Οδός Μυρσίνης, Μάτι Αττικής. Δύο μέρες μετά το ξέσπασμα της καταστροφικής πυρκαγιάς μια ομάδα φιλόζωων που αναζητούσε ζωντανά ή τραυματισμένα ζώα βρήκαν μέσα στον φούρνο ενός καμένου σπιτιού ένα μικρό σκυλάκι. Είχε κρυφτεί εκεί για να σωθεί. 'Εφερε εγκαύματα και ήταν τρομοκρατημένο. Αμέσως μεταφέρθηκε στην κτηνιατρική κλινική «Vets4life» στο Πικέρμι. Χάρις στις φροντίδες των κτηνιάτρων, τόσο αυτό όσο και το αδερφάκι του που βρέθηκε λίγα μέτρα μακριά, σώθηκαν.
Δυστυχώς, όμως, εκατοντάδες ζώα συμπεριλήφθηκαν σε μια άγραφη λίστα θυμάτων που δεν τα κατάφεραν να επιβιώσουν. Κατοικίδια που κάηκαν μαζί με τους ιδιοκτήτες τους, άνθρωποι που πάνω στον πανικό τους έφυγαν χωρίς να προλάβουν να πάρουν τα ζώα μαζί τους, αδέσποτα που ζούσαν στο δάσος, ή άλλα που εγκλωβίστηκαν εκεί και δεν μπόρεσαν να γλιτώσουν, με αποτέλεσμα να απανθρακωθούν.
Οι πρώτες μέρες ήταν λυπηρές. Βλέπαμε τους ανθρώπους που έφερναν τα ζώα για να τα περιθάλψουμε, ενώ και οι ίδιοι ήταν σε κάκιστη κατάσταση. Άφηναν τα ζώα και έσπευδαν να δουν τι απέγιναν τα σπίτια και η οικογένειά τους.
Η «Vets4life» εκείνες τις δύσκολες ώρες υποδέχτηκε τον μεγαλύτερο όγκο ζώων από τις πυρόπληκτες περιοχές και το προσωπικό της έδωσε μεγάλη μάχη προκειμένου να βοηθήσουν δίποδα ή τετράποδα που είχαν ανάγκη. Το ηλιόλουστο μεσημέρι που βρέθηκα στους χώρους αυτούς η λεωφόρος Μαραθώνος κινούνταν σε χαλαρούς ρυθμούς. Τίποτα δεν θύμιζε τις ανατριχιαστικές εικόνες πέντε μήνες πριν, όταν επικρατούσε πανικός, θυμός, οργή και απόγνωση.
Μπαίνοντας στο ιατρείο ζώων στο Πικέρμι οι λυγμοί ενός σκυλιού από το χειρουργείο μού δημιούργησαν έναν κόμπο στο στομάχι. Κι αυτό ήταν απλώς κάτι μικρό σε σχέση με όσα έγιναν τις ημέρες της φονικής πυρκαγιάς του περασμένου καλοκαιριού.
Εκεί με υποδέχεται η Ειρήνη Μαυράκη. Η ίδια είναι απόφοιτος της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έχει παρακολουθήσει μεταπτυχιακά μαθήματα Χειρουργικής και Εντατικής στην Ευρώπη. Μετά από πολυετή εργασία σε νοσοκομείο ζώων, πήγε στο Cornell University of Ithaca NY, όπου παρακολούθησε Ορθοπεδική στα Ζώα Συντροφιάς και Χειρουργική Μαλακών Μορίων στο Davis University of California. Είναι η κτηνίατρος που μαζί με την ομάδα της βοήθησαν αφιλοκερδώς δεκάδες ζώα που τραυματίστηκαν στα γεγονότα του Ιουλίου στην ανατολική Αττική. Μαζί στον χώρο βρίσκονται οι κτηνίατροι Εύη Γκερδιδάνη και Μελίτα Κορμπάκη και οι βοηθοί τους, Σοφία Ρουμελιώτη και Μελίνα Λιονάκη.
