— Κύριε Μανωλόπουλε, σε ποιο στάδιο βρισκόμαστε όσον αφορά το φάρμακο εναντίον της Covid-19; Τελικά, θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί κι εντός του 2021;
Τα φάρμακα κατά του κορωνοϊού δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα εμβόλια, αλλά μπορούν να αποτελέσουν ένα συμπληρωματικό όπλο που θα χρησιμοποιείται σε άτομα τα οποία προσβάλλονται από τον κορωνοϊό γιατί δεν μπορούν να εμβολιαστούν ή για διάφορους λόγους δεν έχουν καλή ανοσολογική απόκριση. Τέτοια φάρμακα είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα που έχουν πάρει προσωρινή έγκριση και χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ ήδη από τα τέλη του 2020.
Τα φάρμακα αυτά όταν χορηγούνται νωρίς μετά τη μόλυνση του ατόμου αποτρέπουν την εξέλιξη σε σοβαρή νόσο, και έχουν αποτελεσματικότητα περίπου 50% (προστατεύουν έναν στους δύο). Η Ευρώπη έχει σημαντικά καθυστερήσει στην έγκριση και τη χορήγησή τους σε επιλεγμένους ασθενείς. Τα πραγματικά ελαττώματα που έχουν (είναι ακριβά και δύσχρηστα, καθώς απαιτούν ενδοφλέβια χορήγηση σε νοσοκομειακό περιβάλλον) σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν την καθυστέρηση αυτή.
Το ευχάριστο είναι ότι τουλάχιστον τρεις διαφορετικές εταιρείες έχουν ήδη ξεκινήσει κλινικές μελέτες σε ανθρώπους με ειδικά για τον κορωνοϊό νέα αντιικά φάρμακα, που όμως έχουν ξεπεράσει τα μειονεκτήματα των μονοκλωνικών αντισωμάτων, θα είναι δηλαδή εύχρηστα, φτηνά και, ελπίζουμε, αρκετά πιο αποτελεσματικά. Πρόσφατα η αμερικανική κυβέρνηση διέθεσε 3 δισεκατομμύρια δολάρια για να επιταχυνθούν οι μελέτες αυτές. Αν η ανθρωπότητα σταθεί για μια ακόμη φορά τυχερή όπως με τα εμβόλια, είναι πολύ πιθανόν τουλάχιστον ένα από αυτά να λάβει προσωρινή έγκριση για ευρεία χρήση πριν το τέλος του χρόνου.
Το φθινόπωρο η χώρα θα έχει ένα υψηλό ποσοστό ανοσίας, αλλά θα βρίσκεται μακριά από τον στόχο της συλλογικής, που απαιτεί πλέον επίπεδα άνω του 80% λόγω της επικράτησης της παραλλαγής Δέλτα. Είναι σαφές ότι το πολυπόθητο τείχος ανοσίας, με τον ρυθμό εμβολιασμού που πάμε, θα αργήσουμε να το χτίσουμε.
— Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί περισσότερο όσον αφορά τη μετάλλαξη Δέλτα; Βλέπουμε καθημερινά, εντός καλοκαιριού, ότι τα κρούσματα αυξάνονται.
Η μετάλλαξη Δέλτα (ή, για να ακριβολογούμε, το στέλεχος Δέλτα του κορωνοϊού που περιλαμβάνει μια σειρά από γνωστές και νέες μεταλλάξεις) μπήκε πρόσφατα στη ζωή μας. Δεν είναι πιο επιβαρυντική για το άτομο που προσβάλλεται, αλλά μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από τα προηγούμενα στελέχη, έχει λοιπόν την ικανότητα να μολύνει πολύ περισσότερα άτομα. Αυτό οδηγεί στη σημαντική αύξηση των κρουσμάτων που βλέπουμε και η οποία πιθανόν θα συνεχιστεί.
