Ανάπτυξη: Μια λέξη σχεδόν «μαγική», εφόσον ταυτίζεται a priori με την πρόοδο, τον πλούτο και την ευμάρεια. Προτείνεται κιόλας ως το «απόλυτο αντίδοτο», στην Ελλάδα αλλά και πανευρωπαϊκά, στην κρίση που προκάλεσαν η υπερχρέωση, οι δομικές παραγωγικές αδυναμίες και οι κυρίαρχες, πλέον, στην ΕΕ πολιτικές της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και της ασφυκτικής λιτότητας. Τι όμως εννοούμε ως ανάπτυξη εντέλει; Ο όρος, βλέπεις, δεν είναι καθόλου ουδέτερος και μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές ερμηνείες.
Οι περισσότεροι συνηθίσαμε να τον ταυτίζουμε με τεράστιες ενεργειακές κι εξορυκτικές επενδύσεις, εντατική «αξιοποίηση» κι εμπορευματοποίηση κάθε πιθαμής γης και μεγαλόπνοα, φαραωνικών διαστάσεων έργα αμφίβολης χρησιμότητας. Άλλοι αντιπροτείνουν μια ήπια, βιώσιμη, «πράσινη» ανάπτυξη με άξονα τον άνθρωπο και το περιβάλλον, άλλοι πάλι αμφισβητούν την ίδια την έννοιά της όπως τη θέτει ο σύγχρονος καπιταλισμός-καζίνο, ανεξάρτητα από προσανατολισμό. Γιατί το μοντέλο μιας επιθετικής, επεκτατικής, ισοπεδωτικής ανάπτυξης και του αχαλίνωτου καταναλωτισμού που υπόσχεται στους ευνοούμενούς της «έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερες οικονομικές ανισότητες, κοινωνική αδικία, καταπάτηση θεμελιωδών ανθρώπινων (και εργασιακών, βεβαίως) δικαιωμάτων, αυταρχικές διακυβερνήσεις και καταλήστευση των φυσικών πόρων», καθώς αναφέρει το δελτίο Τύπου του Φόρουμ-Πολιτικού Εργαστηρίου «Ευημερία Χωρίς Ανάπτυξη-Προτάσεις για έναν άλλο κόσμο από κοινού».
Το Φόρουμ επιχειρεί να προτείνει ένα διαφορετικό αναπτυξιακό όραμα με βάση την κινηματική εμπειρία και έρευνα σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Από την Κίνα μέχρι τη Βραζιλία κι από τη Νιγηρία μέχρι την Ινδία, τα παραδείγματα που στοιχειοθετούν την παραπάνω απόδειξη είναι πολλά, ειδικά στον αναπτυσσόμενο κόσμο αλλά και σε χώρες «νεόπτωχες» όπως η Ελλάδα (με πιο «χτυπητό», ίσως, αυτό της δράσης της Eldorado Gold στη Χαλκιδική). «Η κοινωνική εμπειρία εκατοντάδων χρόνων και οι κινηματικές ζυμώσεις των τελευταίων ετών προτάσσουν ένα άλλο μοντέλο κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής οργάνωσης, μια νέα αφήγηση και αλλαγή στην πράξη, τη δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας κόντρα στον παλιό κόσμο. Ένα πολιτικό πάντρεμα των προταγμάτων της οικολογίας, της αυτονομίας, της αποανάπτυξης, της κοινωνικής ισότητας, της αλληλεγγύης και της αλληλοβοήθειας, της ομότιμης παραγωγής, της αυτάρκειας και της κλιματικής δικαιοσύνης», συνεχίζει, υποστηρίζοντας ότι οι προτάσεις αυτές μπορεί να ακούγονται από ριζοσπαστικές έως ουτοπικές, είναι όμως ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες.
