Tη νέα πανελλαδική δημοσκόπηση με θέμα «Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821;» δημοσίευσε το ΚΕΦιΜ και τα αποτελέσματα να δείχνουν ότι οι μύθοι γύρω από την επανάσταση καλά κρατούν.
Η δημοσκόπηση, που διεξήγαγε το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών έχει ως στόχο να εντοπίσει και να καταγράψει την πρόσληψη της Επανάστασης του 1821 στη σημερινή ελληνική κοινωνία συνολικά, αλλά και στις επιμέρους ομάδες που τη συγκροτούν, είναι η τρίτη και τελευταία κατά σειρά, δημοσκόπηση που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «200 Χρόνια από τη Φιλελεύθερη Επανάσταση».
Από τη σύγκριση των φετινών ευρημάτων με περασμένη έτη ανιχνεύονται μικρές αλλά ορατές διαφορές στην πρόσληψη των προσώπων και των γεγονότων του Αγώνα από την κοινή γνώμη, αλλά και τη γνώση γύρω από τα ιστορικά γεγονότα της εποχής στον απόηχο της επετείου των διακοσίων ετών από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
Στο ερώτημα τι είδους επανάσταση ήταν η Ελληνική, το 91,2% των πολιτών θεωρούν, βεβαίως, ότι η Επανάσταση ήταν κυρίως Εθνική.
Από το 2019 έχει μειωθεί αισθητά (κατά 26%) το μικρό ποσοστό αυτών που δηλώνουν ότι δεν είχε εθνικό χαρακτήρα. Επτά στους 10 Έλληνες χαρακτηρίζουν την Επανάσταση θρησκευτική ενώ ακόμα περισσότεροι (74% από 69% το 2019) τη χαρακτηρίζουν κοινωνική.
Το πιο εντυπωσιακό εύρημα είναι η εμπέδωση του φιλελεύθερου χαρακτήρα (66,6% --> 73,4%)6 αλλά και του δημοκρατικού (61,4% --> 66,1%)7 στη συνείδηση των Ελληνίδων και των Ελλήνων.
Σε επίπεδο ηρώων, οι δύο πιο δημοφιλείς ήρωες έχουν και πάλι μια ορατή πτωτική τάση. Έτσι ο Κολοκοτρώνης πέφτει από το 92,7% (το 2019) στο 89,4% και ο Καραϊσκάκης από το 63,1%% (το 2019) στο 60,2%.
Παρόμοια πτώση με τους δύο πρώτους αγωνιστές έχει ο Παπαφλέσσας που κρατά την τέταρτη θέση και στις 3 δημοσκοπήσεις. Πέφτει από το 32,2% (το 2019) στο 26,4%. Το πιο ενδιαφέρον εύρημα είναι η μεγάλη αύξηση των ποσοστών των γυναικών.
Έτσι, η Μπουμπουλίνα που έχει σταθερά την τρίτη θέση και στις 3 δημοσκοπήσεις αύξησε εντυπωσιακά τα ποσοστά της, από το 32,4% (το 2019) στο 42,3% ενώ η Μαντώ Μαυρογένους από το 12,6% στο 17,0% (αυξήσεις κατά 31% και 35% αντίστοιχα των ατόμων που τις αναφέρουν αυθόρμητα).
Σε ένα άλλο ερώτημα που αφορά στην επιτυχή έκβαση της επανάστασης, η πλειονότητα των Ελλήνων (61,3% --> 58,0%) θεωρεί ότι αποφασιστικές ήταν οι στρατιωτικές επιτυχίες των Ελλήνων για την τελική επιτυχία, ενώ το 33,9% (35,2% στην προηγούμενη δημοσκόπηση) θεωρεί ότι η επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων ήταν απαραίτητη.
Εντυπωσιακό είναι και το εύρημα που αφορά στην ανθεκτικότητα των μύθων. Το 70,5% συνεχίζει να πιστεύει στο «κρυφό σχολείο». Η διακύμανση στα ποσοστά ανάμεσα στις 3 δημοσκοπήσεις είναι ασήμαντη.