Τα καλά νέα; Όλα τα εμβόλια που χορηγούνται στη χώρα μας παρέχουν σημαντικό ποσοστό προστασίας (πάνω από 80%) και από το στέλεχος Δέλτα από σοβαρή Covid-19, αρκεί να έχουμε ολοκληρώσει τον εμβολιασμό. Ένας ακόμα λόγος λοιπόν για να εμβολιαστούμε τώρα και να μην το αφήσουμε για αργότερα, διότι το «αργότερα», για τους άτυχους από εμάς, μπορεί να αποδειχτεί δυστυχώς πολύ αργά.
— Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι καθυστερούμε να χτίσουμε το τείχος ανοσίας, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών έχει εμβολιαστεί; Ποιες κινήσεις πρέπει ακόμη να γίνουν για να οδηγηθούμε σε αποτελεσματικά δεδομένα;
Πράγματι, η πιθανότητα να καταφέρουμε ως κοινωνία να χτίσουμε το τείχος ανοσίας μέσα στο καλοκαίρι είναι πολύ μικρή. Οι πλήρως εμβολιασμένοι αυτήν τη στιγμή είναι περίπου 40% και μαζί με αυτούς που έχουν ανοσία λόγω νόσησης μπορεί να ανεβάζουν το επίπεδο ανοσίας στην κοινότητα στο 50%. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μέχρι το 80% που πρέπει να φτάσουμε. Ακόμα τρία εκατομμύρια συμπολίτες μας πρέπει να το πάρουν απόφαση και να εμβολιαστούν.
Με δεδομένο ότι η διαθεσιμότητα των εμβολίων δεν αποτελεί πλέον πρόβλημα (αν και οι μεγάλες καθυστερήσεις στις παραδόσεις εμβολίων από την Johnson & Johnson με ανησυχούν αρκετά), η βασική παράμετρος από την οποία θα εξαρτηθεί η επίτευξη ανοσίας είναι η προθυμία των πολιτών να εμβολιαστούν.
Εξαρτάται λοιπόν σε μεγάλο βαθμό από εμάς να ξεπεράσουμε τις όποιες αμφιβολίες και φόβους μας και να κάνουμε το χρέος μας απέναντι στον εαυτό μας, τον κοινωνικό μας περίγυρο αλλά και την κοινωνία γενικότερα.
— Όσον αφορά τους εμβολιασμούς, πώς κρίνετε αυτό που υποστηρίζουν κάποιοι, ότι οδηγούμαστε σε μια κοινωνία με πολίτες δύο ταχυτήτων;
Ανεξάρτητα από τους εμβολιασμούς, δυστυχώς είμαστε ήδη μια κοινωνία δυο ταχυτήτων: υπάρχει μια πλειοψηφία που ζει στον 21ο αιώνα, αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα της κατάστασης που έχει προκύψει στην παγκόσμια σφαίρα λόγω του κορωνοϊού, ενημερώνεται έγκυρα, ανησυχεί και προφυλάσσεται με όποιον τρόπο κρίνεται δόκιμος από την παγκόσμια έγκυρη επιστημονική εμπειρία και γνώση. Αυτοί εμβολιάζονται.
Υπάρχει και μια μειοψηφία που γοητεύεται από σκοταδιστικές προσεγγίσεις και μεταφυσικές λογικές που ταιριάζουν καλύτερα στον 19ο αιώνα (ενίοτε και στον Μεσαίωνα), αναζητεί μεσσίες και τους βρίσκει σε παρανοϊκούς ή/και αεριτζήδες (δυστυχώς ενίοτε ανάμεσα σε αυτούς μπορεί να βρίσκονται και επιστήμονες κατά τεκμήριο έγκριτοι αλλά στην ουσία απορριπτέοι από όλη την επιστημονική κοινότητα). Αυτοί δεν εμβολιάζονται. Υπάρχει και μια τρίτη ομάδα πολιτών που ακόμα δεν έχει πειστεί αλλά είναι ανοιχτή σε επιχειρήματα. Αυτούς πιστεύω ότι θα τους κερδίσει η λογική, τους κερδίζουμε έναν ένα κάθε μέρα, προς όφελος πρωτίστως δικό τους αλλά και του κοινωνικού συνόλου γενικότερα.
Ίσως τελικά το ουσιαστικό και επίκαιρο μήνυμα σήμερα έρχεται από τα παιδιά των λουλουδιών και τους επαναστάτες της δεκαετίας του ‘60 και είναι κοινό προς όλους: «Let’s make vaccines, not war!».
— Ποια είναι η γνώμη σας για την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού; Πρέπει να εφαρμοστεί οριζοντίως ή σε κάποιες επαγγελματικές ομάδες;
Δεν νομίζω ότι τίθεται από κανέναν θέμα οριζόντιας εφαρμογής υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού σε όλη την κοινωνία. Αυτό όμως που είναι ηθικά και πρακτικά επιβεβλημένο είναι να νομοθετηθεί άμεσα υποχρεωτικότητα εμβολιασμού σε ομάδες εργαζομένων που έρχονται σε επαφή με πολλούς άλλους ανθρώπους και έχουν αυξημένη πιθανότητα και να μολυνθούν οι ίδιοι και να μολύνουν άλλους.
Για το ποιες πρέπει να είναι αυτές οι ομάδες μπορούμε να κάνουμε συζήτηση (που όμως να καταλήξει σύντομα σε αποφάσεις), υπάρχει όμως μία που είναι αδιαπραγμάτευτη: όλοι όσοι εργάζονται σε νοσοκομεία, γηροκομεία και κάθε είδους δομές υγείας, αλλά και οι ιδιώτες γιατροί και οδοντίατροι που δέχονται ασθενείς στα ιατρεία τους θα πρέπει να είναι εμβολιασμένοι. Η κυβέρνηση έχει δείξει μια ανεξήγητη ατολμία σε αυτό το θέμα, είναι όμως νομίζω καιρός να αναλάβει τις ευθύνες της και να δείξει αποφασιστικότητα.
— Πώς προβλέπετε να είναι η κατάσταση το ερχόμενο φθινόπωρο; Μπορεί να δούμε νέα lockdown;
Το φθινόπωρο η χώρα θα έχει ένα υψηλό ποσοστό ανοσίας, αλλά θα βρίσκεται μακριά από τον στόχο της συλλογικής, που απαιτεί πλέον επίπεδα άνω του 80% λόγω της επικράτησης της παραλλαγής Δέλτα. Είναι σαφές ότι το πολυπόθητο τείχος ανοσίας, με τον ρυθμό εμβολιασμού που πάμε, θα αργήσουμε να το χτίσουμε. Με τα κίνητρα που ανακοινώνονται και τα αυτονόητα δικαιώματα που παραχωρούνται στους εμβολιασμένους ελπίζω να δοθεί μια νέα ώθηση, αλλά χωρίς εμβολιαστικές εκστρατείες με νέες ιδέες και ανανεωμένη ορμή, για τον εμβολιασμό όχι μόνο των νέων αλλά και των πολλών ηλικιωμένων που ακόμα δεν έχουν εμβολιαστεί, δεν φτάνουμε τη συλλογική ανοσία.
Δεν νομίζω ότι θα δούμε νέα οριζόντια lockdown το φθινόπωρο. Τέταρτο κύμα της πανδημίας, με τον τρόπο που το ζήσαμε στο παρελθόν, δεν θα υπάρξει, μας προστατεύουν από αυτό οι εμβολιασμοί. Αυτό που είναι πιθανόν να συμβεί, είναι να προκύψουν «μικροκύματα» σε συγκεκριμένες περιοχές. Μπορεί σε πόλεις ή σε περιοχές που δεν έχουν μεγάλα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης να περάσει το στέλεχος Δέλτα και να δημιουργήσει συρροές κρουσμάτων, τοπικού όμως χαρακτήρα.
Δεν πρέπει λοιπόν να εφησυχάζουμε. Όσο πιο πολλοί εμβολιαζόμαστε, τόσο θα απομακρυνόμαστε από τον κίνδυνο να υπάρξουν τοπικές «εκρήξεις» λόγω της Δέλτα. Let’s go out and do it!
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
