Η θέα από τον επάνω όροφο είναι ασυναγώνιστη και το υπερθέαμα που αντικρίζεις από τις τζαμαρίες του μαγαζιού σου κόβει την ανάσα. Από τη μια μεριά αγναντεύεις τον ιερό βράχο, τη Ρωμαϊκή Αγορά, τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, τις κεραμοσκεπές των νεοκλασικών της Πανδρόσου, την Πλάκα και τ' Αναφιώτικα και από την άλλη την πλατεία Μητροπόλεως ή αλλιώς την πλατεία Δημοπρατηρίου, όπως λεγόταν παλαιότερα.
Είναι ένα από τα ωραιότερα καφενεία της Αθήνας, αν και θα έλεγε κανείς πως ταυτόχρονα μοιάζει και με μουσείο. Η «Ωραία Ελλάς» είναι φτιαγμένη από πέτρα, μάρμαρο, μπρούτζο και ξύλο και έχει δύο εισόδους: μία επί της Πανδρόσου και μία επί της Μητροπόλεως. Στους τοίχους της μορφές ηρώων της Επανάστασης του 21, παλιοί οπλαρχηγοί, πίνακες λαϊκής ζωγραφικής, ο Βενιζέλος, ο Κουταλιανός, εικονίσματα, ιστορικά έγγραφα, παλιές γκραβούρες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες μέσα σε κορνίζες. Παλιά διαφημιστικά και ρεκλάμες, γύρω στις 1.500 στο σύνολο, τυπωμένες σε μεταξοτυπίες και λινοτυπίες, διαφημίζουν ό,τι δημιουργήθηκε στη χώρα μας τις περασμένες δεκαετίες.
Για έναν λαϊκό καλλιτέχνη που ερχόταν από την επαρχία στην Αθήνα, η πόλη μας μάλλον θα φάνταζε κάπως χαοτική. Ίσως και σκληρή. Φτιάξαμε λοιπόν ένα καφενείο, όπου θα μπορούσε να αισθανθεί άνετα
Ο χώρος είναι άνετος και επικρατεί πάντα μια ηρεμία στον αέρα κι ένα μεταφυσικό ζεν. Τίποτα δεν φαντάζει παράταιρο εδώ μέσα. Από τα κλασικά τραπέζια καφενείου με τη μαρμάρινη επιφάνεια και τις ψάθινες καρέκλες μέχρι τις μαρμάρινες σκάλες και το ωραίο λιθόστρωτο που φιλοτέχνησε «μερακλής μάστορας και μέλος της ομάδας του μεγάλου Πικιώνη», όπως μας πληροφορεί ο κ. Παναγιώτης Γερολυμάτος, ο ιδιοκτήτης του χώρου και πρόεδρος του Κέντρου Ελληνικής Παράδοσης το οποίο συστεγάζεται με το καφενείο.
Το κτίριο που στεγάζεται το καφενείο έκτισε ο Ιωάννης Γερολυμάτος, μεγάλος έμπορος υφασμάτων, κάπου στην δεκαετία του 1920. Τότε εκεί λειτούργησαν μικρά καταστήματα υφασμάτων, τα «αμπατζήδικα», τα μικρά εργαστήρια που επεξεργαζόντουσαν τα υφάσματα της εποχής. Πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι να περάσει ως κληρονομιά στον γιο του, τον Παναγιώτη, ο οποίος περί τα τέλη της δεκαετίας του '70 ξεκίνησε να επεξεργάζεται στο κεφάλι του το όραμά του.
«Αναρωτιόμουνα τι να έκανα με τον χώρο» λέει ο κ. Γερολυμάτος που μέχρι τότε δραστηριοποιούνταν στον χώρο της ναυτιλίας. «Όταν αποφάσισα να δημιουργήσω το Κέντρο της Ελληνικής Παράδοσης σκέφτηκα ότι θα ήθελα το μέρος να έχει και την έννοια του κοινωνικού χώρου. Ε, τι καλύτερο λοιπόν από το να δημιουργήσω ένα καφενείο, σκέφτηκα. Ως Κεφαλονίτης που είμαι στην καταγωγή πολλοί με θεώρησαν "τρελό" όμως να που τελικά η τρέλα μου έβγαλε κάτι ωραίο» συμπληρώνει.
Συλλέκτης ο ίδιος αλλά και θαυμαστής της λαϊκής μας τέχνης, ο κ. Γερολυμάτος συνέλεγε επί 50 χρόνια έναν σωρό αντικείμενα κι έτσι άδραξε την ευκαιρία δημιουργώντας ένα εκθετήριο για τους λάτρεις του είδους, φτιάχνοντας μέσα στο καφενείο αυτό το λαογραφικό αριστούργημα.
