Με πλειοψηφία 43%+1 από την πρώτη Κυριακή θα εκλέγονται στο εξής οι περιφερειακές και δημοτικές αρχές, σύμφωνα με το νομοσχέδιο για το νέο εκλογικό σύστημα στους ΟΤΑ, που κατατέθηκε στη Βουλή.
Το νομοσχέδιο καταργεί την απλή αναλογική και ο νικητής θα εξασφαλίζει την εκλογή των 3/5 των μελών του συμβουλίου.
Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου παραμένουν ως έχουν σε σχέση με τις αρχικές εξαγγελίες και το κείμενο που δόθηκε για διαβούλευση. Δηλαδή:
- Καταργείται η απλή αναλογική. Εξασφαλίζεται εκλογή δημάρχου και περιφερειάρχη από τον πρώτο γύρο, με όριο εκλογής το 43%. Εάν ο πρώτος συνδυασμός λάβει ποσοστό έως και 60%, εκλέγει τα 3/5 των εδρών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου, ενώ για άνω του 60%, οι έδρες κάθε συνδυασμού κατανέμονται αναλογικά.
- Τίθεται πλαφόν εισόδου στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια το 3%, όπως ισχύει και στις βουλευτικές εκλογές. Επανέρχεται η 5ετής θητεία, όπως προβλεπόταν από το πρόγραμμα «Καλλικράτης» και ίσχυσε στις εκλογές του 2014, αλλά είχε καταργηθεί με το πρόγραμμα «Κλεισθένης» της προηγούμενης κυβέρνησης.
-Ο α΄ γύρος των εκλογών καθιερώνεται για τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου του πέμπτου έτους κάθε αυτοδιοικητικής περιόδου και ο β΄ γύρος την επόμενη Κυριακή, ενώ η θητεία των νέων αρχών θα ξεκινάει από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους των εκλογών. Έτσι, οι επόμενες δημοτικές - περιφερειακές εκλογές θα διεξαχθούν στις 8 και 15 Οκτωβρίου 2023 και οι αιρετοί θα πιάσουν δουλειά την 1η Ιανουαρίου 2024.
- Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των δημοτικών συμβούλων, η μείωση είναι μικρότερης κλίμακας σε σχέση με το αρχικό κείμενο, ενώ για τους δήμους με πληθυσμό έως 2.000 κατοίκους, η δύναμη του δημοτικού συμβουλίου παραμένει στα 13 μέλη.
Στις υπόλοιπες πληθυσμιακές κλίμακες ο αριθμός των μελών των δημοτικών συμβουλίων προβλέπεται ως εξής: από 2.001 - 5.000 κατοίκους 15 μέλη (από 17 σήμερα), από 5.001 - 10.000 κατοίκους 19 μέλη (από 21), από 10.001 - 30.000 κατοίκους 25 μέλη (από 27), από 30.001 - 50.000 κατοίκους 29 μέλη (από 33 για έως 60.000 κατοίκους), από 50.001 - 100.000 κατοίκους 35 μέλη (από 41 για πληθυσμό από 60.000), από 100.001 - 200.000 κατοίκους 39 μέλη (από 45 για έως 150.000 κατοίκους), ενώ σε δήμους με πληθυσμό από 200.000 κατοίκους και άνω, το δημοτικό συμβούλιο θα αποτελείται από 43 μέλη, αντί για 49 που ισχύει σήμερα (για πάνω από 150.000 κατοίκους).
Για τους δήμους που αποτελούνται από περισσότερες από έξι δημοτικές ενότητες και έχουν πληθυσμό από 10.001 έως 50.000 κατοίκους, προβλέπεται ο αριθμός των δημοτικών συμβουλίων τους να είναι εκείνος που αντιστοιχεί στην επόμενη πληθυσμιακή κλίμακα.
- Αντίστοιχα σε Περιφέρειες με πληθυσμό έως 300.000, το περιφερειακό συμβούλιο θα έχει 31 μέλη (από 41), από 300.001 - 800.000 41 μέλη (από 51), από 800.000 και άνω 51 μέλη (από 71), ενώ το περιφερειακό συμβούλιο της Περιφέρειας Αττικής θα αποτελείται από 71 μέλη, δηλαδή 30 μέλη λιγότερα σε σχέση με σήμερα.
Ο εκλεγμένος περιφερειάρχης, κατά τη διάρκεια της θητείας του, τελεί σε αναστολή της επαγγελματικής του δραστηριότητας.
- Οι προτάσεις που κατατέθηκαν στην δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση, έφεραν αλλαγές σχετικά με τις δημοτικές κοινότητες, όπως μετονομάζονται τα δημοτικά διαμερίσματα. Όσες από αυτές έχουν πληθυσμό έως 300 κατοίκους θα διοικούνται από τον πρόεδρο της δημοτικής κοινότητας (πρόεδρος εκλέγεται ο υποψήφιος -ανεξαρτήτως συνδυασμού- που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς στον α΄ γύρο).
- Κάθε συνδυασμός μπορεί να έχει πάνω από έναν υποψήφιο πρόεδρο.
- Για τις δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων καταργείται η ξεχωριστή κάλπη, που ίσχυσε στις τελευταίες δημοτικές εκλογές και καθιερώνεται ξανά το ενιαίο ψηφοδέλτιο, στο οποίο θα περιλαμβάνονται οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι και οι σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων.
- Ο πρόεδρος και το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας θα αποτελείται κατά τα 3/5 από τον συνδυασμό του δημάρχου και τα 2/5 από τους επιλαχόντες συνδυασμούς. Επίσης, το υπουργείο πήρε πίσω τελικά την κατάργηση των συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων στους δήμους της Περιφέρειας Αττικής, ενώ επίσης διατηρείται η δυνατότητα εκλογής και στις δημοτικές κοινότητες της έδρας των δήμων.
-Η υποβολή των υποψηφιοτήτων γίνεται μόνο μέσω συνδυασμών και με δήλωση που υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πύλη gov.gr, κατ' επιλογή του υποψηφίου με το πατρώνυμο ή το μητρώνυμό του. Τίθεται ως καταληκτική ημερομηνία η 31η Αυγούστου του έτους των εκλογών, για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών, και η 10η Σεπτεμβρίου για την ανακήρυξη αυτών από το αρμόδιο δικαστήριο, ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και οι υποψήφιοι να είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα.
- Αυξάνεται το ηλεκτρονικό παράβολο που κατατίθεται από κάθε υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο, από 50 σε 80 ευρώ, για τον υποψήφιο σύμβουλο δημοτικής κοινότητας από 10 σε 50 ευρώ, για τον υποψήφιο περιφερειάρχη από 200 σε 500 ευρώ και για κάθε υποψήφιο περιφερειακό σύμβουλο από 50 σε 100 ευρώ.
- Ο μέγιστος αριθμός των υποψηφίων δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων σε κάθε ψηφοδέλτιο διαμορφώνεται στο 150% του αριθμού των εδρών κάθε εκλογικής Περιφέρειας (από 30% που ίσχυσε στις τελευταίες εκλογές), ενώ παραμένει στο 40% η υποχρεωτική εκπροσώπηση από κάθε φύλο.
