Ένα εκτενές αφιέρωμα για την επίδραση που έχει το Airbnb και γενικότερα ο μαζικός τουρισμός στα ελληνικά νησιά, φιλοξενεί το BBC.
Το ρεπορτάζ έχει τίτλο «Τα νησιά - θέρετρα όπου οι ντόπιοι δεν έχουν που να ζήσουν».
«Η Κολέτ Νόλαν ερωτεύτηκε το νησί της Πάρου πριν 28 χρόνια, όταν μετακόμισε εκεί από το Ηνωμένο Βασίλειο μαζί με τον τότε σύζυγο της, ο οποίος είναι Έλληνας. "Όλα τα εγγόνια μου, γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Πάρο" λέει. "Μου αρέσει να είμαι κοντά στη θάλασσα, όπως και ο χαλαρός τρόπος ζωής"», ξεκινά το ρεπορτάζ και συνεχίζει: «Όμως πιθανότατα ο χρόνος της Νόλαν στο γραφικό νησί των Κυκλάδων πλησιάζει στο τέλος του. Ο σπιτονοικοκύρης της ζητάει να αφήσει το διαμέρισμα όπου έζησε για πέντε χρόνια ώστε να μπορέσει να το εκμισθώσει στο Airbnb».
"Είναι ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που μένει στο διαμέρισμα πάνω από μένα κάθε καλοκαίρι για 1-2 μήνες. Μου είπαν πως θέλουν το διαμέρισμα μου επειδή είναι ταλαιπωρία για αυτούς να χρησιμοποιούν τη σκάλα. Όταν τους πρότεινα να μετακομίσω στο δικό τους διαμέρισμα, μου είπαν πως ο γιος τους θέλει να το μετατρέψει σε Airbnb"», λέει η Νόλαν στο BBC.
«Ένα διαμέρισμα με δύο κρεβατοκάμαρες όπως αυτό της Νόλαν στο συγκεκριμένο σημείο τους Πάρου μπορεί να εκμισθωθεί έναντι 80 ευρώ τη βραδιά, η σύγκριση με τα 100 ευρώ το μήνα νοίκι που έδινε η Νόλαν είναι χαώδης. Για τους ιδιοκτήτες ακινήτων υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες για έσοδα τους καλοκαιρινούς μήνες. Είναι ακριβώς αυτή η ανισότητα στις τιμές ενοικίασης μεταξύ βραχυχρόνιας εκμίσθωσης και κανονικής που θέλγει τους ιδιοκτήτες. Ενώ το μισθωτήριο της Νόλαν λήγει τον ερχόμενο Απρίλιο οι ιδιοκτήτες προσέφυγαν δικαστικά για να την αναγκάσουν να φύγει νωρίτερα», αναφέρει το BBC.
Δυσκολεύεται να βρει σπίτι. Η κόρη της η Κατερίνα μένει στον απέναντι δρόμο και έτσι μπορεί να την βλέπει κάθε μέρα. Αν δεν τα καταφέρει τελικά ίσως αναγκαστεί να επιστρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάτι που δεν το θέλει καθώς η κόρη της και τα εγγόνια της ζουν εδώ και έχουν μεγαλώσει ως Έλληνες.
Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb έχουν δημιουργήσει στεγαστικές ελλείψεις και αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων σε όλο τον κόσμο. Η επίδραση είναι πολύ εμφανής σε μικρά μέρη, όπως τα ελληνικά νησιά, στα οποία κατοικούν μικρές κοινότητες ανθρώπων με προσωπικές σχέσεις μεταξύ τους, όμως ο πληθυσμός τους πολλαπλασιάζεται τους καλοκαιρινούς μήνες, λέει το ρεπορτάζ του BBC.