Στον μύθο του κρυφού σχολειού συνεχίζουν να πιστεύουν οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, οι λιγότερο μορφωμένοι, οι αδύναμοι οικονομικά, οι εθνικιστές, οι συντηρητικοί (83,8%).
Μόνο το 23,8% γνωρίζει ότι πρόκειται για μύθο. Είναι κυρίως άντρες, 45-54 ετών (31,5%), με ανώτατη εκπαίδευση (34,7%), υψηλό εισόδημα (35%), κομμουνιστές (54,8%), σοσιαλιστές (48,8%), ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ (42,3%).
Τα πράγματα είναι καλύτερα σε σχέση με τον μύθο της έναρξης της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα. Το ποσοστό αυτών που το πιστεύει παραμένει υψηλό (43%) αλλά έχει μειωθεί από την πρώτη δημοσκόπηση (45,8%).
Μειώθηκαν όμως και όσοι γνωρίζουν ότι είναι μύθος (44,4% --> 41,7%) γιατί αυξήθηκε αρκετά το ποσοστό (9,1% --> 13%) όσων δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν. Στον μύθο πιστεύουν κυρίως οι γυναίκες (48,9%), οι ηλικιωμένοι (51,1%), όσοι έχουν χαμηλό μορφωτικό επίπεδο (68,4%) και χαμηλό εισόδημα (52,7%), οι εθνικιστές (64%) και οι ψηφοφόροι της ΝΔ (48,3%).
Αντίστοιχα, τον αναγνωρίζουν ως μύθο οι άντρες (47,5%), τα άτομα 45-54 ετών (51,6%), με υψηλό μορφωτικό επίπεδο (50,7%), υψηλό εισόδημα (56,7%), σοσιαλιστές (59,5%), κομμουνιστές (56,7%), ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ (57,4%) και του ΚΚΕ (48,3%).
Παράλληλα, σε άλλο ερώτημα φαίνεται ότι οι Έλληνες θεωρούν ότι οι συμπολίτες τους δεν γνωρίζουν καλά την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Μόνο το 1% θεωρεί ότι οι συμπολίτες τους τη γνωρίζει πολύ καλά και ένα 7,3% πως τη γνωρίζει αρκετά καλά. Τα ποσοστά αυτά αυξήθηκαν ελάχιστα από την πρώτη δημοσκόπηση. Οι μισοί δηλώνουν ότι οι υπόλοιποι γνωρίζουν μέτρα την ιστορία της Επανάστασης, ελάχιστα (31,4%) ή καθόλου (8,5%). Δηλαδή οι 9 στους 10 Έλληνες πιστεύουν ότι οι συμπολίτες τους δεν γνωρίζουν την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης.
Μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση έχουν οι άντρες (47,8%), τα άτομα 55-64 ετών (52,3%), όσοι έχουν ανώτατη εκπαίδευση (48,4%), υψηλό εισόδημα (44,2%), οι εθνικιστές (50,1%), οι φιλελεύθεροι (48,5%) και οι ψηφοφόροι της ΝΔ (52%). Μικρότερη αυτοπεποίθηση έχουν οι γυναίκες (34,4%), οι νέοι (34,3%), όσοι δεν έχουν πτυχίο ΑΕΙ (γύρω στο 35%), οι κομμουνιστές (26,6%), οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ (35,1%).
Η δημοσκόπηση καταλήγει μεταξύ άλλων στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν υψηλά ποσοστά άγνοιας κυρίως ανάμεσα στις γυναίκες, όσους έχουν χαμηλό μορφωτικό και εκπαιδευτικό επίπεδο.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία MARC από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 5 Δεκεμβρίου του 2021 με τη μέθοδο της πολυσταδιακής τυχαίας δειγματοληψίας με χρήση quota βάσει φύλου, ηλικίας και γεωγραφικής κατανομής, με τηλεφωνικές συνεντεύξεις σε 1.211 νοικοκυριά από 16 ερευνητές της MARC.
