Τουλάχιστον 24.000 άνθρωποι είναι παγιδευμένοι στους ασφυκτικά υπερπλήρεις καταυλισμούς του Αιγαίου, σε άθλιες συνθήκες, γράφει ο Guardian σήμερα, που μεταδίδει διεθνώς την κατάσταση στη Μόρια της Λέσβου, αλλά και όσα συμβαίνουν στη Σάμο, στη Χίο και άλλα νησιά που δέχονται τα κύματα προσφύγων και μεταναστών.
Παιδιά με δαγκώματα από σκορπιούς, αρουραίους και φίδια, εκατοντάδες άνθρωποι που αναγκάζονται να χρησιμοποιούν ένα μόνο ντους, δυσοσμία από περιττώματα και έλλειψη τροφίμων... Η Sophie McCann καταγράφει τις τραγικές συνθήκες για tτους πρόσφυγες στη Λέσβο, το ελληνικό νησί που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του νέου κύματος αιτούντων άσυλο που είναι απελπισμένοι να φτάσουν στην Ευρώπη. Η McCann είναι βρετανίδα που εργάζεται στην οργάνωση Médecins Sans Frontières (Γιατροί χωρίς Σύνορα) και σημάνει συναγερμό: τουλάχιστον 24.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά είναι παγιδευμένοι στους καταυλισμούς του νησιού του Αιγαίου και βιώνουν συνθήκες τόσο οδυνηρές που φέρουν όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα μιας ανθρωπιστικής καταστροφής. Τέσσερα χρόνια μετά τη μεγαλύτερη μεταναστευτική κρίση στη σύγχρονη εποχή, υπάρχουν φόβοι πως η ιστορία επαναλαμβάνεται.
«Το επίπεδο ανθρώπινου πόνου είναι τεράστιο», λέει η McCann στον Guardian, προσθέτοντας ότι τα περιστατικά αυτοτραυματισμού, ακόμη και μεταξύ νηπίων, έχουν αυξηθεί δραματικά. «Παλεύω να βρω τις σωστές λέξεις γιατί κανένας δεν μπορεί να μεταδώσει την απόλυτη δυστυχία και την απάνθρωπη κατάσταση που στην Ευρώπη είναι ειλικρινά απίστευτη».
Με την αδράνεια να είναι αδιαμφισβήτητη, από τότε που η ΕΕ έφτασε σε μια αμφισβητούμενη συμφωνία με την Άγκυρα για την εξάλειψη των ροών το 2016, οι λαθρέμποροι πάλι αποβιβάζουν μεγάλες ομάδες αιτούντων άσυλο στις παραλίες της Λέσβου, της Σάμου, της Κω, της Λέρου και της Χίου. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο περισσότεροι από 13.000 άνθρωποι έφτασαν στις ελληνικές ακτές, και αυτό συνεχίζεται μέχρι το Σεπτέμβριο. Η αύξηση έχει προκαλέσει φόβους ότι η Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα μιας νέας προσφυγικής κρίσης, παρόλο που οι αριθμοί εξακολουθούν να είναι αισθητά μικρότεροι από εκείνους το 2016 όταν περίπου 2.000 άνθρωποι την ημέρα αποβιβάζονταν από βάρκες σε νησιά του Αιγαίου.
Τουλάχιστον το ένα τρίτο όσων φτάνουν στην Ελλάδα, είναι ασυνόδευτοι ανήλικοι, σύμφωνα με την υπηρεσία προσφύγων του ΟΗΕ. «Συνέβη τόσο γρήγορα, που οι οργανώσεις βοήθειας σοκαρίστηκαν», δήλωσε η Sofia Malmqvist του Διεθνούς Κινήματος Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου της Αθήνας. «Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα έντονη στα νησιά. Είμαστε βαθύτατα προβληματισμένοι. Υπάρχουν πολλά παιδιά. Αυτό που βλέπουμε είναι πως οι αρχές επιδιώκουν βραχυπρόθεσμες λύσεις, όπως η μετακίνηση κάποιων στην ηπειρωτική χώρα και σε σκηνές, αλλά τι θα συμβεί το χειμώνα;», αναρωτιέται ανήσυχη μιλώντας για το επόμενο διάστημα.