Η Πάρος έχει 13.000 μόνιμους κατοίκους όμως ο αριθμός των επισκεπτών της έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Από το 2014 στο 2017 ο αριθμός των διανυκτερεύσεων στο νησί αυξήθηκε από τις 332.418 στις 421.148. Στην πλατφόρμα της Airbnb υπάρχουν 2.435 ακίνητα προ ενοικίαση στο νησί, το 82.9% αφορά ολόκληρα σπίτια και διαμερίσματα, όχι απλά ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Η Ελλάδα έχει υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης 74%, ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Είναι σύνηθες για οικογένειες της μεσαίας τάξης να είναι ιδιοκτήτες πολλών ακινήτων, κάποια από αυτά προορίζονται για τα παιδιά τους, όμως μέχρι εκείνα να ζήσουν εκεί τα νοικιάζουν. Όμως μετά την κρίση χρέους που συρρίκνωσε την οικονομία της χώρας κατά 26% πολλοί ιδιοκτήτες δεν διαθέτουν πια προς ενοικίαση τα ακίνητα τους για μακροχρόνια ενοικίαση, ελπίζοντας να βγάλουν περισσότερα χρήματα από εκμισθώσεις τύπου Airbbnb.
Για πολλές οικογένειες που χτυπήθηκαν στην οικονομική κρίση, η δυνατότητα να εκμεταλλευτούν το τουριστικό ρεύμα και να έχουν ένα έξτρα εισόδημα ήταν πραγματικά το φιλί της ζωής. Όμως για εκείνους που είναι πιθανότερο να ζουν στο ενοίκιο, singles, χωρισμένα ζευγάρια, φοιτητές, εποχικοί εργαζόμενοι ή γιατροί και δάσκαλοι τοποθετημένοι σε προσωρινά πόστα, η δημοτικότητα του Airbnb είναι εκείνη που δημιουργεί πρόβλημα στο να βρουν σπίτι ή εκτοξεύει τα ενοίκια.
«Παλιά ήταν εύκολο να βρεις σπίτι στην Πάρο», λέει η Νόλαν. Τώρα μοιάζει όλοι να ψάχνουν σπίτι. «Στους περισσότερους ενοικιαστές έχει ζητηθεί να φύγουν καθώς οι ιδιοκτήτες θέλουν να βάλουν τα σπίτια στο Airbnb. Αλλά δεν έχουν που να πάνε».
Η Νόλαν πλήρωνε 100 ευρώ το μήνα ως ενοίκιο, αυτή τη στιγμή τα μόνα συγκρίσιμα σπίτια διαθέσιμα για μακροχρόνια μίσθωση νοικιάζονται προς 300 ευρώ το μήνα. Προσθέτοντας και τους λογαριασμούς κλπ, το κόστος ανεβαίνει και άλλο. «Δεν είναι πως είμαστε πλούσιοι. Δουλεύω το καλοκαίρι στον τουρισμό και το χειμώνα κάνω ότι δουλειά βρεθεί. Παραδίδω μαθήματα Αγγλικών και καθαρίζω σπίτια».
Η κόρη της Νόλαν, η Κατερίνα Μπαμπούλη, θεωρεί πως η κατάσταση είναι περίπλοκη. Η ίδια εργάζεται στην τουριστική βιομηχανία, διαχειρίζεται βίλες προς ενοικίαση. πολλές από αυτές ενοικιάζονται μέσω Διαδικτύου. Η κυρία Μπαμπούλη εξηγεί την οπτική των ιδιοκτητών ακινήτων στα νησιά - θέρετρα.
«Με το Airbnb μπορώ να βγάλω 10.000 ευρώ σε ένα τρίμηνο, πληρώνω 2.000 ευρώ σε φόρους, 2.000 για την καθαρίστρια και για ζημιές που θα προκύψουν στο σπίτι και μου μένουν 6.000 ευρώ στην τσέπη. Αν υπάρξει πρόβλημα με τους επισκέπτες, το Aibnb επεμβαίνει κι βοηθά.
Την ίδια στιγμή , σύμφωνα με το ρεπορτάζ η κλασική εκμίσθωση του ίδιου ακινήτου θα απέδιδε 10.000 ευρώ σε έναν χρόνο -μείον 3.000 ευρώ σε φόρους και 3.000 σε ζημίες που θα προέκυπταν στο ακίνητο - κάτι που σημαίνει 4.000 ευρώ ετήσιο κέρδος.«Και αν έχω κάποιο πρόβλημα με τον ενοικιαστή δεν μπορώ να τον διώξω. Για αυτό το λόγο πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν πια να εμπλακούν σε μακροχρόνια μίσθωση.