Το συγκεκριμένο ιατρείο λειτουργεί από το 2016 και, όπως θα μου πει η κ. Μαυράκη: «Σκοπός μας ήταν να υλοποιήσουμε τα όνειρά μας φτιάχνοντας ένα μοναδικό κτηνιατρείο, ακριβώς όπως το φανταζόμασταν. Με ξεχωριστά εξεταστήρια για σκύλους και γάτες, υπερσύγχρονο τεχνικό εξοπλισμό και πεντακάθαρους χώρους χειρουργείου και ανάνηψης που πληρούν τις πιο αυστηρές προδιαγραφές ασφαλείας».
Δεν περίμενε ποτέ ότι σε ελάχιστη απόσταση από την κτηνιατρική κλινική της θα συνέβαινε μια ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή. «Επειδή μένω στο Ντράφι, εκείνο το απόγευμα είδαμε από νωρίς τις εστίες της πυρκαγιάς να εξαπλώνονται. Ανησυχήσαμε. Πήγαμε αμέσως στο σημείο της φωτιάς, αφού από το σπίτι μου έβλεπα την Καλλιτεχνούπολη να καίγεται. Οι εικόνες ήταν απερίγραπτες. Οι περισσότεροι, θυμάμαι, δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν. Όταν βγήκε η ανακοίνωση ότι κινδυνεύουν ζώα, αμέσως ανταποκριθήκαμε και είπαμε ότι θα ακυρώσουμε όλα τα προγραμματισμένα χειρουργεία, δίνοντας προτεραιότητα στα ζώα των οποίων η ζωή βρισκόταν σε κίνδυνο. Φυσικά, όλες οι υπηρεσίες μας προσφέρθηκαν δωρεάν. Καλέσαμε σύντομα κι άλλους συναδέλφους που ήταν εκτός ωραρίου, ώστε να μας βοηθήσουν στα πολυάριθμα περιστατικά που δεχτήκαμε» αναφέρει η κ. Μαυράκη.
Όπως μου εξηγεί, σε μια κανονική βάρδια εργάζονται έξι με οκτώ άτομα. Εκείνες τις ημέρες δούλευαν πυρετωδώς δώδεκα άτομα. «Οι πρώτες τρεις μέρες ήταν λυπηρές. Βλέπαμε τους ανθρώπους που έφερναν τα ζώα για να τα περιθάλψουμε, ενώ και οι ίδιοι ήταν σε κάκιστη κατάσταση. Άφηναν γρήγορα τα ζώα και έσπευδαν να δουν τι έχουν γίνει τα σπίτια και η οικογένειά τους. Το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε ήταν το γεγονός πως τα περισσότερα ζώα δεν είχαν μικροτσίπ, το οποίο είναι πολύ χρήσιμο σε τέτοιες περιπτώσεις. Όταν περνά από ειδικό σκάνερ, εμφανίζει έναν δεκαπενταψήφιο αριθμό που υποδεικνύει τον ιδιοκτήτη. Όπως αντιλαμβάνεστε, οι πιο πολλοί δεν είχαν προνοήσει. Οπότε βρεθήκαμε με πάνω από εξήντα ζώα χωρίς αυτό, με αποτέλεσμα να επικρατήσει ένα χάος. Ευτυχώς, καταφέραμε τουλάχιστον τα είκοσι να βρουν τους ιδιοκτήτες τους. Τα υπόλοιπα σαράντα φροντίσαμε να υιοθετηθούν, αφού πολλά από αυτά είτε ήταν αδέσποτα είτε βρίσκονταν στις αυλές κάποιων που δεν νοιάστηκαν να τα γυρέψουν. Επίσης, υπήρχαν και κάποια που τα στείλαμε στο εξωτερικό, αφού κάποιες οικογένειες εκεί ενδιαφέρθηκαν να τα υιοθετήσουν» αφηγείται.
