To κρίσιμο -και για πολλούς ιστορικό για το μέλλον της Ευρώπης - Eurogroup θα συνεχιστεί μέσω τηλεδιάσκεψης σήμερα.
Καθώς οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης δεν μπόρεσαν στις μαραθώνιες διαβουλεύσεις που είχαν Τρίτη και Τετάρτη να συμφωνήσουν σε μία μεγαλύτερη στήριξη των οικονομιών που έχουν πληγεί από τον κορωνοϊό, σήμερα καλούνται να λύσουν τις διαφωνίες τους και να βρεθεί η «χρυσή τομή».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συμβουλίου Μάριο Σεντένο, ο στόχος του σημερινού συμβουλίου συνεχίζει να είναι η δημιουργία ισχυρού ευρωπαϊκού δικτύου ασφαλείας για να αντιμετωπιστούν «οι συνέπειες» που θα έχει η πανδημία στην απασχόληση, για τις επιχειρήσεις και στα δημοσιονομικά των χωρών-μελών, αλλά και να καταρτιστεί σχέδιο για την «ανάκαμψη» της Ευρώπης.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές και αξιωματούχους μία διαμάχη της Ιταλίας με την Ολλανδία, σχετικά με τους όρους που θα έπρεπε να συνοδεύουν τη χορήγηση πιστώσεων στις χώρες για την αντιμετώπιση της πανδημίας, μπλόκαρε την πρόοδο για τη συμφωνία σε ένα πακέτο μέτρων ύψους μισού τρισ. ευρώ. Για τη στήριξη των οικονομιών που σηκώνουν το βάρος από τα περιοριστικά μέτρα κατά του κορονοϊού, η ΕΕ έχει ήδη αναστείλει τους περιορισμούς για την κρατική βοήθεια και επέτρεψε στα κράτη-μέλη να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες και το δημόσιο χρέος τους. Ωστόσο, η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία λένε ότι αυτό δεν αρκεί και έχουν προβάλει τη συζήτηση για μεγαλύτερη στήριξη ως μία υπαρξιακή δοκιμασία αλληλεγγύης που μπορεί να διασπάσει την ΕΕ.
Οι άλλες προτάσεις που συζητούνται περιλαμβάνουν τις πιστωτικές γραμμές από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ύψους 2% του ΑΕΠ μίας χώρας ή 240 δισ. ευρώ συνολικά. Οι όροι για την πρόσβαση σε αυτές τις πιστωτικές γραμμές παραμένουν ένα αγκάθι. Μία άλλη επιλογή είναι η χορήγηση επιπλέον εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ώστε αυτή να μπορεί να δανείσει επιπλέον 200 δισ. ευρώ στις επιχειρήσεις. Το τρίτο μέτρο είναι η στήριξη του σχεδίου της Κομισιόν για την άντληση 100 δισ. ευρώ από την αγορά έναντι εγγυήσεων 25 δισ. ευρώ από όλες τις κυβερνήσεις της Ένωσης για την επιδότηση μισθών, ώστε οι εταιρείες να μπορούν να μειώνουν τις ώρες απασχόλησης των εργαζομένων τους αντί να τους απολύει. Η δημιουργία ενός έκτακτου ταμείου στήριξης για ιατρικές προμήθειες και υγειονομική περίθαλψη είναι μία ακόμη πρόταση, όπως και η γαλλική πρόταση για τη δημιουργία ενός κοινού ταμείου αλληλεγγύης της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της μακροπρόθεσμης ανάκαμψης.
Αν τελικά οι υπουργοί Οικονομικών συμφωνήσουν, η συνολική απάντηση από τις εθνικές κυβερνήσεις και την ΕΕ θα μπορούσε να αποτελέσει το μεγαλύτερο δημοσιονομικό πρόγραμμα στήριξης του κόσμου, ξεπερνώντας αυτό των ΗΠΑ, σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters. Αν και οι μακρόσυρτες διαπραγματεύσεις δεν είναι κάτι άγνωστο για την ΕΕ, η συζήτηση αναδεικνύει ρήγματα στην Ένωση και ασκεί περαιτέρω πιέσεις στην ενότητά της, η οποία έχει ήδη πληγεί από την κρίση της Ευρωζώνης και τη μεταναστευτική κρίση του 2015-16, η οποία εν μέρει συνέβαλε στο Brexit.
Το παρασκήνιο και οι κόντρες
Το παρασκήνιο που μεταφέρει το ρεπορτάζ της Καθημερινής δείχνει πως οι δύο χώρες που βρίσκονται στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης, είναι η Ολλανδία και η Ιταλία. Η Ολλανδία επιμένει ότι, έστω σε δεύτερη φάση, πρέπει να τεθούν όροι δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής στις χώρες που έχουν προσφύγει στον ESM, ώστε να διορθωθούν δομικές τους αδυναμίες.
δοκιμάστηκε σειρά διατυπώσεων που θα μπορούσε να γεφυρώσει τις διαφορές των δύο στρατοπέδων. Οι οπαδοί της κοινής έκδοσης χρέους, που περιλαμβάνουν πλέον, πλην των «9» που υπέγραψαν την πρόσφατη επιστολή προς τον Σαρλ Μισέλ, την Κύπρο και τη Μάλτα, επέμειναν σε μία πιο ρητή αναφορά στην ανάγκη σύστασης ενός ταμείου στα πρότυπα της πρόσφατης γαλλικής πρότασης, ακόμα κι αν οι τεχνικές λεπτομέρειες χρειαστούν κάποιους μήνες για να οριστικοποιηθούν. Διχογνωμία υπήρχε και για το κατά πόσον το συγκεκριμένο θέμα έπρεπε να παραπεμφθεί στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων. Ακόμα και η αρκετά γενικόλογη τελική διατύπωση που προτάθηκε δεν έγινε αποδεκτή από σειρά χωρών του Βορρά.
Το Παρίσι δείχνει διατεθειμένο να πιέσει μέχρι τέλους για μία λύση. «Καθώς μετράμε εκατοντάδες και χιλιάδες θανάτους, οι υπουργοί Οικονομικών παίζουν με λέξεις και επίθετα... Θα κριθούμε σφοδρά, πρώτα από την αγορά και μετά από τους πληθυσμούς μας», δήλωσε κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Μπρινό Λε Μερ. Αξιωματούχος της γαλλικής προεδρίας δήλωσε χθες στο Reuters ότι δεν αποκλείεται η χώρα του να προχωρήσει σε κοινή έκδοση χρέους με μία συμμαχία των προθύμων, παρότι δεν είναι αυτή η πρώτη της επιλογή. Παράλληλα, χαρακτήρισε «ακατανόητη» την ολλανδική στάση στο θέμα του ESM.
Tο Βερολίνο θεωρεί κι αυτό παράλογες τις απαιτήσεις της Ολλανδίας για επιβολή νέων μνημονίων. Ο κ. Λε Μερ και ο Γερμανός ομόλογός του, Ολαφ Σολτζ, σε tweets που αναρτήθηκαν εντός έξι λεπτών το ένα από το άλλο μετά το τέλος των συνομιλιών, κάλεσαν από κοινού τα υπόλοιπα κράτη-μέλη να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.
Ολλανδία vs Ιταλίας
Ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Βόπκε Χούκστρα ήταν ο αρνητικός πρωταγωνιστής της τηλεδιάσκεψης, γράφει η Καθημερινή. Σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρχαν κι άλλες χώρες στο ίδιο μήκος κύματος με την Ολλανδία πριν από την έναρξη της συνεδρίασης σχετικά με τον ESM. Με το πέρασμα των ωρών, ωστόσο, ο κ. Χούκστρα έμεινε μόνος του αλλά παρέμεινε άκαμπτος. Αυτό που κατά τις πληροφορίες ξένισε τους συνομιλητές ήταν η σκληρή στάση του, διατυπωμένη σε μια μη διπλωματική γλώσσα, χωρίς αναφορές στον πόνο που βιώνουν τις τελευταίες εβδομάδες η Ιταλία και η Ισπανία.
Ο Μάριο Σεντένο πρότεινε μια διατύπωση που ανέφερε ότι θα εξεταστούν «καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία» υπό τον όρο της «καθοδήγησης των ηγετών» και της αναγνώρισης των χρηματοοικονομικών και πρακτικών ζητημάτων που προκύπτουν. Τα υπό συζήτηση εργαλεία, σύμφωνα με το προσχέδιο των συμπερασμάτων, χαρακτηρίζονταν «προσωρινά», «στοχευμένα» και «ανάλογα του τεράστιου κόστους της τρέχουσας κρίσης» – κόστος το οποίο πρέπει «να διαχυθεί στον χρόνο μέσω της χρηματοδοτικής τους δομής». Επιπλέον, αναφερόταν ότι τα εν λόγω εργαλεία πρέπει να είναι «συμβατά με τις Συνθήκες της Ε.Ε.», περιορίζοντας ακόμα περαιτέρω την εμβέλεια των πιθανών υπερβάσεων.
Τη διατύπωση αυτή ήταν διατεθειμένοι να αποδεχθούν –έστω και με επιφυλάξεις σχετικά με την αιρεσιμότητά της– οι «9+2», με την πιθανή εξαίρεση της Ιταλίας. Η Γερμανία ήταν έτοιμη κι αυτή να την προσυπογράψει. Για την Ολλανδία, την Αυστρία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία (που δεν ανήκει στην Ευρωζώνη) ήταν υπερβολικά φιλόδοξη. Ειδικά η αμφίσημη αναφορά στη «δομή χρηματοδότησης» των νέων εργαλείων θεωρήθηκε ότι παραπέμπει σε αμοιβαιοποίηση.
Το προσχέδιο συμπερασμάτων, επιπλέον, ανέφερε ότι το «δίχτυ ασφαλείας» του ESM θα βασιστεί στην προληπτική πιστωτική γραμμή ECCL, προσαρμοσμένη στην πρόκληση του κορωνοϊού. Η τροποποιημένη πιστωτική γραμμή, που έχει μετονομαστεί σε Pandemic Crisis Support, θα είναι διαθέσιμη, αν εγκριθεί, σε όλα τα κράτη-μέλη με όρους που θα συμφωνηθούν εξαρχής, συναινετικά, από το Δ.Σ. του ESM. To τελευταίο αυτό σημείο ήταν ένα από τα επίμαχα: Οι Ιταλοί θεωρούν ακόμα και αυτή την τυποποιημένη αιρεσιμότητα υπερβολικά επιβαρυντική, με τον ESM να έχει γίνει τοξικός όρος στο ιταλικό πολιτικό λεξιλόγιο· αντιθέτως, η Ολλανδία επέμενε μέχρι τέλους σε πιο απαιτητικούς όρους.
Η συνεδρίαση εξελίχθηκε σε αλλεπάλληλους γύρους και έπειτα από το πρώτο διάλειμμα «λύγισε» η Φινλανδία στο θέμα της αιρεσιμότητας, ενώ πλησίασαν και η Γαλλία με τη Γερμανία στο θέμα του ευρωομολόγου. Στον δεύτερο γύρο κορυφώθηκε η μονομαχία Ιταλών - Ολλανδών, με τους Ιταλούς, πάντως, να δηλώνουν στο τέλος διατεθειμένοι να κάνουν κάποιες υποχωρήσεις, αλλά διαπιστώνοντας ότι οι Ολλανδοί δεν σκόπευαν να κάνουν βήμα, δεν προχώρησαν ούτε κι εκείνοι. Στο σημείο αυτό ήταν που ο κ. Λε Μερ είπε «Ντροπή».
Με πληροφορίες από Καθημερινή/ΑΠΕ-ΜΠΕ/AFP
σχόλια