[Από τη Λένα Φουτσιτζή]
Πριν από μερικές μέρες, μια χαρωπή κυρία τηλεφώνησε σε έναν από τους διευθυντές του Time, τον Michael Scherer. Η γυναίκα αυτή τηλεφωνούσε από μια εταιρεία που προτείνει συμβόλαια υγειονομικής κάλυψης. Είπε ότι μέσα σε πέντε λεπτά θα μπορούσε να του δώσει την καλύτερη δυνατή συμφωνία.
Ο Scherer γρήγορα κατάλαβε ότι κάτι δεν πάει καλά. Η φωνή της ήταν φυσιολογική, οι απαντήσεις λογικές, αλλά οι παύσεις περίεργες, και οι υπεκφυγές πολλές. Αποφάσισε να την ρωτήσει στα ίσια: είσαι ρομπότ; Η γυναίκα απάντησε με ένα γέλιο που διέσπειρε τις αμφιβολίες, αλλά στη συνέχεια απέτυχε και σε άλλα τεστ. Όταν τη ρώτησε «ποιο λαχανικό βρίσκεται στην ντοματόσουπα;» απάντησε ότι δεν καταλαβαίνει την ερώτηση. Όταν ρωτήθηκε επίμονα τι μέρα ήταν χθες, απάντησε επανειλημμένα ότι η σύνδεση είναι κακή. Στην συνεχή ερώτηση «είσαι ρομπότ;» δεν απάντησε ποτέ «δεν είμαι ρομπότ» αλλά «φυσικά και υπάρχει και κάποιος άνθρωπος εδώ!»
Μέσα στην επόμενη ώρα τηλεφώνησαν και άλλοι ρεπόρτερ του Time προσπαθώντας να λύσουν το μυστήριο του ρομπότ που ίσως δεν είναι ρομπότ, αλλά μοιάζει εκπληκτικά για ρομπότ. Οι απαντήσεις της ήταν ίδιες και το συμπέρασμα, αν ακούσει κανείς τις συνομιλίες, είναι ότι ήταν σίγουρα ρομπότ.
Την επόμενη μέρα μετά τη δημοσίευση της ιστορίας από το Time το νούμερο αυτό έδειχνε μόνιμα κατειλημμένο ενώ το site της εταιρείας αυτής δεν υπήρχε πια.
Η ιστορία αυτή θυμίζει τα μυθιστορήματα του Φίλιπ Ντικ που διαπνέονται από το ίδιο ερώτημα: «τι είναι άνθρωπος;» Στο βιβλίο του «ηλεκτρικό πρόβατο» πρωταγωνιστής είναι ένας ντετέκτιβ επικηρυγμένων ανδροειδών. Τα ανδροειδή εντοπίζονται με ειδικά τεστ που τα ξεχωρίζουν από τους αληθινούς ανθρώπους.
Η ιστορία αυτή θυμίζει και την ιστορία του πραγματικού ανθρώπου, με σάρκα και οστά, Joseph Weizenbaum στο πρώτο εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης του MIT στις αρχές του 1960. Η μεγαλύτερη του επιτυχία ήταν η ανάπτυξη του προγράμματος Eliza.
Η Eliza δίνει την ψευδαίσθηση ότι καταλαβαίνει μεταμορφώνοντας δηλώσεις σε ερωτήσεις όπως «πες μου τι πιστεύεις για μένα» σε «θέλεις να σου πω τι πιστεύω για σένα;»
Το πρόγραμμα έγινε μεγάλη επιτυχία που συνοδεύτηκε από ένα μεγάλο σοκ. Οι μη τεχνικοί υπάλληλοι του εργαστηρίου, οι γραμματείς και η διοίκηση νόμισαν ότι η μηχανή ήταν ένας αληθινός θεραπευτής και περνούσαν ώρες λέγοντας τα προσωπικά τους προβλήματα. Όταν ο Weizenbaum είπε στη γραμματέα του ότι είχε φυσικά πρόσβαση σε όλες τις «συνεδρίες» αντέδρασε με μεγάλη οργή που τόλμησε να παραβιάσει την ιδιωτικότητά της. Το σοκ του Weizenbaum μεγάλωσε κι άλλο όταν είδε πόσο εύκολα πείστηκαν και ξεγελάστηκαν όλοι αλλά αυτό που τον αηδίασε εντελώς ήταν ότι οι ασθενείς του «γιατρού» πίστεψαν στ' αλήθεια ότι το ρομπότ καταλάβαινε τα προβλήματά τους. Πίστευαν ότι η Ελίζα πραγματικά τους βοηθούσε. Κάτι στην κατασκευή της Ελίζας άγγιξε βαθιά την ανθρώπινη συνείδηση, αλλά δεν ήταν κάτι που είχε προσχεδιάσει ο δημιουργός της.
Τι κάνει τον άνθρωπο ανθρώπινο και τι είναι αυτό που μας προκαλεί τόση απέχθεια όταν κάτι που μοιάζει ανθρώπινο τελικά δεν είναι; Είναι τόσο σημαντικό να είσαι αποδέκτης πληροφοριών που δίδονται από κάτι έμβιο για να αποφασίσεις να ξοδέψεις λεφτά; Προτιμάς να εξαπατηθείς από έναν άνθρωπο παρά από μια μηχανή που έχει προγραμματιστεί από ανθρώπους; Και όπως συμβαίνει στο «Ηλεκτρικό Πρόβατο», τι γίνεται αν το ρομπότ είναι μια ελκυστική γυναίκα, και το ερωτευτείς;
Ακούστε τις συνομιλίες με τη Samantha και πείτε: δεν είναι ένα αξιαγάπητο ρομπότ;
σχόλια