[ΓΝΩΜΕΣ] Ας τελειώνουμε με τους μύθους γύρω από τον Assange. Του Γιάννη Μπαμπούλια

Είναι αρκετά δύσκολο να εξηγήσεις μία τόσο περίπλοκη νομικά υπόθεση με λίγα λόγια, αποφεύγοντας τις γενικεύσεις ή και τις παρεξηγήσεις ακόμα. Η αλήθεια όμως είναι πως η άνευ προηγουμένου παραπληροφόρηση που επικρατεί στα media τις τελευταίες ημέρες γύρω από την υπόθεση Assange, δεν αφήνει περιθώρια για το αν επιβάλλεται να γραφτεί αυτό το κείμενο κάποια στιγμή. Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι δεν είμαι νομικός, και ότι οι γνώσεις μου γύρω από την υπόθεση προέρχονται αποκλειστικά από αναλύσεις ειδικών (Βρετανών και Σουηδών), λίστα με τις οποίες θα ακολουθήσει του άρθρου. Θα κρατήσω την προσωπική μου άποψη όσο πιο μακριά γίνεται από αυτό το κείμενο ώστε να μην κατηγορηθώ (όπως έγινε ήδη στα social media) για κιτρινισμό ή κακή δημοσιογραφία. Ας τα πάρουμε από την αρχή:

1. Ο Assange έχει ζητήσει να ανακριθεί στην Βρετανία, δεν αρνήθηκε την συνεργασία με τις Σουηδικές αρχές.

Ο Assange παραμένει στο κτίριο της πρεσβείας του Εκουαδόρ και απολαμβάνει την ασυλία που του παρέχει η χώρα. Ακόμα και αν η δεύτερη ανάκριση γίνει εντός του προξενείου, οι Σουηδικές αρχές δεν έχουν καμία εγγύηση ότι ο Assange θα παραδοθεί μετά το πέρας της διαδικασίας. Όχι, ο λόγος της αντρικής του τιμής δεν αποτελεί τεκμήριο. Στην Σουηδία απαιτούνται δύο ανακρίσεις προτού οποιεσδήποτε κατηγορίες απαγγελθούν, και αν μετά την δεύτερη απαγγελθούν κατηγορίες, η δικάσιμος ορίζεται για μετά από δύο εβδομάδες. Ο Assange παρουσιάστηκε στην πρώτη αλλά παρά τη σχετική απαγόρευση, έφυγε από την Σουηδία πριν πραγματοποιηθεί η δεύτερη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι είναι ύποπτος φυγής, άρα όχι εχέγγυος ότι θα παραδοθεί εφόσον μετά τη δεύτερη ανάκριση του απαγγελθούν τελικά κατηγορίες. Δηλώσεις από το γραφείο του Σουηδού εισαγγελέα αναφέρουν ακριβώς ότι δεν εμπιστεύονται τον Assange ότι δεν θα προσπαθήσει να εμποδίσει τις διαδικασίες από το να προχωρήσουν περαιτέρω, ξανά.

Υπάρχει προηγούμενο ανάκρισης κρατουμένου στο εξωτερικό από την Σουηδία.

Αυτή η περίπτωση που επανέρχεται συχνά σαν παράδειγμα, αφορά έναν 21χρονο που καταζητούνταν για την δολοφονία ενός άνδρα στην Σουηδία τον Μάρτιο που μας πέρασε. Συνελήφθη τελικά στην Σερβία, όπου και κρατήθηκε αρχικά. Η πρώτη ανάκριση διενεργήθηκε στην Σερβία, ωστόσο αμέσως μετά, για την δεύτερη (ακριβώς το στάδιο στο οποίο βρίσκεται και ο Assange στην όλη διαδικασία) εκδόθηκε άμεσα στην Σουηδία όπου ακολούθησε η δεύτερη ανάκριση του και τελικά η δίκη του. Οπότε αν η υπόθεση δείχνει προς κάποιο προηγούμενο είναι ότι η δεύτερη ανάκριση ΔΕΝ λαμβάνει χώρα εκτός Σουηδίας.

Δεν του έχουν απαγγελθεί κατηγορίες ακόμα άρα δεν πρέπει να εκδοθεί.

