ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ και στο Μέγαρο Μαξίμου επικρατούσε αναβρασμός, αφού είχε προηγηθεί η τηλεφωνική επικοινωνία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν. Στο σαλόνι που βρίσκεται απέναντι από το γραφείο του πρωθυπουργού βρίσκονταν επτά άνθρωποι που δεν συνηθίζεται να μπαίνουν σε πρωθυπουργικά γραφεία. Είναι πρώην χρήστες ναρκωτικών. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Χρήσης Ναρκωτικών Ουσιών και της Παράνομης Διακίνησής τους δέχτηκαν να έρθουν εδώ και να μιλήσουν για όσα τους απασχολούν, τα οποία δεν είναι λίγα.
Στην ερώτησή μου πώς επιλέχθηκαν από το μεγάλο και εν πολλοίς ανώνυμο πλήθος των χρηστών, απάντησαν ότι δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιοι εξ αυτών συναντούν τον Κυριάκο Μητσοτάκη και θυμίζουν μια παλιότερη συνάντησή τους τα Χριστούγεννα του 2018, σε ένα καφενείο στην πλατεία Βάθη. Τότε είχαν συζητήσει πολλά: το πώς ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με τα ναρκωτικά, τα βιώματά τους ως χρηστών, το πρόγραμμα απεξάρτησης, την ολοκλήρωσή του και τη διαδικασία επανένταξής τους στην κοινωνία.
Στις πέντε ακριβώς, όπως είχε προγραμματιστεί, μπήκαν όλοι στο γραφείο του πρωθυπουργού. Το στίγμα, τα στερεότυπα, η προκατάληψη και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι απεξαρτημένοι βρέθηκαν στο επίκεντρο αυτής της συνάντησης, στην οποία συμμετείχαν πρώην χρήστες που ολοκληρώνουν προγράμματα του ΚΕΘΕΑ, βασισμένα στην αποχή από κάθε ψυχοτρόπο ουσία, καθώς και μέλη του Δικτύου Ομότιμων Χρηστών Ψυχοδραστικών Ουσιών, το οποίο υποστηρίζει τη χορήγηση υποκατάστατων φαρμακευτικών ουσιών.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η παρουσία τους στο Μαξίμου έχει δημόσιο χαρακτήρα, συμβολικό, ακριβώς διότι είναι αναγκαίο μια σύγχρονη κοινωνία να «σπάσει τους τοίχους» της προκατάληψης, και επισήμανε ότι στόχος του κοινωνικού κράτους είναι να βοηθά τους πιο ευάλωτους.
Η Δάφνη, ο Μπάμπης, ο Νίκος, ο Παναγιώτης, ο Σταμάτης, ο Δημήτρης και ο Θοδωρής διατύπωσαν τις απόψεις, τις ιδέες και τις προτάσεις τους. Η συζήτηση κράτησε περισσότερο από μία ώρα και έγινε σε προσωπικό τόνο. Οι τοποθετήσεις περιστράφηκαν γύρω από τις δοκιμασίες που βίωσαν οι πρώην χρήστες κατά την απεξάρτησή τους αλλά και τις διακρίσεις που κάποιοι αντιμετώπισαν στο στάδιο της επανένταξής τους στην κοινωνία. Προσωπικές ιστορίες, εξομολογήσεις, δυσκολίες που συνάντησαν και αφηγήσεις για τον εθισμό και τις εκφάνσεις του πρωταγωνίστησαν στην ανταλλαγή απόψεων πάνω σε ένα σύνθετο ζήτημα, σε τόνο συχνά συγκινητικό.
Από την αρχή, πολλοί από τους συμμετέχοντες έσπευσαν να τονίσουν ότι δεν είναι εύκολο να ξεφύγεις από το κοινωνικό στίγμα. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η παρουσία τους στο Μαξίμου έχει δημόσιο χαρακτήρα, συμβολικό, ακριβώς διότι είναι αναγκαίο μια σύγχρονη κοινωνία να «σπάσει τους τοίχους» της προκατάληψης, και επισήμανε ότι στόχος του κοινωνικού κράτους είναι να βοηθά τους πιο ευάλωτους. «Δεν υπάρχει προκατάληψη, σε αυτό το γραφείο μπαίνουν όλοι και είμαστε ανοιχτοί σε όλους, πόσο μάλλον σε αυτούς οι οποίοι αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες» σημείωσε.
Στη συνέχεια τους ρώτησε ποιες πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να αναληφθούν ώστε να βελτιωθεί η πρόληψη, να αυξηθεί η συνδρομή του κράτους στην απεξάρτηση τοξικοεξαρτημένων και να ενισχυθούν τα προγράμματα επαγγελματικής αποκατάστασής τους. Στο σημείο αυτό δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στο θέμα της αναζήτησης εργασίας και στο ότι, ενώ κάποιοι εργοδότες διστάζουν να προσλάβουν πρώην εξαρτημένους, κάποιοι άλλοι αναγνωρίζουν τον αγώνα που δίνουν όσοι έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα απεξάρτησης – κάποια προγράμματα, ούτως ή άλλως, στηρίζουν την εργασία ή την κατάρτιση. Επίσης, υπογραμμίστηκε η σημασία που έχει η οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης με τον εργοδότη ως μοναδικό όπλο για την καταπολέμηση της προκατάληψης.