Στη συνέχεια επισημαίνει πόσο σημαντική ήταν η συμβολή των εθελοντών. «Επειδή είχαμε ανακοινώσει ότι οι εργασίες μας, λόγω της έκτακτης ανάγκης, είναι αφιλοκερδείς, πολύς κόσμος μάς ενίσχυσε με υλικά που χρειαζόμασταν, όπως γάζες, οινόπνευμα, σύριγγες, κλουβιά και πάνες. Κι αυτό διότι ο χώρος μας δεν είχε τις προδιαγραφές να δεχτεί τόσο μεγάλο όγκο ζώων. Αν δεν ήταν οι εθελοντές, δεν θα μπορούσαμε να λειτουργήσουμε όπως απαιτούσαν οι καταστάσεις. Σκεφτείτε, μέσα στον απόλυτο πανικό, να έρχονται διαρκώς ζώα, να χρειάζεται έστω να σημειώσεις κάποια βασικά στοιχεία και στη συνέχεια να τα περιθάλπεις το δυνατόν γρηγορότερα. Εξ όσων μπορέσαμε να καταγράψουμε εκείνες τις μέρες, διαπιστώσαμε ότι πέρασαν από το ιατρείο μας περίπου 180 ζώα, κυρίως σκυλιά και γάτες» τονίζει.
Και συμπληρώνει: «Από αυτά, παρέμειναν και νοσηλεύτηκαν περίπου τα 120. Είμαστε χαρούμενοι που από αυτόν το μεγάλο πληθυσμό ζώων σώθηκαν τα περισσότερα και μόνο δυο-τρία περιστατικά κατέληξαν. Σχεδόν είχαν πεθάνει τη στιγμή που μας τα έφεραν, για την ακρίβεια ήταν εντελώς απανθρακωμένα».
Ποιες ήταν οι πιο δύσκολες στιγμές που μπορεί να θυμηθεί; «Μέσα στον γενικότερο χαμό δεχτήκαμε και κάποια περιστατικά από πολίτες που μας έφεραν το ζώο τους και μας είπαν από την αρχή "σας το αφήνω και δεν μπορώ να έχω την ευθύνη του πια, αφού έχω χάσει την περιουσία μου". Eμείς φροντίσαμε να υιοθετηθούν αυτά τα ζωάκια, αλλά έναν μήνα μετά υπήρξε μια γυναίκα που ήρθε και μας ζητούσε επιτακτικά να της δώσουμε το ζώο της πίσω. Αναγκάστηκα, λοιπόν, να επικοινωνήσω με τον νέο ιδιοκτήτη, να τους φέρω σε επαφή και να τον ρωτήσω αν συμφωνεί να δώσει τη γάτα στην προηγούμενη ιδιοκτήτριά της. Οφείλω να πω ότι όταν η γάτα την είδε, την αναγνώρισε και πήγε στην αγκαλιά της. Έτσι, αποφάσισε να παραδώσει το ζωάκι. Για εμάς, βέβαια, όλο αυτό ήταν πολύ ψυχοφθόρο. Ευτυχώς, είχαμε τα στοιχεία και καταφέραμε να λύσουμε το θέμα χωρίς προβλήματα» αναφέρει.
Η κ. Μαυράκη έχει περάσει αρκετά καλοκαίρια της ζωής της στις περιοχές εκείνες. Στο μυαλό της έχουν παραμείνει βαθιά εντυπωμένες οι πρώτες ώρες της τραγωδίας. Ζώα που έφταναν απίστευτα φοβισμένα στην κλινική. Φλόγες, ανελέητος αέρας και ατελείωτος καπνός. «Κανείς δεν θα μπορέσει να ξεχάσει όλα όσα συνέβησαν. Κυκλοφορώντας τις μέρες της φωτιάς με ένα φορτηγάκι και αναζητώντας ζώα που χρειάζονταν βοήθεια, μ' έπιανε ένας κόμπος στον λαιμό. Θυμάμαι κάποιες νεκρές χελώνες που βρήκαμε –αντιλαμβάνεστε πόσο δύσκολο ήταν να σωθούν–, αλλά η πιο τραγική εικόνα ήταν αυτή ενός σκυλιού που απανθρακώθηκε επειδή ήταν αλυσοδεμένο. Οι γάτες, επίσης, δεν πιάνονταν με τίποτα, γιατί ήταν σε άγρια κατάσταση» υπογραμμίζει.
