• Αρχιτεκτονική Μελέτη / Αρχιτέκτονας Έργου – RENZO PIANO BUILDING WORKSHOP
• Συνεργάτης Αρχιτέκτονας – BETAPLAN
• Μελέτη Διαμόρφωσης Περιβάλλοντος Χώρου – DEBORAH NEVINS and Associates, Inc.
• Συνεργάτης Μελέτης Διαμόρφωσης Περιβάλλοντος Χώρου – Έλλη Παγκάλου H. PANGALOU AND ASSOCIATES
Τον Οκτώβριο του 2006 το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανακοίνωσε την πρόθεσή του να συνεργαστεί με την Πολιτεία, χρηματοδοτώντας εξ ολοκλήρου τις μελέτες, την κατασκευή και τον πλήρη εξοπλισμό του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Το πλάνο περιλαμβάνει τις νέες κτιριακές εγκαταστάσεις για την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας και την Εθνική Λυρική Σκηνή, καθώς και τη δημιουργία του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος. Οι εργασίες εκσκαφής ξεκινούν τον Δεκέμβριο του 2011 και τον περασμένο Μάιο στις 10 το πρωί μια ελιά 3,5 μέτρων γίνεται το πρώτο δέντρο που φυτεύεται στο πάρκο στην περιοχή του Μεσογειακού κήπου.
Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει πως κάπου ανάμεσα στα τέλη του 2016 και στις αρχές του 2017, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος θα ανοίξει τις πύλες του, αποκαλύπτοντας στους Αθηναίους το ολοκληρωμένο μεγαλόπνοο όραμα του ιδρύματος και του διακεκριμένου αρχιτέκτονά Ρέντσο Πιάνο. Τα δέντρα θα είναι τότε 1.200 και θα βρίσκονται ανάμεσα σε 320.000 θάμνους και μικρόφυτα, συνθέτοντας έτσι ένα μοναδικό μητροπολιτικό πάρκο, ισοδύναμο σε έκταση με τον Εθνικό Κήπο. Ο νέος αυτός πράσινος πυρήνας της Αθήνας ετοιμάζεται και φροντίζεται πυρετωδώς πίσω από τους εργοταξιακούς φράχτες που περικυκλώνουν το πάρκο. Η Ασημίνα Κουτρουμπούση
Αρχιτέκτων Μηχανικός και Διαχειρίστρια Τεχνικών Δωρεών του ΙΣΝ και ο Πάνος Παπούλιας, Υπεύθυνος Λειτουργίας ΚΠΙΣΝ μας υποδέχονται και μας αποκαλύπτουν τις πρώτες όμορφες εικόνες και όλες τις λεπτομέρειες για τον καταπράσινο "μεσογειακό κήπο" μιας επένδυσης 566 εκατομμυρίων που θέλει να γίνει πρωταγωνίστρια στο μέλλον της πρωτεύουσας.
Το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος καλύπτει το 85% του χώρου του ΚΠΙΣΝ και έχει έκταση περίπου 170.000 τμ – διπλασιάζοντας σύμφωνα με τη μελέτη της Boston Consulting Group, τους κατά κεφαλήν χώρους πρασίνου στους όμορους δήμους της Καλλιθέας, του Μοσχάτου, της Νέας Σμύρνης και του Παλαιού Φαλήρου. Πέραν της βελτίωσης της ποιότητας του αέρα, μία από τις οικολογικές λειτουργίες του Πάρκου, σε σχέση με το χώρο, είναι ότι αποτελεί και πράσινη στέγη, μειώνοντας έτσι την ενέργεια που απαιτείται για τη θέρμανση και τον κλιματισμό των κτιρίων. Λειτουργώντας ως ανάπαυλα από το τσιμέντο της πόλης, θα αποτελέσει μία όαση που θα λειτουργεί ως πηγή καθημερινής έμπνευσης και αγαπημένος προορισμός για επισκέπτες κάθε ηλικίας. Ανάμεσα στα πλέον ζωτικά στοιχεία του περιλαμβάνεται ένας μεγάλος ανοιχτός χώρος πρασίνου, ο οποίος προσφέρεται για τη διοργάνωση συναυλιών και φεστιβάλ, προβολές ταινιών και άλλα δωρεάν ψυχαγωγικά προγράμματα για τους επισκέπτες.