Συγχρόνως ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε κάτι που μένει, βέβαια, να υλοποιηθεί: να δώσει ελκυστικά κίνητρα στους εργοδότες ώστε να προσλαμβάνουν πρόσωπα σαν αυτά που είχε απέναντί του. Ήδη ο ΟΑΕΔ έχει αυξήσει το ποσοστό επιδότησης του συνολικού κόστους απασχόλησης για επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν υπαλλήλους που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες από το 70%, που ίσχυε, στο 90%. Επίσης, έχει αυξηθεί το μέγιστο ποσό μηνιαίας επιχορήγησης από τα 700 ευρώ στα 800 για θέσεις πλήρους απασχόλησης και από τα 350 ευρώ στα 400 για μερική απασχόληση. Αλλά αυτά δεν φτάνουν. Το στίγμα και η προκατάληψη της ελληνικής κοινωνίας γι' αυτούς τους ανθρώπους είναι βαθιά και χρειάζεται πολλή δουλειά και αληθινή πολιτική βούληση για να σπάσουν.
Οι συνομιλητές του κ. Μητσοτάκη τόνισαν το ζήτημα της πρόληψης, λέγοντας ότι στον τομέα αυτόν υπάρχουν κενά. Πρότειναν την ανάπτυξη δημιουργικών δραστηριοτήτων, αθλητικών και πολιτιστικών, ήδη από τα σχολικά χρόνια, καθώς και μέτρα για την έγκαιρη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των νέων, ενώ αναφέρθηκαν και στις ψυχολογικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι.
Παράλληλα, μίλησαν για τον εθισμό, πόσο δύσκολα καταπολεμάται και πόσο εύκολα η ζωή χάνει κάθε νόημα στα μάτια ενός χρήστη. «Η ζωή είναι ωραία» σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης, κάνοντας μια αναφορά σε ένα βιβλίο γραμμένο στα αγγλικά πριν από σαράντα χρόνια που έκανε δώρο στη 17χρονη κόρη του, τονίζοντας την αρχική του φράση: «Η ζωή είναι δύσκολη».
Όση ώρα ήμουν εκεί και άκουγα αυτούς τους ανθρώπους, συνειδητοποίησα ότι πρόκειται για ευάλωτα άτομα που σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής τους παρεξέκλιναν από τον δρόμο τους. Η δομή της προσωπικότητας του καθενός, το οικογενειακό περιβάλλον και τα τραυματικά γεγονότα που μπορεί να έχουν βιώσει και δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν αποτελούν τις πληγές που κουβαλούν.
Η εξάρτηση, τα χαμένα συναισθήματα, η δυσκολία εύρεσης εργασίας, είναι πτυχές που αναδείχθηκαν στον συναισθηματικά φορτισμένο λόγο του Νίκου, ο οποίος, σε μια αποστροφή του, κατέληξε λέγοντας για τον ρόλο της θεραπείας: «Δεν θα ήμουν εδώ αν δεν υπήρχε η κοινότητα».
Στην κατάληξη της συζήτησης τονίστηκε πόση σημασία έχει η ύπαρξη απτών αποτελεσμάτων, ώστε να μη μείνει η κουβέντα αυτή στα λόγια. Είναι η στιγμή που ο Μπάμπης πήρε τον λόγο για να εστιάσει στο σκοτάδι, στο κενό, στο μαύρο που χαρακτηρίζει την πορεία ενός χρήστη, ο οποίος σταδιακά γίνεται υποχείριο της πιάτσας. «Φοβάμαι μη μείνουμε στην εικόνα και στα λόγια. κ. πρωθυπουργέ. Σπίτια και αξιοπρέπειες διαλύονται, άνθρωποι καταστρέφονται...» σημείωσε ο Μπάμπης. Ο κ. Μητσοτάκης δεσμεύτηκε ότι δεν έχει σκοπό να μείνει στον συμβολισμό αυτής της συνάντησης. «Δεν είμαι σε αυτήν τη δουλειά για το θεαθήναι, μου αρέσει να λύνω προβλήματα» είπε και πρόσθεσε ότι είναι αποφασισμένος να διορθώσει τις αστοχίες του παρελθόντος.
Αργότερα, στον χώρο του περιστυλίου λήφθηκαν οι απαραίτητες φωτογραφίες. Λίγο πριν τους αποχαιρετήσω, μου τόνισαν: «Καλή αυτή η συνάντηση, αλλά η ουσία της θα κριθεί από το εάν η κυβέρνηση προχωρήσει σε πράξεις που θα συμβάλουν στη μείωση των θυμάτων από τις εξαρτήσεις και στη σωστή επανένταξή τους στην κοινωνία. Ίδωμεν!».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια