Ο Ornette Coleman, o alto σαξοφωνίστας και συνθέτης που ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς και αδιαμφισβήτητους πρωτοπόρους της ιστορίας της σύγχρονης τζαζ, πέθανε σήμερα Τρίτη το πρωί στο Μανχάταν. Ήταν 85 ετών.
Τα αίτια του θανάτου του ήταν η καρδιακή προσβολή όπως είπε ένας εκπρόσωπος της οικογένειας του.
Οι New York Times τον τιμούν και αναγνωρίζουν την σπουδαιότητα του με ένα τεράστιο επικήδειο. Μερικά από τα πιο σημαντικά σημεία:
"Ο Coleman άνοιξε τις πόρτες της τζαζ και βοήθησε στο να αλλάξει την πορεία της. Εξαιτίας του παραδείγματος του στα τέλη της δεκαετίας του 50 και του 60 η τζαζ έγινε λιγότερο δέσμια στους κανόνες της αρμονίας και του ρυθμού και απομακρύνθηκε από το Αμερικάνικό συνθετικό ρεπερτόριο. Η δική του μουσική, τότε και αργότερα έγινε μια νέα μορφή υψηλού ενημερωτικού φολκ τραγουδιού: φαινομενικά απλές μελωδίες για μικρές ομάδες με μια διαισθητική, συλλογική γλώσσα, και μια στρατηγική για να μην παίζονται προκαθορισμένες ακολουθίες συγχορδιών .
Στην πρώιμη δουλειά του – ένα είδος προσωπικής απάντησης στον φίλο του και άλτο σαξοφωνίστα και πρωτοπόρο Charlie Parker - καθόρισε την τζαζ και δημιούργησε μια σειρά από πρότυπα για τους μουσικούς της τζαζ του τελευταίου μισού αιώνα – αργότερα αμφισβήτησε τις προεκτάσεις γύρω από το είδος με τις δικές του ιδέες για την ενορχήστρωση, την διαδικασία και την τεχνική εμπειρογνωμοσύνη.
Ήταν επίσης περισσότερο εύγλωττος και θεωρητικός από τον John Coltrane, τον άλλο σπουδαίο πειραματιστή εκείνης της εποχής και έγινε γνωστός σαν ένας μουσικός-φιλόσοφος με ενδιαφέροντα στην μουσική πολύ ευρύτερα από το πλαίσιο μόνο της τζαζ. Τον θεωρούσαν σαν ένα έμφυτο αβαγκαρντίστα και συμβόλιζε την ανεξάρτητη θέληση της Αμερικής τόσο αποτελεσματικά όσο κάθε καλλιτέχνης του προηγούμενου αιώνα.
Λεπτός, Νότιος, γλυκομίλητος, ο κύριος Coleman έπαιξε ένα ζωντανό ρόλο στην πολιτισμική ζωή της Νέας Υόρκης. Πήγαινε σε πάρτι με ανοιχτόχρωμα σατέν κουστούμια. Τόσο εύθραυστος αλλά μπορούσε να προσελκύσει την προσοχή. Μιλούσε συχνά με μια μη συγκεκριμένη και μερικές φορές μπερδεμένη γλώσσα για την αρμονία και την οντολογία. Έγινε διάσημος για τις δηλώσεις του που πολλές φορές ήταν αφοπλιστικές με την φρεσκάδα και την διαύγεια τους που άρχιζαν να βγάζουν νόημα την δέκατη φορά που τις διάβαζες.
(σ.σ. η συνέντευξη που έδωσε στην Lifo το 2008 δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Τα περισσότερα από αυτά που έλεγε ακουγόντουσαν ακαταλαβίστικα αρχικά στο τηλέφωνο λόγω της περίεργης προφοράς του και της σιγανής φωνής του μέχρι που η επιμονή κατά την διάρκεια απομαγνητοφώνησης που έμοιαζε περισσότερο με παζλ έβγαλε καρπούς)
Κι όμως η μουσική του δεν ήταν τόσο λοξή. Στα καλύτερα της ήταν για όλους. Λίγοι ακροατές σήμερα θα αισθανθούν την ανάγκη να κατανοήσουν την απήχηση των πρώτων κομματιών του όπως το ‘Una Muy Bonita’ (λαμπερό, χοροπηδηχτό)και το ‘Lonely Woman’ (τραγικό, φλαμενκοειδές). Η πορεία του με τα άλμπουμ του στην Atlantic στην αρχή της καριέρας του – ειδικά τα The Shape of Jazz to Come,” “Change of the Century” και “This Is Our Music”- προχώρησε από το σκεπτικισμό, την γελοιοποίηση και το πατρονάρισμα ώστε τελικά να γίνουν από τα σπουδαιότερα άλμπουμ στην ιστορία της τζαζ.
Η συνθετική φωνή του και η αίσθηση του αλληλεπιδραστικού παιξίματος του συγκροτήματος ήταν άθικτη από το 1959 και αυτή ήταν η στιγμή που τον άκουσε πραγματικά κάθε σημαντικός μουσικός της τζαζ στον κόσμο. Έγραφε σύντομα μελωδικά σκετς σχεδόν πάντα σε μεγάλο κλειδί που θα μπορούσαν να ακούγονται σαν παιδικά κομμάτια, σε έξοχες μπλουζ γραμμές. Με την βοήθεια του τρομπετίστα Don Cheery οργάνωσε την μπάντα του να φέρεται σαν ξεχωριστές καρδιές σε έναν ενιαίο οργανισμό.
Ο Randolph Denard Ornette Coleman γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου το 1930 κοντά στις πολλές γραμμές τρένου του Fort Worth. Σύμφωνα με διάφορες πηγές, ο πατέρας του που πέθανε όταν ήταν 7 χρονών, ήταν εργάτης και μάγειρας και η μητέρα του η Ρόζα, υπάλληλος σε γραφείο κηδειών. Και οι δύο τους άρεσε να λέει ότι γεννήθηκαν την ημέρα των Χριστουγέννων. Πήγε στο ίδιο λύκειο με τρία από τα μελλοντικά μέλη της μπάντας του τον σαξοφωνίστα Dewey Redman και τους ντράμερ Charles Moffett και Ronald Shannon Jackson. Ήταν όμως ο bebop τενόρος σαξοφωνίστας που δεν άφησε δισκογραφική δουλειά πίσω του και που ο Coleman συχνά έλεγε ότι τον επηρέασε στο να παίζει τζαζ σαν μια ιδέα παρά σαν μια σειρά από μοτίβα".
σχόλια