Ολοκληρώθηκε ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την τελική διαμόρφωση του κοινόχρηστου χώρου και της ευρύτερης περιοχής του νέου σταθμού μετρό στην Ακαδημία δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον ιστορικό χαρακτήρα της περιοχής, αφού η πρόταση που επικράτησε αντιμετωπίζει με ενιαίο τρόπο το αστικό περιβάλλον της Τριλογίας.
Σκοπός του διαγωνισμού ήταν εξαρχής η επιλογή μιας σύγχρονης αρχιτεκτονικής προσέγγισης που θα εξασφαλίζει λειτουργικότητα, αισθητική ποιότητα και κατασκευαστική αρτιότητα για την αναβάθμιση του δημόσιου αστικού χώρου του σταθμού και του ευρύτερου περιβάλλοντος µε αναφορά στις σύγχρονες απαιτήσεις της τέχνης και της επιστήμης, καθώς και τις αρχές του βιοκλιματικού - περιβαλλοντικού σχεδιασμού.
Όπως επισημαίνεται στο πρακτικό της απόφασης: «Οι προτάσεις θα πρέπει να αποδώσουν ένα δημόσιο χώρο με προσβασιμότητα σε ΑΜΕΑ που θα λειτουργεί ως μοχλός ανάπτυξης αλλά και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης για την ευρύτερη περιοχή». Επιπρόσθετα, κατά την αξιολόγηση των προτάσεων, ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στα κριτήρια τα οποία είχαν τεθεί στην προκήρυξη, και ειδικότερα: «Στην αρχιτεκτονική προσέγγιση, τη γενική σύλληψη και διαμόρφωση αστικού τοπίου και των δημόσιων χώρων, με ανάδειξη του ιστορικού χαρακτήρα της πλατείας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην πρωτοτυπία του σχεδιασμού, στην πρόσδοση ταυτότητας στο χώρου και στη λειτουργικότητα. Στην τεχνική τεκμηρίωση και δυνατότητα εφαρμογής των προτάσεων, με κριτήριο την αντοχή στο χρόνο, την αειφορία, τη ποιότητα των υλικών και το κόστος του έργου. Στην περιβαλλοντική προσέγγιση, με αξιοποίηση μεθόδων ενεργειακής διαχείρισης του χώρου ενταγμένων στην αρχιτεκτονική του τοπίου. Στην ποιότητα σχεδιασμού των παρεμβάσεων στον δημόσιο χώρο, με φιλικές προς τους πεζούς προσβάσεις, με βιώσιμη αστική κινητικότητα και με κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για να μπορούν να επιτευχθούν τα παραπάνω».
Η Κριτική Επιτροπή συζήτησε τα ιδιαίτερα αστικά, αρχιτεκτονικά και προγραμματικά χαρακτηριστικά της περιοχής. Και επιβεβαίωσαν ότι: Η Νεοκλασική Τριλογία της Αθήνας είναι μια μοναδική αστική αρχιτεκτονική συγκρότηση με κεφαλαιώδη ιστορική, συμβολική και λειτουργική σημασία. Η περιοχή μελέτης βρίσκεται σε κρίσιμη κομβική θέση στον αστικό ιστό.
Αναφέρεται διττά, αφενός στην κατεύθυνση του άξονα Πανεπιστημίου – Κοραή και στην σταδιακή επέκταση της πόλης από το ιστορικό κέντρο προς τον νεώτερο αστικό ιστό, αφετέρου στην κατεύθυνση των οδών Πανεπιστημίου και Ακαδημίας, τη σχέση της περιοχής της Πλατείας Συντάγματος και του Κολωνακίου με την Πλατεία Ομονοίας και τα Εξάρχεια, δύο εμβληματικών αστικών επίκεντρων με διαφορετικούς, συμπληρωματικούς και αντιθετικούς χαρακτήρες. Δεδομένου ότι η ιστορική ταυτότητα και ο πολεοδομικός ρόλος του χώρου είναι ήδη ιδιαίτερα φορτισμένα, η ανάδειξη και υποστήριξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της περιοχής τίθεται ως η σημαντικότερη πρόκληση για τις διαγωνιζόμενες ομάδες.