"Στο σημείο που βρισκόμαστε δημιουργείται μία καινούρια τοπογραφία. Μία επίπεδη περιοχή που αν και ήταν δίπλα στην θάλασσα, δεν επέτρεπε την επαφή και δεν είχε κανένα οπτικό ενδιαφέρον. Δημιουργήθηκε λοιπόν ένας λόφος, ο οποίος σε ωθεί να δεις πάλι αυτή τη θέα, αλλά καλύπτει και τις κτιριακές ανάγκες του έργου. Το ότι έπρεπε να δημιουργηθεί ένα πολύ μεγάλο ψηλό κτίριο που είναι η όπερα, με ελάχιστο ύψος 45 μέτρα, για να γίνει η σκηνή και το υποσκήνιο, όλα αυτά ήταν θέματα για τον αρχιτέκτονα, που τα έλυσε με αυτόν τον τρόπο. Τοποθέτησε τις κτιριακές εγκαταστάσεις όσο πιο μακρυά γινότανε από τον αστικό ιστό και από τα σπίτια της Καλλιθέας, για να μην μπει μπροστά τους όγκος, και δημιουργήθηκε ουσιαστικά από τη βόρεια πλευρά του οικοπέδου μέχρι την νότια, ένας λόφος που και δημιουργεί αυτό το πάρκο και καλύπτει και τα κτίρια." αναφέρει η Ασημίνα Κουτρουμπούση καθώς μας περιγράφει τον σχεδιασμό ανάπτυξης του πάρκου.
Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ ΤΟΥ ΠΆΡΚΟΥ
Μια μεγάλη ποικιλία από δέντρα και φυτά, μονοπάτια, προηγμένες παιδικές χαρές, πίδακες νερού και ανοιχτοί χώροι συνάθροισης κάνουν το χώρο ιδανικό για παιδιά αλλά και για όλους τους πολίτες που θα μπορούν να απολαμβάνουν τον περίπατό τους, να γυμνάζονται ή να συμμετέχουν σε συναυλίες, εκθέσεις και πολλά εκπαιδευτικά και πολιτιστικά προγράμματα που θα πραγματοποιούνται στους ανοιχτούς χώρους του πάρκου.
Οι αλέες που οδηγούν στο εσωτερικό του Πάρκου πλαισιώνονται από ψηλά πεύκα και ελιές, ενώ, ανάμεσα τους, διάσπαρτα, μικρότερα δέντρα, δημιουργούν εναλλαγές φωτός και σκιάς, χρώματος και υφής. Στο κέντρο του Πάρκου, θα διαμορφωθεί μεγάλος, ανοικτός χώρος πρασίνου, ένας τόπος για συγκεντρώσεις, ο οποίος προσφέρεται επίσης για τη διοργάνωση συναυλιών και φεστιβάλ, καθώς και για την προβολή ταινιών.
Ο ανοικτός, ηλιόλουστος Μεσογειακός Κήπος γιορτάζει την πλούσια φυτοκομική παράδοση της Ελλάδας. Η ποικιλία των φυτών αρκεί για να καταστήσει τον Κήπο τόπο προορισμού. Από τον Μεσογειακό Κήπο, ειδικά διαμορφωμένα ελικοειδή μονοπάτια οδηγούν με ήπια ανηφορική κλίση στο πράσινο δώμα και στην κορυφή του λόφου σε ύψος 32 μέτρων. Το μεγάλης έκτασης πράσινο δώμα που καλύπτει όλο το κτιριακό συγκρότημα μειώνει σημαντικά τις απαιτήσεις κλιματισμού των κτιρίων. Η κορυφή του λόφου προσφέρει πανοραμική θέα της θάλασσας στα δυτικά, της Ακρόπολης στα ανατολικά, καθώς και του συνολικού Πάρκου.
Στο δυτικό μέρος του πάρκου θα υπάρχει στίβος 3 διαδρόμων για 400 μέτρα και 6 διαδρόμων 100 και 200 μέτρων σε ευθεία για πραγματοποίηση προπονήσεων. Στην ίδια περιοχή θα υπάρχουν όργανα γυμναστικής. Περιμετρικά από το Κέντρο Πολιτισμού θα δημιουργηθεί ένας εντυπωσιακός ποδηλατοδρόμος αναψυχής. Η παρακείμενη Εσπλανάδα, με τις χαρακτηριστικές δενδροστοιχίες, αναπτύσσεται παράλληλα με τη γυάλινη όψη του κτίσματος. Παράλληλα και ανάμεσα από την Εσπλανάδα και το κτιριακό συγκρότημα βρίσκεται ένα υδάτινο κανάλι 30 x 400 μέτρα. Κατά μήκος του καναλιού φυτεύονται πλατάνια.