Ως αποτέλεσμα της αύξησης των μεταναστευτικών ροών το καλοκαίρι, η Ελλάδα έχει ξεπεράσει την Ιταλία και την Ισπανία ως το πιο πολυσύχναστο σημείο εισόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παράνομη μετανάστευση. Στην Αθήνα, οι ΜΚΟ αποδίδουν την αύξηση στην τουρκική ακτοφυλακή, η οποία σκόπιμα χαλαρώνει τις περιπολίες. Οι διπλωμάτες της ΕΕ μιλούν για τον πρόεδρο Ρ. Ταγίπ Ερντογάν που φέρεται να ανοιγοκλείνει την πύλη.
Εν μέσω φόβων για αντιδράσεις, η Γερμανία, η οποία ανέλαβε περισσότερους Σύρους πρόσφυγες από οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ το 2015, ανακοίνωσε ότι παρακολουθεί με αυξανόμενη ανησυχία το θέμα των ροών. Όπως και η νέα κεντροδεξιά κυβέρνηση της Ελλάδας, το Βερολίνο βλέπει ως λύση το να στέλνεται πίσω στην Τουρκία μεγαλύτερος αριθμός αιτούντων άσυλο. Οι τελευταίες αφίξεις ήταν και το κεντρικό θέμα στην ημερήσια διάταξη όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, πραγματοποίησε συνομιλίες στο Βερολίνο τη Δευτέρα, στις οποίες τονίστηκε ότι είναι ζωτικής σημασίας η Άγκυρα να τηρήσει τη συμφωνία με την ΕΕ.
Στα σχεδόν τέσσερα χρόνια από τη στιγμή που επετεύχθη η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, έχουν επιστραφεί μόλις 1.000 αιτούντες άσυλο πίσω στην Τουρκία. Τις τελευταίες εβδομάδες οι ελληνικές αρχές μετέφεραν περίπου 1.800 άτομα που θεωρούνται ευάλωτα σε στρατόπεδα στην ηπειρωτική χώρα. «Αλλά», λέει η McCann, «αυτή η λύση της έκτακτης ανάγκης για αποσυμφόρηση δεν θα λύσει τα προβλήματα. Σημειώνει επίσης πως η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας έπρεπε να είναι «προσωρινή» για τη μείωση των ροών και την εξεύρεση ασφαλών νομικών εναλλακτικών λύσεων. Αντ 'αυτού, η τακτική έως τώρα, δημιούργησε μια κατάσταση με στρατόπεδα όπου οι άνθρωποι έχουν χάσει την αξιοπρέπειά τους και αναγκάστηκαν να ζουν σε τρομερές συνθήκες».
Τέλος, ανέφερε ότι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, 73 παιδιά είχαν φτάσει στις ομάδες παιδιατρικής ψυχικής υγείας των ΓΧΣ στη Λέσβο: τρία προσπάθησαν να αυτοκτονήσουν και 17 είχαν αυτοτραυματιστεί. Σε όλα τα νησιά του Αιγαίου που δέχονται κύματα προσφύγων και μεταναστών οι υποδομές βρίσκονται σε σημείο κατάρρευσης. Η Μόρια, το κύριο κέντρο υποδοχής στη Λέσβο, ήταν τόσο υπερπλήρης την περασμένη εβδομάδα που δεν υπήρχε χώρος για να εγκατασταθούν περισσότερες χημικές τουαλέτες, δήλωσε ο Γιάννης Μπαλπακάκης, πρώην διοικητής του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Μόριας στη Λέσβο που παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα. Το ΚΥΤ φιλοξενεί σήμερα 10.400 άτομα, αν και σχεδιάστηκε για να φιλοξενήσει μόλις 3.000 άτομα. Το κέντρο υποδοχής στη Σάμο είναι σε ακόμη χειρότερη κατάσταση με επτά φορές περισσότερους ανθρώπους από όσους μπορεί να εξυπηρετήσει, σημείωσε η Στέλλα Νάνου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ στην Αθήνα.