Φυσικά και του έχουν απαγγελθεί κατηγορίες, βάση των οποίων εκδόθηκε και το σχετικό ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης. Ωστόσο πριν την δεύτερη ανάκριση δεν μπορεί να ολοκληρωθεί η διαδικασία και να οριστεί δικάσιμος για τις σχετικές κατηγορίες. Για να γίνει αυτό πρέπει πρώτα να συλληφθεί, και εκεί προκύπτει η παρεξήγηση: Ο Assange δεν καταζητείται προς ανάκριση αλλά προς σύλληψη που προηγείται της ανάκρισης. Αυτή η παραξενιά του Σουηδικού συστήματος έχει γεννήσει μία σειρά από παρερμηνείες που υποστηρίζονται από “υπερασπιστές” του, και σημειωτέον ΌΧΙ από τον ίδιο ή την νομική του ομάδα.

Η Σουηδία θα εκδώσει τον Assange στην Αμερική.

Το ίδιο μπορεί να κάνει κάλλιστα και η Βρετανία, ίσως και πιο εύκολα, καθώς οι δύο χώρες έχουν υπογράψει αρκετά “μονόπλευρες”, υπέρ των ΗΠΑ και, ας είμαστε ειλικρινείς, κατάπτυστες συνθήκες με τις ΗΠΑ σχετικά με ζητήματα έκδοσης καταζητούμενων. Ωστόσο και οι δύο χώρες δεσμεύονται από το διεθνές δίκαιο να μην εκδώσουν κανέναν προς χώρα όπου μπορεί να κινδυνεύσει η σωματική του ακεραιότητα ή το δικαίωμα του σε δίκαιη δίκη. Η Σουηδία έχει βρεθεί υπόλογη το 2001 για την έκδοση δύο Αιγυπτίων στο καθεστώς του Mumbarak, οι οποίοι έπειτα βασανίστηκαν. Ωστόσο εκείνη η επιχείρηση έγινε κρυφά και έχει κριθεί παράνομη. Θα ήταν πρακτικά αδύνατο να εκδώσουν ένα τόσο γνωστό πρόσωπο χωρίς να το μάθει κανείς. Μία λεπτομέρεια που παραμένει ευρέως άγνωστη, είναι ότι η Βρετανία ως εκτελέστρια του ευρωπαϊκού εντάλματος και χώρα που αρχικά προχωράει στην έκδοση προς την Σουηδία, θα έχει και τον τελικό λόγο σε οποιαδήποτε απόπειρα έκδοσης του προς τις ΗΠΑ από την Σουηδία.

Οι ΗΠΑ επιθυμούν την έκδοση του Assange.

Δεν υπάρχει σχετικό αίτημα των ΗΠΑ ούτε και κάποια εγγύηση ότι θα υπάρξει. Ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν ότι ετοιμάζεται η υπόθεση εναντίον του από δικαστήριο της Βιρτζίνια. Το ότι οι ΗΠΑ μπορούν κάλλιστα να επιτρέψουν στον Assange να συνεχίσει την σημερινή του τακτική μέχρις της τελικής απαξίωσης του στην μέινστριμ συνείδηση, είναι επίσης ένα σενάριο που ακούγεται αρκετά. Ωστόσο και οι δύο περιπτώσεις παραμένουν μόνο αυτό: “σενάρια”.

Η Σουηδική κυβέρνηση μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα προχωρήσει σε έκδοση.

Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε παρέμβαση της κυβέρνησης στο έργο της δικαιοσύνης σε οποιαδήποτε χώρα, όχι μόνο στην Σουηδία. Παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών και σαφώς δεν ισχύει όσο δεν υπάρχει σχετικό αίτημα το οποίο να μπορεί να κριθεί με βάση σαφή στοιχεία (όπως το ποιες θα είναι οι κατηγορίες που θα περιέχει). Ο Glenn Greenwald, αρθρογράφος του Βρετανικού Guardian σε πρόσφατο του άρθρο επιχείρησε να εμφανίσει αυτή την θέση ως λανθασμένη, κάνοντας αναφορές μάλιστα και σε γνωμοδοτήσεις Σουηδών ειδικών. Το άρθρο έλαβε μεγάλη δημοσιότητα, για να καταρριφθούν οι θέσεις του λίγο αργότερα από τους ίδιους τους ειδικούς (συγκεκριμένα από τον Mark Klamberg, καθηγητή του Διεθνούς Δικαίου στο πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης) που από ότι φαίνεται ο Greenwald παρερμήνευσε.