Αποκέντρωση, αυτάρκεια, αμεσοδημοκρατικοί και αυτοδιαχειριστικοί θεσμοί, έμφαση σε κοινωνική πρόνοια και μέριμνα, παραγωγική ανασυγκρότηση μέσω αλληλέγγυας και συνεργατικής οικονομίας, οικολογική βιωσιμότητα, βιοκαλλιέργειες, συνεργατικά δίκτυα αλλά και εναλλακτικές οπτικές πάνω σε ανθρώπινα δικαιώματα, μεταναστευτικό, χρέος, δημοσιονομικά και επενδύσεις είναι οι θεματικές πάνω στις οποίες θα αναπτυχθούν συγκεκριμένες προτάσεις παρέμβασης. Διατυπώνεται, επιπλέον, η φιλοδοξία ότι «εφόσον αναληφθούν οι κατάλληλες πρωτοβουλίες από τα κάτω, θα αποτελέσουν έναν ουσιαστικό μοχλό πίεσης κι επιρροής στην κεντρική πολιτική σκηνή, ιδιαίτερα τώρα που υπάρχει μια κυβέρνηση με κορμό την Αριστερά». Μια κυβέρνηση που μετονόμασε το υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας σε Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Ενέργειας και Περιβάλλοντος, με τον Παναγιώτη Λαφαζάνη να προαναγγέλλει μια νέα ενεργειακή πολιτική, στροφή στην πρωτογενή παραγωγή και μια «οικολογική, βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη» και τον «Πράσινο» υφυπουργό Γιάννη Τσιρώνη να υπερθεματίζει περί ανοίγματος στην κοινωνία των πολιτών, έμφαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δασολόγιο, χωρικό σχεδιασμό κ.λπ. Μέχρι ο Γιάνης Βαρουφάκης είχε ως γνωστόν αναφερθεί σε «βίο λιτό», με δεδομένο όμως το «κατεπείγον» της οικονομικής κατάστασης και την έλλειψη πόρων και ρευστού, υπάρχει η βάσιμη ανησυχία ότι η κυβέρνηση σύντομα θα υποχρεωθεί να υιοθετήσει, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, νεοφιλελεύθερες επενδυτικές και αναπτυξιακές συνταγές. Επιπλέον, ενώ σε τοπικό επίπεδο πολλές από αυτές τις ωραίες εναλλακτικές ιδέες έχουν αποδειχθεί λειτουργικές και αξιόπιστες, υπάρχουν πολλές αμφιβολίες για το πόσο εφαρμόσιμες είναι σε αστικά, παγκοσμιοποιημένα περιβάλλοντα με υψηλές τεχνολογικές απαιτήσεις.
Το Φόρουμ επιχειρεί να αντιπαρατεθεί στην παραπάνω προοπτική προτείνοντας ένα διαφορετικό αναπτυξιακό όραμα με βάση την κινηματική εμπειρία και έρευνα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Προσφέρει, ταυτόχρονα, μια ακόμα ευκαιρία γνωριμίας με έναν «αντισυμβατικό» χώρο που άνθισε τα χρόνια της κρίσης – αμεσοδημοκρατικά σχήματα, πρωτοβουλίες πολιτών, δίκτυα συνεργατικής και αλληλέγγυας οικονομίας, ανταλλακτικά παζάρια, βιοοικονομία, αγορές χωρίς μεσάζοντες κ.λπ. Ανάμεσα στους ομιλητές είναι οι καθηγητές Γιώργος Κολέμπας, Δημήτρης Μπριασούλης, Νικόλας Κοσματόπουλος, Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη, Άγγελος Βαρβαρούσης, Ιωάννα Δρόσου, Γιώργος Καλλής, οι συγγραφείς Γιάννης Μακριδάκης, Γιώργος Λιερός, οι οικονομολόγοι Πέτρος-Λινάρδος Ρυλμόν, Κατερίνα Αποστολίδου, Μαρίκα Φραγκάκη, οι δημοσιογράφοι Ανδρέας Ρουμελιώτης, Μαριάννα Τόλια, Λεωνίδας Βατικιώτης, οι γιατροί Γιώργος Χαριτάκης, Γιώργος Παπανικολάου καθώς κι εκπρόσωποι διαφόρων πρωτοβουλιών και συλλογικοτήτων.
Info: 20-22/2 Φόρουμ-Πολιτικό Εργαστήρι «Ευημερία χωρίς ανάπτυξη-προτάσεις για έναν άλλο κόσμο από κοινού», Πολυτεχνείο, αμφιθέατρο Γκίνη, πλήρες πρόγραμμα iliosporoi.net, degrowth.org
σχόλια