10 ΙΝFO για το παρκο
- Η είσοδος στο πάρκο θα είναι δωρεάν για όλους και αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο
• Το πάρκο θα λειτουργεί από το πρωί έως την δύση του ηλίου και όταν πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στο πάρκο τις απογευματινές/βραδινές ώρες, η πρόσβαση θα πραγματοποιείται από συγκεκριμένες πύλες και διαδρομές που θα ορίζονται από το ΚΠΙΣΝ.
- Στην πρεμιέρα του τα δέντρα θα είναι 1.200: Ελιές, Κουκουναριές, Πλατάνια, Κυπαρίσια, Χαρουπιές, Κουτσουπιές, Αμυγδαλιές, Ροδιές, Λεμονιές, Συκιές, Κουμαριές. Έως τώρα έχουν φυτευθεί περιοχή του «λόφου» έχουν φυτευτεί 315 δέντρα. Συνολικά θα φυτευτούν περίπου 500 ελιές, πάνω από 358 Κουκουναριές και περισσότερα από 370 Πλατάνια. Όλα τα δέντρα του πάρκου είναι είδη που συνθέτουν το ελληνικό και μεσογειακό τοπίο και είναι ανεπτυγμένα έτσι ώστε στην πρεμιέρα του πάρκου η εικόνα του να είναι ολοκληρωμένη και πλήρης.
• Οι 320.000 θάμνοι και μικρόφυτα θα είναι μεταξύ άλλων: Σχοίνο, πικροδάφνη, Μυρτιά, Λυγαριά, Εφόρβια, Ρίγανη, Δάφνη, Δενδρολίβανο, Λεβάντα, Παρθενόκισσος, Βίγκα και Σάλβια. Εώς τώρα έχουν φυτευθεί 14.000 θάμνοι οι οποίοι ήδη αναδύουν τα αρώματα τους σε όλο το εργοτάξιο.
• Υπεύθυνος για την λειτουργία και τη συντήρηση του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος, μετά την παράδοση του έργου, είναι ο οργανισμός ΚΠΙΣΝ ΑΕ. Τα έσοδα για τη συντήρηση του Πάρκου θα προέρχονται από την εκμετάλλευση των χώρων στάθμευσης και χώρων εστίασης καθώς και από εκδηλώσεις που θα πραγματοποιούνται στο ίδιο το Πάρκο.
• Στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας της λειτουργίας του πάρκου συμβάλλουν και επιμέρους επιλογές κατά τον σχεδιασμό του, όπως η επιλογή ενδημικών φυτών και δένδρων που απαιτούν χαμηλότερα έξοδα συντήρησης.
• Τα φυτά θα ποτίζονται με την μέθοδο της στάγδην άρδευσης και το πρόγραμμα άρδευσης θα διαμορφώνεται σύμφωνα με τις εποχικές εναλλαγές. Το νερό της άρδευσης θα προέρχεται από γεωτρήσεις και όχι από το δημόσιο δίκτυο. Τα φυτά που έχουν επιλεγεί είναι ξηρανθεκτικά μεσογειακά είδη και δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις άρδευσης.
• Στις εγκαταστάσεις του πάρκου θα λειτουργεί μονάδα κομποστοποίησης όπου τα οργανικά απόβλητα μετά από ειδική επεξεργασία θα παράγουν πλούσιο φυτόχωμα (κομπόστ) που θα χρησιμοποιείται στο πάρκο.
• Κατοικίδια στο πάρκο: Τα κατοικίδια θα επιτρέπονται στο πάρκο εφόσον οι ιδιοκτήτες σέβονται και ακολουθούν τους κανόνες λειτουργίας του πάρκου.
• Πράσινο δώμα: Η επιστημονική ομάδα του Βοτανικού κήπου Διομήδους συνέλλεξε σπόρους από γηγενή, ετήσια και πολυετή είδη για να παραχθούν σε φυτώρια στην Ελλάδα μικρά φυτάκια (αγρωστώδη σε συνδυασμό με αρωματικούς θάμνους όπως λεβάντα, ρίγανη, φασκόμηλο κτλ) που θα φυτεύουν στην πράσινη στέγη των κτιρίων θυμίζοντας τους λόφους της Αττικής.