Το Εκουαδόρ παλεύει για την ελευθερία του Τύπου.

Το Εκουαδόρ ετοιμάζεται να εκδώσει τον Alexander Barankov, blogger – πληροφοριοδότη, στο δικτατορικό καθεστώς της Λευκορωσίας όπου μπορεί να αντιμετωπίσει μέχρι και την θανατική ποινή, την ίδια ώρα που υπερασπίζεται την ελευθερία του Assange. (UPDATE: Το Εκουαδόρ ανακοίνωσε την Τετάρτη 29 Αυγούστου ότι τελικά δεν θα προχωρήσει σε έκδοση του Barankov. Ίσως το μόνο καλό νέο που βγήκε από την όλη υπόθεση.) Η χώρα κατέχει την 104η θέση στην λίστα των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα για την ελευθερία του Τύπου, ανάμεσα στο Τσαντ, την Γεωργία και το Νεπάλ. Κατά τη γνώμη του γράφοντος, αν υπάρχει οποιαδήποτε σκοπιμότητα πίσω από την ενέργεια αυτή της κυβέρνησης του Εκουαδόρ, είναι η εμμονή του προέδρου Correa να παρουσιάζει τον εαυτό του ως μαχητή εναντίον των ΗΠΑ και να κερδίσει έτσι πόντους για την επανεκλογή του. Τα ΜΜΕ του Εκουαδόρ φυσικά είναι κάτι λιγότερο από “καθαρά” με πολλά παραδείγματα μέσων και δημοσιογράφων να χρηματοδοτούνται από τις ΗΠΑ για να λασπολογούν εναντίον της τωρινής κυβέρνησης, και γενικά η υπόθεση “Εκουαδόρ” θα απαιτούσε ένα άρθρο από μόνη της για να αναλυθεί.

Σαν τελικό συμπέρασμα, και υιοθετώντας και την άποψη του αρθρογράφου επί νομικών θεμάτων του New Statesman David Allen Green, ο Assange είχε περισσότερες ευκαιρίες να καταρρίψει το ένταλμα σύλληψης που έχει εκδοθεί εις βάρος του, από κάθε άλλο κατηγορούμενο στην νομική ιστορία της Βρετανίας. Υποστηρίζετε από μερικούς από τους καλύτερους δικηγόρους του είδους τους στη χώρα και παρόλαυτα δεν έχει καταφέρει να ανατρέψει την απόφαση για την έκδοση του. Σ'αυτό το σημείο με την Βρετανική δικαιοσύνη να έχει αποφανθεί και την Σουηδία να ζητάει να τηρηθούν οι θεσμοθετημένες διαδικασίες, ο Assange αν συνεχίσει να αρνείται την έκδοση του στην Σουηδία (και όχι στην Αμερική που έχει κάθε δίκιο να αρνείται) στερεί από δύο γυναίκες που τον κατηγορούν για βιασμό και σεξουαλική επίθεση τα δικαιώματα τους. Δεν είμαι ο μόνος που βλέπει εντελώς διαφορετικά την προσωπική του ζωή και την δουλειά που έκανε με το Wikileaks. Μένει να δούμε αν ο ίδιος θα μπορέσει τελικά να μην παρασύρει στο βυθό το δεύτερο, εκμεταλλευόμενος περαιτέρω την φήμη του για να απαιτεί προνομιακή μεταχείριση απέναντι στον νόμο.

Περαιτέρω ανάγνωση:

1. Legal Myths about the Assange extradition του David Allen Green (New Statesman)
2. Why doesn't Sweden interview Assange in London? της Annya Palmer (Barister)
3. Assange: the ‘Temporary Surrender’ canard του Greg Callus (legal Blogger)