Κατά την διάρκεια των Χριστουγέννων πωλούνται τα περισσότερα παιχνίδια στην Ελλάδα, και πιθανότατα και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Σύμφωνα με τους ανθρώπους του χώρου περίπου το 30% του ετήσιου τζίρου ενός καταστήματος παιχνιδιών επιτυγχάνεται από την πρώτη μέχρι και την τελευταία ημέρα του Δεκεμβρίου, κάνοντας την εορταστική περίοδο την πιο πολυαναμενόμενη στιγμή της χρονιάς τόσο για τα παιδιά όσο και για τους παιχνιδοπώλες.
Πόσα όμως μικρά καταστήματα παιχνιδιών έχουν καταφέρει να επιβιώσουν από την κρίση, αλλά και από την σαρωτική επέλαση των πολυδιαφημισμένων πολυκαταστημάτων που έχουν κερδίσει ένα μεγάλο μέρος της αγοράς;
Σήμερα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης τα παραδοσιακά παιχνιδάδικα μετρούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού, κι εκτός από είδος προς εξαφάνιση αποτελούν και τα πιο όμορφα στημένα καταστήματα του κέντρου της πόλης, με βιτρίνες που συχνά θυμίζουν παραμυθούπολη.
Όσα παιχνίδια και να πάρεις στο παιδί σου, αν δεν κάτσεις να παίξεις εσύ μαζί του είναι σαν να μην έχει ούτε ένα!
Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι η απουσία των διαφημιζόμενων παιχνιδιών του εμπορίου, και η επιμονή στο ποιοτικό παιχνίδι. Στο παραδοσιακό παιχνίδι κατασκευής και δημιουργίας όπως αυτά που όλο και πιο σπάνια βλέπουμε πια στα χέρια των σημερινών παιδιών.
Τα επισκεφθήκαμε στο πικ της εορταστικής περιόδου, και μάθαμε την ιστορία τους.
Λιλιπούπολη
Ο Γιώργος Φιλιππόγλου άνοιξε την Λιλιπούπολη το 1981 δίνοντας από την πρώτη στιγμή έμφαση στα δημιουργικά ξύλινα παιχνίδια υψηλής ποιότητας και αισθητικής.
Εδώ και τριάντα πέντε σχεδόν χρόνια η Λιλιπούπολη δουλεύει με σταθερό κοινό, πουλώντας παιχνίδια από γενιά σε γενιά. "Πολλοί γονείς που κάποτε αγόραζαν παιχνίδια για τα παιδιά τους τώρα αγοράζουν για τα παιδιά των παιδιών τους", μου λέει, "και πάει λέγοντας".
Ο μεγαλύτερος εχθρός του παιχνιδιού είναι οι διαφημίσεις που βομβαρδίζουν τα παιδιά, και η τεχνολογία.
Πλέον παιχνίδια αγοράζουν για παιδιά μέχρι τεσσάρων χρονών. Από εκεί και μετά έρχεται το τάμπλετ.
"Σαν παιδί η σχέση μου με το παιχνίδι ήταν η ίδια με όλους του συνομήλικους μου: Πολλά παιχνίδια τότε δεν είχε κανένας. Παίζαμε έξω στο δρόμο. Εκτός από το έξω, όμως, μου άρεσε να κατασκευάζω και να ανακατασκευάζω μόνος μου παιχνίδια. Αυτά που ήταν με βίδες, τύπου Meccano ήταν τα αγαπημένα μου."
"Η περίοδος της μεγάλης ακμής ήταν όλη η πρώτη δεκαετία του 2000. Από το 2008-2009 άρχισε να φαίνεται η αλλαγή που θα ακολουθούσε, μέχρι που τελικά ο τζίρος μειώθηκε κατά 40%. Τον τελευταίο χρόνο ωστόσο η αγορά δείχνει να σταθεροποιείται κάπως."
"Την μεγαλύτερη ζημιά σε εμάς δεν την έκαναν τα μεγάλα πολυκαταστήματα. Αυτά υπήρχαν ανέκαθεν, και ποτέ δεν μας έπαιρναν κοινό γιατί απευθυνόμαστε σε εντελώς διαφορετικό κόσμο.
Τη ζημιά μας την έκανε η κρίση. Τα εισοδήματα μειώθηκαν, μαζί μ' αυτά και οι αγορές. Εμάς πάντως μας βοήθησε το γεγονός ότι είχαμε συγκεκριμένα είδη παιχνιδιών.