Το μεγάλο στοίχημα του πάρκου ως κληρονομιά της Αθήνας
"Οι οργανισμοί της Εθνική Βιβλιοθήκης της Ελλάδας και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα λειτουργούν με κρατικούς πόρους. Η Λυρική υφίσταται ήδη σαν οργανισμός και λειτουργεί με ένα συγκεκριμένο budget. Το νέο έργο της δίνει καινούριες δυνατότητες και καινούριες προκλήσεις αλλά είναι ένας οργανισμός ο οποίος ήδη λειτουργεί και θα συνεχίσει να λειτουργεί σε ένα καινούριο κτίριο εδώ με υποδομές που θα βοηθήσουν, στα πλαίσια μίας νέας λειτουργίας και οργάνωσης και μείωσης των εξόδων της. Η Βιβλιοθήκη είναι επίσης ένας κρατικός οργανισμός, αλλά ας μην υπάρχουν αυταπάτες. Η χρηματοδότηση της Βιβλιοθήκης αυτή τη στιγμή είναι τόσο μικρή, που δεν θα μπορέσει ποτέ να λειτουργήσει στο νέο κτίριο με τα χρήματα που έχει. Και το ερώτημα δεν είναι τόσο εάν θα επιβαρυνθεί το κράτος με τα χρήματα λειτουργίας της Βιβλιοθήκης, που φυσικά όλα τα χρήματα του κράτους είναι σημαντικά αυτή την περίοδο, αλλά το ερώτημα είναι αν θέλουμε η χώρα να έχει μία Εθνική Βιβλιοθήκη ή όχι. Αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία, νομίζω, που έχει η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος να μπορέσει να οργανωθεί και να λειτουργήσει σωστά, όπως επιθυμεί και το προσωπικό της, οι άνθρωποι που την πονάνε και όπως της αξίζει. Και μην ξεχνάμε ότι καμία βιβλιοθήκη στον κόσμο δεν βγάζει έσοδα. Επίσης υπάρχει και το ζήτημα του ότι ο θεματοφύλακας της γνώσης ενός κράτους οφείλει να είναι το κράτος και όχι κάποιος έστω μη κερδοσκοπικός ιδιωτικός φορέας. Αυτός βοηθά στο να λειτουργήσει καλύτερα, αλλά το κράτος έχει την ευθύνη, την υποχρέωση και το δικαίωμα να λειτουργήσει αυτόν τον οργανισμό." αναφέρει ο Πάνος Παπούλιας.
"Ο τρίτος οργανισμός, το Πάρκο, είναι πράγματι ένας νέος οργανισμός που θα δημιουργήσει κόστη τα οποία αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν,. Το έργο, ειδικά αναφορικά με το Πάρκο, έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μειώνει όσο το δυνατόν περισσότερο το κόστος λειτουργίας του. Πέρα από αυτό όμως είναι αξιοσημείωτο να πούμε ότι σε μελέτες που έχουμε κάνει, οι οποίες φυσικά πρέπει να επικυρωποιηθούν, βλέπουμε ότι η επίδραση της επένδυσης αυτής στην ελληνική οικονομία είναι περίπου στο 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Δηλαδή για τα 566 εκατομμύρια που ξοδεύονται, 1 δισεκατομμύριο είναι ο κύκλος εργασιών που δημιουργείται από την ελληνική οικονομία. Αυτό είναι σημαντικό βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα το ακόμα πιο ενδιαφέρον νούμερο είναι ότι προβλέπουμε ότι θα δημιουργείται μία οικονομική δραστηριότητα γύρω από το Κέντρο Πολιτισμού, δηλαδή δεν μιλάμε για τα λεφτά που θα ξοδεύονται μες στο Κέντρο, της τάξεως των 160 εκατομμυρίων ευρώ. Οπότε, μιλάμε για την επίδραση της ύπαρξης του κέντρου πολιτισμού στα πλαίσια μίας οικονομικής δραστηριότητας συνολικής στη χώρα. Από αυτά τα 160 εκατομμύρια, αν κάποιος υπολογίσει τον ΦΠΑ που θα προκύπτει, στοιχειοθετείται ένα σεβαστό ποσό το οποίο καλύπτει τις ανάγκες λειτουργίας. Από τα 160 εκατομμύρια ετήσιου τζίρου που θα δημιουργείται, μόνο τα έσοδα από τη φορολογία αυτού είναι ένα σημαντικό ποσό."
"Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις ευθύνες που έχουνε όλοι απέναντι στο έργο και όχι μόνο το κράτος. Φυσικά το κράτος είναι εύκολο να το στοχοποιήσουμε. Ευθύνες απέναντι στο έργο έχει και ο κόσμος που θα το χρησιμοποιεί, γιατί το ίδρυμα δεν επενδύει απλά για να φτιάξει μία μικρή όαση. Δίνει αυτά τα χρήματα για να επαναπροσδιορίσει, έστω μακροπρόθεσμα τον τρόπο που ο κόσμος χρησιμοποιεί το δημόσιο χώρο. Οπότε αν ο κόσμος χρησιμοποιεί πολύ όμορφα το Πάρκο και μετά δεν προσέχει ένα μικρό χώρο πρασίνου στη γειτονιά, εμείς θα θεωρήσουμε ότι το έργο αυτό δεν έχει επιτελέσει το σκοπό που θα θέλαμε. Είναι δύσκολος στόχος, αλλά για τέτοια έργα μπορείς να έχεις δύσκολους στόχους. Έχουμε και εμείς ευθύνη στο να φτιάξουμε κανόνες λειτουργίας, οι οποίοι θα διέπουν το Κέντρο και θα το βοηθήσουν να λειτουργήσει σωστά. Οπότε εάν δεν λειτουργήσει καλά το Κέντρο, θα είναι αποτέλεσμα μιας σειράς λαθών και πρέπει ο καθένας να βρει το μερίδιο της ευθύνης του. Πιστεύω ότι το μεγαλύτερο ρίσκο αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εμάς που δημιουργούμε τους κανόνες λειτουργίας, στο Κράτος και στον κόσμο που θα το λειτουργήσει. Όσον αφορά τους επισκέπτες είμαστε πολύ αισιόδοξοι ότι θα το σεβαστούν. Εγώ τουλάχιστον, γιατί λειτουργούν και λίγο σαν καθρέφτης αυτά τα πράγματα. Αν δεις κάτι όμορφο θα θέλεις να του φερθείς και εσύ καλά και το Ίδρυμα εμπιστεύεται τη χώρα, εμπιστεύεσαι τον κόσμο ότι θα βγει από αυτή την κατάσταση, ότι θα μπορέσει να δημιουργήσει στο κομμάτι του πολιτισμού και της νέας δημιουργίας."
Φωτογραφίες Γιώργης Γερόλυμπος - λεζάντες
• Μονάδα υποδοχής και διαχείρισης δέντρων, Τραγάνα Φθιώτιδος
1023 Κάθε δέντρο έχει ετικέτα και είναι αριθμημένο σύμφωνα με την θέση φύτευσης του στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος
1024 Τα επιλεγμένα δέντρα απομακρύνθηκαν από το έδαφος και έγινε προετοιμασία του ριζικού συστήματος έως την φύτευση τους στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος
1028 Συστοιχίες πλάτανων, τοποθετημένων στις εγκαταστάσεις όπου και θα παραμείνουν έως την φύτευση τους στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος
• Μονάδα παραγωγής και ανάπτυξης θάμνων, Μεσολόγγι: 2810 (σχοίνα), 2819 (πικροδάφνες), 2825, 2826)
• Μονάδα παραγωγής και ανάπτυξη θάμνων, Μαραθώνας: 2085 (λεβάντα), 2088 (Βίγκα), 2099, 2100 (θάμνοι σε ειδικά φυτοδοχεία για την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος), 2105, 2111, 2113, 2114, 2117)
• Την Παρασκευή 26 Μαΐου 2014 ξεκίνησε η φύτευση του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος. Το πρώτο δέντρο που φυτεύτηκε είναι μια ελιά ύψους 3,5 μέτρων η οποία φυτεύτηκε στην περιοχή του Μεσογειακού κήπου.
2522 & 2531 Το δέντρο μεταφέρεται με ειδικούς ιμάντες για να τοποθετηθεί στον προβλεπόμενο χώρο φύτευσης
2530 Προετοιμασία/άνοιγμα λάκκου για την φύτευση της πρώτης ελιάς
2532 Η ομάδα μελετητών του πάρκου μαζί με τον εργολάβο που έχει αναλάβει τις φυτοτεχνικές εργασίες.
3006 Η φύτευση των δέντρων του πάρκου συνεχίζεται! Στο βάθος οι θάμνοι περιμένουν να φυτευτούν. 26 Σεπτεμβρίου 2014
3020 Σε πρώτο πλάνο οι πίδακες νερού και στο βάθος η καφετέρια του πάρκου.
3027 & 3028 & 3029 Φύτευση θάμνων
3035 Θέα του πάρκου προς τα βορειοανατολικά. 16 Οκτωβρίου 2014
3119 & 3123 & 3123 Πρόσφατες φωτογραφίες του Πάρκου. 24 Νοεμβρίου 2014
Φωτόρεαλιστικά πάρκου: RPBW - DNA
σχόλια