, με φύλλα που θυμίζουν πολύ τα δικά τους σε κάποιες ποικιλίες. Όμως τα λουλούδια τους δεν έχουν καμία ομοιότητα και, φυσικά, οι πριμουλίνες έχουν διαφορετική καταγωγή, είναι Ασιάτισσες ‒είναι ενδημικά φυτά της τροπικής Ασίας‒ από περιοχές της Κίνας, της Ινδονησίας, του Βιετνάμ, της Σρι Λάνκα και της Ταϊλάνδης. Και ενώ πάντα ήταν μέλη της οικογένειας των Γεσνεριοειδών, για πολύ καιρό ονομάζονταν, γενικά, Chiritas, μέχρι που οι ταξινόμοι αποφάσισαν ότι οι περισσότερες από τις Chiritas έπρεπε να καταχωριστούν σε ένα άλλο, νέο είδος, που το ονόμασαν «πριμουλίνα».
Οι αφρικανικές βιολέτες μπορεί να είναι το ίδιο όμορφες (και πολύ πιο δημοφιλείς γιατί καλλιεργούνται εδώ και πολλά χρόνια), αλλά οι πριμουλίνες ανθίζουν πιο συχνά και είναι πιο εύκολες στη συντήρηση. Είναι και πιο ντελικάτες όταν ανθίσουν και με πιο μεγάλη ποικιλία από σχέδια στα φύλλα τους, οπότε είναι δικαιολογημένη η μεγάλη ζήτηση που έχουν αυτήν τη στιγμή.
Η δεύτερη πριμουλίνα που πήρα ήταν η Deinostigma tamiana, ένα πολύ διαφορετικό σε εμφάνιση φυτό, με σχεδόν στρογγυλά φύλλα. Μοιάζει πολύ με αφρικανική βιολέτα και άνθισε αμέσως μόλις τη φύτεψα. Έβγαλε ένα λευκό άνθος με βιολετί γραμμώσεις στο εσωτερικό του, που θυμίζει λίγο μενεξέ, δείχνοντας να είναι ευτυχισμένη στο νέο της περιβάλλον (ένα γλαστράκι με διάμετρο 6 εκατοστά). Ακόμα εκεί ζει, σε μεγάλα κέφια.
Οι επόμενες πριμουλίνες ήρθαν ομαδικά, υβρίδια με γιαπωνέζικα ονόματα και υπέροχα άνθη («χισάκο», «άικο», «κέικο»), μία που τη λένε «όνειρα γλυκά» και μία που τη λένε «ίλιγγο», μία «αστρόσκονη» και μία «deco», μία «periwinkle» και μία «Έρικα». Στην αγορά υπάρχουν πολλές ποικιλίες, κυρίως υβρίδια, με στρογγυλά ή μακρόστενα φύλλα, άλλα σκούρο πράσινο και άλλα ανοιχτό, μονόχρωμα ή με συμμετρικά σχέδια, άλλες συνηθισμένες, που τις βρίσκεις εύκολα, και άλλες σπάνιες, που πρέπει να ψάξεις πολύ για να τις βρεις. Υπάρχει και μία που τη λένε «μουνίι» ‒ χωρίς πλάκα.
Θεωρούνται πολύ εύκολα στη φροντίδα τους φυτά, θέλουν μικρά δοχεία και ρηχά, γιατί τους αρέσει το στρίμωγμα (στο φυσικό τους περιβάλλον ζουν σκαρφαλωμένες σε βραχώδεις πλαγιές και γκρεμούς, συχνά σε ασβεστολιθικά εδάφη), και μπορούν να ζήσουν στην ίδια γλάστρα για δύο και τρία χρόνια. Μετά, απλώς τις μεταφυτεύεις σε γλάστρα ένα νούμερο μεγαλύτερη. Αγαπούν το φως, αλλά δεν θέλουν άμεσο ήλιο (μπροστά σε ένα παράθυρο είναι μια χαρά, μπορούν να λιάζονται άφοβα για μερικές ώρες την ημέρα), θέλουν πότισμα μόλις αρχίσει να στεγνώνει το χώμα τους και χώμα που στραγγίζει καλά.
Η μόνη προσοχή που θέλουν είναι στο νερό, γιατί το υπερβολικό πότισμα μπορεί να σαπίσει τις ρίζες τους (καλύτερα να μείνουν απότιστες, αντέχουν, παρά με υγρό χώμα για μέρες). Αυτά είναι αρκετά, δεν έχουν απαιτήσεις για λίπασμα και πλούσιο χώμα, ο τύπος που μου έστειλε τη «λόκι» με συμβούλεψε να κάνω σκόνη στο μπλέντερ το τσόφλι ενός βραστού αυγού και να ανακατέψω ένα κουταλάκι του γλυκού από αυτό στο χώμα πριν τη φυτέψω.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει, επίσης, ο πολύ εύκολος τρόπος που πολλαπλασιάζονται, κόβοντας απλώς ένα παλιό φύλλο και τοποθετώντας το όρθιο, με την κομμένη άκρη μέσα σε αφράτο χώμα, μέχρι να ριζώσει και να εμφανιστούν νεαρά φυτά. Μετά τα διαχωρίζεις και τα φυτεύεις σε διαφορετικά γλαστράκια. Θέλει κι αυτό υπομονή, γιατί μεγαλώνουν πολύ αργά, αξίζουν όμως τον κόπο και τον χρόνο που θα διαθέσεις. Κάθε φορά που βλέπω τις μικρές γλάστρες ανθισμένες, σκέφτομαι πώς είναι δυνατό να κρύβεται τόση ομορφιά σε τόσο μικρά πράγματα...
σχόλια