Μέσα στις ωραίες, παλιακές του προθήκες είναι τοποθετημένα κεραμικά από τη Σίφνο, τη Ρόδο και την Αίγινα, ξυλόγλυπτα από τη Σκύρο, θαύματα μαρμαρογλυπτικής από την Τήνο και αντικείμενα όπως γκλίτσες, ρόκες, πινακωτές και καρδάρια από την Ήπειρο, τη Μακεδονία και ένας σωρός άλλα από σχεδόν όλες οι γωνιές της Ελλάδος.
Όταν πρωτοξεκινούσε να στήνει τον χώρο λέει πως «για έναν λαϊκό καλλιτέχνη που ερχόταν από την επαρχία στην Αθήνα, η πόλη μας μάλλον θα φάνταζε κάπως χαοτική. Ίσως και σκληρή. Φτιάξαμε λοιπόν ένα καφενείο, όπου θα μπορούσε να αισθανθεί άνετα».
Να σημειωθεί πάντως ότι η ονομασία του καφενείου προήλθε από το ιστορικό καφενείο «Η Ωραία Ελλάς» το οποίο βρισκόταν πολύ κοντά στο σημείο που βρίσκεται το καφενείο του κ. Γερολυμάτου. Από το 1839 που πρωτοάνοιξε, με ιδιόκτητη τον Ιταλό Santo, στη συμβολή των οδών Αιόλου και Ερμού, μέχρι το 1879 που έκλεισε οριστικά, εκείνο το πρώτο θρυλικό καφενείο υπήρξε στέκι πολιτικών, αγωνιστών, λογοτεχνών, περιηγητών, δημοσιογράφων αλλά και σημαντικών επισκεπτών της Αθήνας. Μάλιστα είχε εγκαινιάσει μια νέα εποχή για τα καφενεία της πρωτεύουσας, την οποία περιγράφει ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν το 1841, στο «Οδοιπορικό στην Ελλάδα»:
«H Αθήνα έχει ένα καινούριο ιταλικό καφενείο, τόσο μεγάλο και κομψό, που θα έκανε εντύπωση ακόμα και στο Αμβούργο και το Βερολίνο. Εδώ είδα νεαρούς Έλληνες με εθνικές στολές, σφιγμένους όμως τόσο πολύ, που σίγουρα θα είχαν μελανιάσει τα πλευρά τους. Έπαιζαν μπιλιάρδο καπνίζοντας, φορώντας γάντια και κρατώντας lorgnet. Αυτοί ήταν πραγματικά οι Έλληνες δανδήδες...».
Στην ονομασία του χώρου συνηγόρησε και το εξής: «Όταν φτιάχναμε το μαγαζί, ένας παλιός Πλακιώτης,γκάγκαρος, όπως τους έλεγαν παλιά, μας δώρισε ένα τραπέζι το οποίο είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του, ο οποίος διατεινόταν ότι υπήρχε μέσα στο ιστορικό καφενείο» λέει ο κ. Γερολυμάτος.
Όπως αναφέρει πάντως η κ. Σκουμπουρδή, ιστορικός τέχνης και ξεναγός, τα πρώτα καφενεία εμφανίστηκαν στην Αθήνα των οθωμανικών χρόνων κι έτσι η ιδέα του καφενείου αναδύθηκε μέσα στον χώρο της βιβλιοθήκης του Αδριανού, όπου λειτουργούσε επί σειρά αιώνων το παζάρι της παλιάς Αθήνας. Εκεί λοιπόν υπήρχαν αρκετοί καφενέδες όπως και στα πέριξ αυτού. Ο χώρος των καφενείων πάντως ήταν μέρος γνώριμο και προσφιλές από την ελληνική αρχαιότητα. Το καφενείο οφείλει την καταγωγή του στα «θερμοπώλια» της αρχαίας αγοράς. Στα ειδικά καταστήματα που υπήρχαν στους χώρους συνάθροισης, όπου οι πολίτες «πίνοντες συνήρχοντο συνομιλούντες».
Κι όλα αυτά λίγα μέτρα από όπου βρίσκεται σήμερα το καφενείο «Η Ωραία Ελλάς» στο οποίο σερβίρεται ακόμα, σχεδόν σαν ιεροτελεστία, καφές χόβολης με λουκουμάκι στο πλάι.
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 27.10.2019
σχόλια