Να θυμίσουμε ότι ο Σταθμός Ακαδημίας χωροθετείται στην οδό Ακαδημίας, μεταξύ των οδών Ιπποκράτους και Σίνα στον Δήμο Αθήνας. Η συμμετοχή του αρχιτεκτονικού γραφείου «APOSTOLOPOULOS TASOULIS» που εκπονήθηκε σε συνεργασία με την κ. Στέλλα Μέρμηγκα, ήταν εκείνη η οποία, ανάμεσα στις τέσσερις προτάσεις που κατατέθηκαν, απέσπασε το πρώτο βραβείο σε αυτόν.
Όπως μας εξηγεί ο Αρχιτέκτων Μηχανικός κ. Αποστολόπουλος από το ομώνυμο γραφείο: «Η πρόταση συστήνει μία διαδικασία αποκατάστασης και συμπλήρωσης του αστικού τοπίου. Με στοχευμένες παρεμβάσεις σε συνάφεια με τον υφιστάμενο νεοκλασικό και τον σύγχρονο αστικό χώρο επιδιώκει να αποδώσει στο εμβληματικό νεοκλασικό σύμπλεγμα γύρω από την «Αθηναϊκή Τριλογία», το Πνευματικό κέντρο και το κτίριο Κωστή Παλαμά έναν νέο δημόσιο χώρο για την πόλη της Αθήνας, διαμορφώνοντας ένα πολιτιστικό masterplan το οποίο ευνοεί την πεζή κινητικότητα. Βασικό χαρακτηριστικό της πρότασης αποτελεί η ενιαία υλικότητα του δαπέδου. Ένα υπόλευκο μάρμαρο που αντηχεί τη νεοκλασική αρχιτεκτονική της πόλης χρησιμοποιείται σε διαφορετικές εκδοχές για να συνενώσει τα διαφορετικά κομμάτια του αστικού ιστού. Ένα τοπικό φυσικό υλικό, το οποίο συναντάται ήδη σε δημόσιους χώρους του κέντρο και το οποίο μπορεί να συντελέσει στην βιοκλιματική αναβάθμιση της περιοχής μελέτης».
Την ίδια στιγμή, συγκεκριμένες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στοχεύουν να επεκτείνουν τον δημόσιο χώρο κίνησης πεζών, να τον εμπλουτίσουν με νέους πράσινους πυρήνες και ταυτόχρονα να εξυγιάνουν τον τρόπο κίνησης τόσο των αυτοκινήτων όσο και των μέσων μαζικής μεταφοράς. Οι ιστορικοί κήποι της Βιβλιοθήκης, της Ακαδημίας και του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου καθίστανται ως πράσινοι πυρήνες της νέας διαμόρφωσης, οι οποίοι ενεργοποιούνται εκ νέου. Ενώ οι άξονες Ρήγα Φεραίου και Μασσαλίας αναδιαμορφώνονται».
Κλείνοντας τη συνομιλίας μας ο κ. Αποστολόπουλος προσθέτει: «Επίσης, ένα στέγαστρο τοποθετημένο διακριτικά πίσω από τον κήπο της Ακαδημίας και μία υψίκορμη αιολική καμινάδα τοποθετημένη κοντά στην είσοδο της Νομικής Σχολής επισημαίνουν διακριτικά την θέση των νέων εισόδων του σταθμού μετρό και βοηθούν στην ανάδειξη αρχαιοτήτων της περιοχής μελέτης. Ο περίβολος του Πνευματικό Κέντρο αναδιαμορφώνεται διατηρώντας ως κέντρο αναφοράς το ιστορικό σιντριβάνι με τις στήλες εισόδου του όπως και τα μεγάλα υφιστάμενα δέντρα. Μία νέα δημόσιο πλατεία πλάθεται γύρω από τα στοιχεία αυτά. Επανασυνδέει το εμβληματικό κτίριο με την διαμόρφωση του άξονα της Ακαδημίας, με την ευρύτερη περιοχή. Γύρω από την πλατεία αναπτύσσονται νησίδες φυτεύσεων και ένα πρότυπο σύστημα υποδοχέων του βρόχινου νερού, το οποίο βελτιώνει το μικρόκλιμα της περιοχής και προτείνει μια υπεύθυνη βιοκλιματική συμπεριφορά για το μέλλον της πόλης».