«Τα τελευταία χρόνια οι πολίτες είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένοι σε σχέση με το παρελθόν, αφού ενδιαφέρονται για την ευζωία των κατοικιδίων τους και, κυρίως, φροντίζουν να μην είναι αλυσοδεμένα. Τα ζώα δεν τα έχουμε μόνο για να τα ταΐζουμε, πρέπει και να τα σεβόμαστε. Αυτό είναι φιλοζωία. Ευτυχώς, υπάρχει πια κόσμος που προχωρά σε καταγγελίες, η νομοθεσία έχει κάπως βελτιωθεί και είναι θετικό τo ότι στις διακοπές πλέον οι ιδιοκτήτες τα παίρνουν μαζί τους. Από την άλλη πλευρά, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης υπήρξαν πολλοί που εγκατέλειψαν τα ζώα τους. Όμως, βλέποντας τα στατιστικά, λέμε ότι, ευτυχώς, πολλά ζώα υιοθετήθηκαν τα τελευταία οκτώ χρόνια. Κατά τη γνώμη μου, το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι δεν υπάρχει καμία ουσιαστική πρόνοια για τα αδέσποτα. Δεν υπάρχει ένας δημόσιος οργανισμός που να αποσκοπεί στην προστασία των ζώων, παρά μόνο τα ιδιωτικά ιατρεία και κάποιοι εθελοντές» σημειώνει η κ. Μαυράκη.
Λίγο πριν ολοκληρώσουμε τη συζήτησή μας, πηγαίνουμε στους υπόλοιπους χώρους του ιατρείου. Εκεί μου λέει: «Η συναναστροφή με τα ζώα είναι από τα πιο ισχυρά πλεονεκτήματα της δουλειάς μας. Χαίρεσαι καθημερινά να βλέπεις την εξέλιξή τους, τα χάδια τους, το πώς εκφράζουν την αγάπη τους. Από τα ζώα μαθαίνεις συνεχώς, γι' αυτό είναι συναρπαστικό να τα μελετάς. Το αρνητικό είναι ότι μιλάμε για ασθενείς που δεν μπορούν να σου μιλήσουν, ενώ πολλοί ιδιοκτήτες δεν έχουν τη δυνατότητα να σου εξηγήσουν τι έχει συμβεί στο ζώο τους. Άρα, χρειάζεται υπομονή, πείσμα, θέληση και, κυρίως, διάθεση προσφοράς και αγάπης. Επίσης, θέλω να επισημάνω πόσο λανθασμένη είναι η χρήση του Google σε περίπτωση που θέλουμε να βοηθήσουμε τα ζώα. Έρχονται άνθρωποι σ' εμάς με έτοιμες διαγνώσεις. Αυτό βλάπτει τα ζώα. Υπήρχε άνθρωπος που το σκυλί του έπαθε επιληπτική κρίση και του έδωσε υγρό καθαριστικό σαπούνι, νομίζοντας ότι του είχαν δώσει φόλα, με αποτέλεσμα το σκυλί να δηλητηριαστεί ούτως ή άλλως. Εκεί, λοιπόν, άθελά σου, έχεις δολοφονήσει ένα ζώο και τιμωρία δεν υπάρχει».
Η χειρουργός κ. Ειρήνη Μαυράκη ταΐζει περίπου είκοσι γάτες στη γειτονιά της και έχει οκτώ σκυλιά. Ένα από αυτά βρέθηκε δεμένο στην πλατεία του Πικερμίου και κανείς δεν το αναζήτησε ποτέ. Από τις δραματικές ώρες που έζησε κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, αυτό που συνειδητοποίησε ακόμα περισσότερο είναι ότι «καμία ζωή δεν περισσεύει».
Vets4life, Λεωφ. Μαραθώνος 24, Πικέρμι, 210 6043335
