Την Παρασκευή που μας πέρασε, σε μια λιτή εκδήλωση στο αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού, παρουσία και της νέας υπουργού Λυδίας Κονιόρδου, ανακοινώθηκε ότι η Ελευσίνα θα είναι η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης του 2021, μαζί με το Νόβισαντ της Σερβίας και την Τιμισοάρα της Ρουμανίας.
Όλοι ξέρουμε ότι ο θεσμός ήταν ιδέα της Μελίνας Μερκούρη και ότι ξεκίνησε από την Αθήνα το 1985, όμως τις «καλές εποχές» δεν πολυνοιαζόμασταν, ούτε στην Ελλάδα, αλλά ούτε και στην Ευρώπη. Το κοσμοϊστορικό γεγονός του Brexit, όμως, έδειξε σε όλο τον κόσμο ότι η Ένωση πάσχει βαθιά. Οι λαοί της Ευρώπης, ή τουλάχιστον αυτοί που θέλουν να ανήκουν στην Ευρώπη, δεν βλέπουν στην Ε.Ε. μόνο μια οικονομική ασφάλεια, γιατί πολύ απλά ούτε αυτή υπάρχει πια. Αν θέλουμε να δείξουμε ότι η Ε.Ε. είναι κάτι παραπάνω από ένας γραφειοκρατικός μηχανισμός που ασχολείται κυρίως με τα «μικρά» ή ένα οικονομικό διευθυντήριο, όπως λένε κάποιοι, πρέπει να επενδύσουμε σε αυτά που μας ενώνουν. Με μια κάπως ρομαντική διάθεση, θεσμοί όπως αυτός της πολιτιστικής πρωτεύουσας κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση.
Η ίδια η πρόταση της Ελευσίνας εστιάζει στην ανάπτυξη και στην ποιοτική αναβάθμιση της πόλης που μπορούν να επιτευχθούν με τις τέχνες και τον πολιτισμό.
Η Ελλάδα του 2016 είναι τελείως διαφορετική από την Ελλάδα του 2006 και του 1997, δηλαδή τις χρονιές που φιλοξενήσαμε τον θεσμό. Το 1997, όταν η Θεσσαλονίκη έγινε πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, διαθέσαμε τον δεύτερο μεγαλύτερο προϋπολογισμό στην ιστορία της διοργάνωσης, κάτι λιγότερο από το ρεκόρ των 400 εκατ. που είχε δώσει η Κοπεγχάγη έναν χρόνο νωρίτερα, κλασικά ελληνικά, χωρίς σχέδιο για το μέλλον δηλαδή. Δεν είναι τυχαίο ότι δεν μας έχει μείνει τίποτα απ' όταν ήταν πολιτιστικές πρωτεύουσες η Θεσσαλονίκη και η Πάτρα. Παρ' όλα αυτά, ένα από τα κριτήρια επιλογής των πόλεων είναι το προταθέν πρόγραμμα να έχει μακρόπνοη επίδραση και να συμβάλει στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της πόλης.
Ο τίτλος της πρότασης της Ελευσίνας «Μετάβαση στην EUphoria» κλείνει το μάτι στην κατάσταση που επικρατεί στην Ε.Ε. Αν ειδωθεί αλλιώς, η ιστορία της Ελευσίνας μπορεί να παραλληλιστεί με αυτήν της γηραιάς ηπείρου. Σπουδαίο ιστορικό παρελθόν (μία από τις 5 ιερές πόλεις της αρχαιότητας), μεγάλο βιομηχανικό κέντρο τον 20ό αι., αποβιομηχανοποίηση, ανεργία, αλλά και σημαντική πολιτιστική δραστηριότητα τον 21ο αι. Η ίδια η πρόταση της Ελευσίνας εστιάζει στην ανάπτυξη και στην ποιοτική αναβάθμιση της πόλης που μπορούν να επιτευχθούν με τις τέχνες και τον πολιτισμό. Οι τρεις μεγάλες θεματικές του προγράμματος είναι η σχέση μας με το περιβάλλον και τη φύση (EUnvironment), η σχέση μας με τον άλλον, η οποία προσεγγίζεται μέσα από το μόρφωμα της σύγχρονης πόλης (EUrbanization), και τέλος η σχέση του ατόμου με τον εαυτό του, που αποκρυσταλλώνεται στη σχέση του με την εργασία, στην ανάγκη του δηλαδή για επιβίωση, δημιουργικότητα και αναγνώριση (The EU Working Classes).
Πρακτικά, θα δημιουργηθούν τρία προγράμματα για καθεμία από αυτές τις τρεις θεματικές, δηλαδή ένα πρόγραμμα για κάθε μήνα, με μια σειρά έργων και πρότζεκτ που θα συνδυάζουν διαφορετικές μορφές έκφρασης. Επιπλέον, θα δημιουργηθούν οι υποδομές του «Κέντρου καινοτομίας και ανάπτυξης ικανοτήτων» που θα διατρέχει και τις τρεις θεματικές και η «Eleusis: The Living Museum», η οποία θα καταγράφει όλη τη δραστηριότητα της Ελευσίνας '21 και θα τη συνδέει με σχετικό υλικό απ' όλη την Ευρώπη, θέτοντας με αυτό τον τρόπο τις βάσεις για ένα «ζωντανό μουσείο» που υπάρχει τόσο στον ψηφιακό όσο και στον φυσικό χώρο. Πέρα από τις ενδιαφέρουσες ιδέες στο πολιτιστικό κομμάτι, η πρόταση θέτει στο επίκεντρο την ανάπτυξη που μπορεί να επιτευχθεί μέσω της τέχνης. Η υπεύθυνη ομάδα δεν φαίνεται να θέλει να οργανώσει απλώς ένα φεστιβάλ διάρκειας ενός έτους. Μακάρι να καταφέρει να αναζωογονήσει την πόλη.
Λιγότερη γραφειοκρατία, περισσότερα πράγματα που μας ενώνουν.
Τrivia
Οι Dead Can Dance για την Ελευσίνα
Το μουσικό ντουέτο με τη μυσταγωγική μουσική δημιούργησε ύστερα από πρόταση της δημιουργού Λίας Δήμου ένα κομμάτι, το «Eleusis», που πρόσφερε στην πόλη αφιλοκερδώς. Το μουσικό θέμα είναι εμπνευσμένο από την Ελευσίνα και την ιστορία της και έχει σκοπό να ντύσει μουσικά το όραμα της Ελευσίνας 2021 για τη «Μετάβαση στην EUphoria».
Αισχύλεια
Ένα πολυδιάστατο ετήσιο φεστιβάλ πολιτιστικών εκδηλώσεων. Το 2015-2016 του απονεμήθηκε η ετικέτα ποιότητας του προγράμματος EFFE (Europe for Festivals, Festivals for Europe) του European Festival Association, που στόχο έχει να αναγνωρίζει ανά την Ευρώπη τα φεστιβάλ εκείνα που συμβάλλουν σημαντικά στη στήριξη της τέχνης, των τοπικών κοινωνιών και της Ευρώπης.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