Εκτός από το καθαρά οικονομικό σκέλος της ιστορίας, η Μπαμπούλη λέει πως πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων προτιμούν το Airbnb καθώς η πλατφόρμα τους παρέχει περισσότερη υποστήριξη από το νομικό σύστημα της Ελλάδας. Η Μπαμπούλη κατανοεί τους λόγους που οι ιδιοκτήτες προτιμούν τη βραχυχρόνια μίσθωση όμως πιστεύει πως αυτό που συμβαίνει στη μητέρα της είναι άδικο. «Αν το ελληνικό κράτος υποστήριζε τις μακροχρόνιες μισθώσεις με τον ίδιο τρόπο που το κάνει στις βραχυχρόνιες δεν θα είχαμε αυτό το πρόβλημα», λέει.
Στην άλλη πλευρά της χώρας, στην Κέρκυρα εξελίσσεται μια παρόμοια ιστορία. Η Κέρκυρα είναι μεγαλύτερη από την Πάρο, έχει 102.000 μόνιμους κατοίκους καθώς και πανεπιστήμιο, Όμως η κυριαρχία της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην πόλη της Κέρκυρας αναγκάζει πολλούς φοιτητές να ζουν σε ξενοδοχεία ενώ και οι ντόπιοι δυσκολεύονται να βρουν αξιοπρεπή στέγαση.
Η Νικολέτα Παντή, 30 ετών, λέει πως η ίδια και η μητέρα της έψαχναν για πάνω από δύο χρόνια σπίτι, τελικά κατέληξαν σε ένα δυάρι λίγο έξω από την πόλη της Κέρκυρας. Εκείνη κοιμάται στην κρεβατοκάμαρα και η μητέρα της στο σαλόνι.
«Ζούσα σε ένα χωριό όμως ήθελα να είμαι στην πόλη της Κέρκυρας για επαγγελματικούς λόγους. Όμως μέσα σε μια πενταετία οι τιμές είχαν εκτοξευθεί από τα διακόσια ευρώ το μήνα για ένα τριάρι, στα 500. «Πλέον πληρώνουμε 350 ευρώ για ένα δυάρι, που είναι πραγματικά φθηνά» λέει, προσθέτοντας πως βρήκε το σπίτι μέσω ενός οικογενειακού φίλου, κάτι που είναι «ο μόνος τρόπος» για τους ντόπιους πλέον να βρουν διαμέρισμα.
Σε άλλα νησιά ο θυμός για την κατάσταση μεγαλώνει. Ο Γιώργος Τζήμας είναι φοιτητής αρχιτεκτονικής στα Χανιά και λέει πως οι φοιτητές πλέον αποθαρρύνονται από το να θέλουν να σπουδάσουν εκεί εξαιτίας του στεγαστικού προβλήματος. Ο ίδιος μαζί με άλλους ακτιβιστές οργανώνει εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για το θέμα στο παλιό λιμάνι των Χανίων, ένα μέρος γεμάτο τουρίστες. «Οι άνθρωποι στο νησί ξέρουν το πρόβλημα, οπότε θέλουμε να το δούνε και οι επισκέπτες. Θέλουμε να μάθουν πως θέλουμε να έχουμε τις δικές μας ζωές, όχι να είμαστε απλά ένα μέρος για τουρίστες.
Πάντως το ρεπορτάζ κλείνει αναφερόμενο στην πτώση του τουρισμού τη φετινή χρονιά και στο κατά πόσο αυτή θα σταματήσει το «κυνήγι χρυσού» μέσω Airbnb. «Ίσως υπάρξουν κάποιοι απογοητευμένοι ιδιοκτήτες που θα αποφασίσουν πως είναι μικρότερη ταλαιπωρία να έχεις σπίτι σου έναν ενοικιαστή για έναν ολόκληρο χρόνο», λέει η Νόλαν. «Τουλάχιστον αυτό ελπίζουμε».