Αν δεν έχεις κάτι το ιδιαίτερο, τότε γιατί να ξαναέρθει ο άλλος;"
"Ο μεγαλύτερος εχθρός του παιχνιδιού εκτός από την κρίση είναι οι διαφημίσεις που βομβαρδίζουν τα παιδιά, και η τεχνολογία. Πλέον παιχνίδια αγοράζουν για παιδιά μέχρι τεσσάρων χρονών. Από εκεί και μετά έρχεται το τάμπλετ."
"Μια συμβουλή προς τους γονείς μετά από τόσα χρόνια εμπειρίας στο παιχνίδι;
Όσα παιχνίδια και να πάρεις στο παιδί σου, αν δεν κάτσεις να παίξεις εσύ μαζί του είναι σαν να μην έχει ούτε ένα!"
"Λιλιπούπολη"
Τσιμισκή 117
Πινόκιο
Σήμα κατατεθέν του Πινόκιο είναι τα παιχνίδια κατασκευής.
Εκτός από παιχνίδια για μικρούς και μεγάλους, το Πινόκιο φιλοξενεί στα τριάντα χρόνια λειτουργίας του μια εντυπωσιακή συλλογή από καρουζέλ, διοράματα, παιχνίδια γρίφων και άσκησης μυαλού, καθώς και μια μεγάλη ποικιλία από πάζλ δεκάδων χιλιάδων κομματιών.
Το καλύτερο για ένα παιδί είναι να μην πάρει στα χέρια του κατευθείαν ένα έτοιμο παιχνίδι. Σκοπός είναι να προσφέρουμε τη χαρά της δημιουργίας.
Ο Δημήτρης Γιαλαμάς μου εξηγεί τη φιλοσοφία του:
" Το καλύτερο για ένα παιδί είναι να μην πάρει στα χέρια του κατευθείαν ένα έτοιμο παιχνίδι. Σκοπός δικός μας είναι να προσφέρουμε τη χαρά της δημιουργίας."
"Το κοινό μας είναι πολύ συγκεκριμένο. Πρόκειται για ανθρώπους που θα ψάξουν λίγο παραπάνω να βρουν ένα παιχνίδι σωστό, ένα παιχνίδι που θα μείνει. Που δεν φοβούνται να ρωτήσουν και να μάθουν. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο λάθος των ελλήνων γονιών:
Δεν βασίζονται στις συμβουλές και την καθοδήγησή των ειδικών, αλλά στις διαφημίσεις και την φιλοσοφία του παιχνιδάδικου-σούπερ μάρκετ."
"Εμείς δεν δουλεύουμε καθόλου με τα διαφημιζόμενα παιχνίδια. Το να πάρεις με ένα πολύ μικρό ποσό ένα παιχνίδι ευτελές που το κύριό του ατού είναι η μεγάλη εντυπωσιακή συσκευασία δεν προσφέρει σε τίποτα. Ούτε στο παιδί ούτε στον γονιό."
H κρίση δεν άφησε ανεπηρέαστο το Πινόκιο, αλλά σύμφωνα με τον κύριο Γιαλαμά είχε και ένα καλό.
"Από το 2000 μέχρι το 2010 ζήσαμε από κοντά την εποχή της υπερκατανάλωσης. Έπειτα όλα άλλαξαν. Το 2012-13 η αγορά πάτωσε. Τώρα πλέον όμως οι καταναλωτές ψωνίζουν πιο συνειδητοποιημένα. Παίρνουν ένα παιχνίδι και καλό."
"Και κάτι άλλο άλλαξε πολύ τα τελευταία χρόνια", μου λέει καθώς φεύγουμε.
"Ίσως να παίζουν ρόλο και τα τηλεοπτικά προγράμματα, αλλά βλέπουμε όλο και περισσότερα αγοράκια να ζητάνε κουζίνες για να παίζουν. Και έχει σπάσει το οποιοδήποτε ταμπού των γονιών επί του θέματος.
Σήμερα θα δεις να αγοράζουν κουζινικά για αγόρια όλο και πιο συχνά."
Ίσως να παίζουν ρόλο και τα τηλεοπτικά προγράμματα, αλλά βλέπουμε όλο και περισσότερα αγοράκια να ζητάνε κουζίνες για να παίζουν.
Και έχει σπάσει το οποιοδήποτε ταμπού των γονιών επί του θέματος.
"Πινόκιο"
Δημητρίου Γούναρη 22
Τόμπολα
Το 1980 η Μάγδα Σορτίκου άνοιξε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ένα ξεχωριστό κατάστημα παιχνιδιών, έχοντας προϋπηρεσία ετών στον χώρο του χονδρεμπορίου επιτραπέζιων (Ravensburger).
Σήμερα το Τόμπολα το διαχειρίζεται η ίδια μαζί με τις κόρες της, Ελένη και Ναυσικά Τεντοκάλη.
"Κι όμως, παρόλο που τα παιδιά μεγάλωσαν σε ένα τέτοιο περιβάλλον υπήρχε αυστηρή γραμμή στο σπίτι να μη τα "πνίγουμε" στα παιχνίδια. Οι κόρες μου δεν είχαν περισσότερα παιχνίδια από τα υπόλοιπα παιδιά" μου εξηγεί η κυρία Σορτίκου.
Οι γονείς αφήνουν τον παράγοντα παιχνίδι στους άλλους, χωρίς να ασχολούνται προσωπικά. Οι συγγενείς παίρνουν δώρα στα παιδιά, χωρίς να γνωρίζουν τα γούστα και τα ειδικά κριτήρια για την επιλογή τους.
Τις έχω πετύχει στο κλείσιμο, και η κουβέντα πάει στην φετινή κίνηση. Απ' ότι μου λένε όλη αυτή η πολιτική αναταραχή με την εκλογή Προέδρου είχε πολύ αρνητικό αντίκτυπο στην κίνηση της αγοράς. Ωστόσο, φέτος ήταν η πρώτη φορά μετά από χρόνια που άρχισε δειλά να φαίνεται μία στοιχειώδης ανάκαμψη μετά από χρόνια.
Όπως και τα υπόλοιπα παιχνιδάδικα της πόλης, έτσι και η "Τόμπολα" έχει σταθερό κοινό. Εδώ θα βρεις παιχνίδια ποιοτικά που κύριο στόχο έχουν να εξιτάρουν το μυαλό αλλά και τις δεξιοτεχνίες των παιδιών.
"Η τάση των τελευταίων ετών είναι αδιαμφισβήτητα το πολυκατάστημα, αλλά ενδιαφέρον έχει ότι πλέον ο κόσμος επιστρέφει στο μικρό μαγαζί. Μια μεγάλη μερίδα των καταναλωτών έχει καταλάβει την αξία ενός ποιοτικού και διαχρονικού παιχνιδιού, και δεν θέλει άλλο να σπαταλάει τα χρήματα του σε παιχνίδια που χαλάνε την επόμενη μέρα", μου εξηγούν."
"Τα παιδιά στην Ελλάδα έχουν πολλά παιχνίδια, αλλά προσέξτε: Οι γονείς αφήνουν τον παράγοντα παιχνίδι περισσότερο στους άλλους χωρίς να ασχολούνται προσωπικά. Οι φίλοι και οι συγγενείς παίρνουν δώρα στα παιδιά, χωρίς να γνωρίζουν τα γούστα και τα ειδικά κριτήρια για την επιλογή τους. Δεν είναι όλα τα παιχνίδια για όλα τα παιδιά."
"Τόμπολα"
Μητροπόλεως 92
Ανέμη
Με σήμα κατατεθέν το ξύλινο παιχνίδι.
Το 1999 η Αγγελική Τσιρώνη ανοίγει την "Ανέμη" κινούμενη στη φιλοσοφία του εκπαιδευτικού αλλά και θεραπευτικού παιχνιδιού, για όλες τις ηλικίες. Παζλ, καλλιτεχνικά παιχνίδια και παιχνίδια σύνθεσης, επιτραπέζια, και μουσικά όργανα είναι αυτά που θα βρει κανείς εδώ.
"Πολύ συχνά έρχονται λογοθεραπευτές και ξεχωρίζουν παιχνίδια που είναι κατάλληλα για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των παιδιών", μας λέει.
Όταν ρωτάμε για την τάση των μεγάλωνπολυκαταστημάτων στον χώρο του παιχνιδιού η απάντηση είναι η ίδια με τους υπόλοιπους.
"Η αλήθεια είναι πως έχουμε διαφορετική πελατεία, και δεν επηρεαστήκαμε τόσο από την επέλαση του φθηνού, εντυπωσιακού, αλλά άχρηστου στην ουσία παιχνιδιού.
Θέλω να πιστεύω ότι οι άνθρωποι που διαλέγουν ένα παιχνίδι διαφορετικό ασχολούνται περισσότερο με το παιδί τους και είναι πιο ευαισθητοποιημένοι στο θέμα της διαπαιδαγώγησης" εξηγεί.
"Επίσης, μια μεγάλη μας διαφορά με το απρόσωπο πολυκατάστημα είναι το γεγονός ότι ό,τι ξέρουμε το επικοινωνούμε με τον πελάτη."
Η αλήθεια είναι πως έχουμε διαφορετική πελατεία, και δεν επηρεαστήκαμε τόσο από την επέλαση του φθηνού, εντυπωσιακού, αλλά άχρηστου στην ουσία παιχνιδιού.
Η κυρία Τσιρόνη ανήκει στη γενιά που δεν μεγάλωσε με πολλά παιχνίδια.
"Ένα μικρό σίδερο ήταν το αγαπημένο μου παιχνίδι", θυμάται.
"Οι Έλληνες όμως σήμερα γεμίζουν τα παιδικά δωμάτια με παιχνίδια, και δυσκολεύονται να καταλάβουν ότι αρκεί ένα μόνο καλό παιχνίδι, σε ένα αφαιρετικό περιβάλλον για να κινήσει το ενδιαφέρον του παιδιού.
Αυτό είναι το μεγαλύτερο λάθος των γονιών, μαζί με το να μην ακούνε το παιδί τους και να επιμένουν να διαλέγουν αυτοί γι' αυτό."
"Ανέμη"
Παύλου Μελά 35
Χιονάτη
Το μακροβιότερο παραδοσιακό παιχνιδάδικο της Θεσσαλονίκης.
Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το κατάστημα μικρεμπορίου του Κωνσταντίνου Γουναρίδη στην οδό Βαλαωρίτου βομβαρδίζεται από τους Γερμανούς. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1946, ανοίγει τη "Χιονάτη".
Εδώ και σαράντα χρόνια ο γιος του, Αχιλλέας, πήρε τα ηνία της Χιονάτης, ενώ η οικογενειακή επιχείρηση συνεχίζεται και με την τρίτη γενιά των εγγονιών.
Σήμερα η "Χιονάτη" φιλοξενεί όλες τις μεγάλες εταιρείες παιχνιδιών, και δουλεύει χονδρική με δεκάδες μικρότερα μαγαζιά στην Ελλάδα.
Ρωτάω τον κύριο Αχιλλέα τι έχει αλλάξει περισσότερο όλα αυτά τα χρόνια στο χώρο του παιχνιδιού.
"Καταρχήν, μέχρι πριν το 2000 δεν θα διανοούμασταν να μιλάμε εδώ όπως μιλάμε τώρα. Κάποτε τέτοιες μέρες έμπαιναν στο μαγαζί εκατό άτομα μαζί. Πολλά πράγματα άλλαξαν. Πρώτα ήρθε το Jumbo, μετά η κρίση, και τα μικρά μαγαζιά σβήστηκαν από τον χάρτη."
"Επίσης, κάποτε οι γονείς έπεφταν με τα μούτρα στο διαφημιζόμενο, που είναι πάντα το πιο ακριβό απ' όλα. Σήμερα ο κόσμος ψάχνει να αγοράσει το φθηνότερο.
Τέλος, η τεχνολογία και η επαφή των μικρών παιδιών με τους υπολογιστές μας έχει κοστίσει μεγάλο μέρος της δουλειάς μας. Σπάνια θα έρθει πλέον κάποιος σήμερα να αγοράσει κάτι για ένα παιδί που είναι δέκα χρονών."
"Αυτό που έμαθα τόσα χρόνια σε αυτή τη δουλειά είναι ότι ο πελάτης δεν είναι κτήμα σου. Πάντα θα κερδίζει η διαφήμιση. Σε αυτό το χώρο κουμάντο κάνει η τηλεόραση και οι διαφημίσεις"
"Χιονάτη"
Ίωνος Δραγούμη 14
σχόλια