Ο Τζον Λιούρι ζει και βασιλεύει και μας παραδίδει μαθήματα επιβίωσης

«Ο Μπομπ Ρος είχε άδικο. Δεν μπορεί να ζωγραφίσει ο καθένας. Δεν είναι αλήθεια. Είναι πολύ αισιόδοξο να πιστεύουμε ότι όλοι μπορούν. Εγώ πιστεύω ότι όλοι μπορούν να ζωγραφίσουν όταν είναι μικροί. Θα έλεγα μάλιστα ότι οι καλύτερες ζωγραφιές που έχω δει ποτέ ήταν κολλημένες με μαγνήτη στο ψυγείο....». Κάπως έτσι ξεκινά το πρώτο από τα έξι επεισόδια της νέας σειράς του HBO με τίτλο "Painting With John" και πρωταγωνιστή / αφηγητή / ζεν γκουρού (με τον τρόπο του) τον Τζον Λιούρι, o οποίος από το καταφύγιό του σε ένα ειδυλλιακό νησί της Καραϊβικής (αρνείται πεισματικά να το κατονομάσει), προσφέρει μαθήματα ζωής κυρίως, παρά ζωγραφικής, ασχέτως αν εδώ και πολλά χρόνια αυτή είναι η βασική του ιδιότητα.

Εξήντα οκτώ χρονών πλέον, ο πρώην εμβληματικός εκπρόσωπος της νεοϋρκέζικης downtown κουλτούρας, ο υποδειγματικός εκφραστής μιας αυθεντικής hipster (με την κλασική έννοια του όρου) ποιότητας – είτε με τις μουσικές του και την μπάντα του, τους θρυλικούς, και ιδιαιτέρως δημοφιλείς και στα μέρη μας, Lounge Lizards, είτε ως η ιδιωματική μούρη των πρώτων ταινιών του Τζάρμους, όπως το Stranger Than Paradise και το Down by Law – είναι ένας επιζών. Κυριολεκτικά μάλιστα, αφού το 2000 διαγνώστηκε με τη νόσο του Λάιμ, ασθένεια που τον ανάγκασε να στρέψει την δημιουργικότητα του αποκλειστικά σχεδόν στην ζωγραφική.

Μπομπ Ρος δεν είναι σίγουρα πάντως ο αιώνιος μπίτνικ Λιούρι, παρότι αγαπά να ζωγραφίζει δέντρα. «Κανένα από τα δέντρα στους πίνακές μου δεν είναι ευτυχισμένο», λέει σε κάποια στιγμή στο πρώτο επεισόδιο. «Θλιμμένα είναι όλα, ειδικά τα λουλούδια». 

Προσωπικά μου αρέσουν πολύ οι πίνακές του, και ευτυχώς συμφωνούν και πολλοί ειδικοί που έχουν κατά καιρούς εκθειάσει το «διαβρωτικό πνεύμα» και τους ιδιοφυείς χρωματικούς συνδυασμούς τους. Μ' αρέσουν επίσης οι τίτλοι των έργων, που συχνά είναι σα να περιγράφουν λογοτεχνικά ή σα να μεταφέρουν εκτός χρόνου μια υπερβατική διανοητική ή συναισθηματική κατάσταση : «Διάφορα πράγματα που της πέρασαν από το μυαλό», «Ήταν παράξενοι. Είδαν όμως κάτι ακόμα πιο παράξενο», «Ο ουρανός πέφτει πάνω μας. Μαθαίνω να ζω μ' αυτό», «Προς το τέλος, καθόταν στη βεράντα και έβλεπε πράγματα που μπορεί να ήταν ή να μην ήταν εκεί»...

Facebook Twitter

Όπως και διάφορες άλλες ιδέες που θα έμοιαζαν ακόμα πιο 'κουλές' πριν από κανένα χρόνο, η σειρά αυτή των έξι επεισοδίων, γεννήθηκε μέσα στην συνθήκη του lockdown. «Όχι ότι δεν ήταν και πριν σε κατάθλιψη πολύς κόσμος», όπως λέει χαριτολογώντας ο Λιούρι σε μια συνέντευξή του στους New York Times πριν από λίγες μέρες, αλλά η πανδημία και ο εγκλεισμός σαφέστατα επιδείνωσαν την συλλογική διάθεση. Σκέφτηκε λοιπόν να ανεβάζει στο Instagram βίντεο διάρκειας ενός λεπτού το πολύ στα οποία θα μετέφερε με χιούμορ σύγχρονες και διαχρονικές σκέψεις και απόψεις του αλλά και ιστορίες από τα παλιά, πάντα με φόντο τους καμβάδες του, «έτσι για να διασκεδάσει λίγο ο κόσμος». Τελικά όμως, αυτή η χειρονομία κατέληξε να γίνει τηλεοπτική σειρά, χαμηλού προϋπολογισμού έστω, που σε ένα πρώτο επίπεδο αποτελεί, μέσα στο εικοσάλεπτο περίπου που διαρκεί κάθε επεισόδιο, ένα ιδιοσυγκρασιακά χαλαρωτικό σεμινάριο αυτο-έκφρασης (μέσω της ζωγραφικής και της τέχνης γενικώς) και αυτο-φροντίδας στους χαλεπούς καιρούς μας.

Με ένα μαγικό τρόπο όμως εξελίσσεται κάθε φορά σε εγχειρίδιο μιας συνειδητοποιημένης επιβίωσης με ινστρούχτορα ένα τύπο που πριν δει τον Χάρο με τα μάτια του, τα είχε δει όλα στην διαδρομή του συντροφιά με μερικές από τις πιο καθοριστικές μορφές της σύγχρονης κουλτούρας, από τον Ζαν-Μισέλ Μπασκιά μέχρι τον Άντονι Μπουρντέν. Και μιλάει στα επεισόδια του Painting With John για κάποιες από αυτές τις συναντήσεις, όπως και για εκείνη τη φορά που είχε βρεθεί να κάνει κόκες παρέα με τον Rick James και τον Στιβ Ράμπελ του Στούντιο 54, κλειδωμένοι σε μια ντουλάπα.

Facebook Twitter

Μπομπ Ρος δεν είναι σίγουρα πάντως ο αιώνιος μπίτνικ Λιούρι, παρότι αγαπά να ζωγραφίζει δέντρα. «Κανένα από τα δέντρα στους πίνακές μου δεν είναι ευτυχισμένο», λέει σε κάποια στιγμή στο πρώτο επεισόδιο. «Θλιμμένα είναι όλα, ειδικά τα λουλούδια». Λίγο αργότερα, δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται όποιον δεν γελά με την ψυχή του, όπως λέμε. Το γεμάτο, το αληθινό γέλιο, όπως λέει, «βγαίνει από το στομάχι, όχι από τον λαιμό και πάνω, όπως τα επιτηδευμένα κακαρίσματα που ακούς σε ένα ακριβό εστιατόριο της Νέας Υόρκης».

Το πιο εντυπωσιακό είναι ίσως ότι η πιο κοντινή στο πνεύμα αυτής της σειράς, αντίστοιχη τηλεοπτική παραγωγή, προβλήθηκε πριν από τριάντα ακριβώς χρόνια με πρωταγωνιστή και πάλι τον Τζον Λιούρι. Τότε όμως το concept δεν ήταν «Ζωγραφίζοντας με τον Τζον» αλλά «Ψαρεύοντας με τον Τζον» σε μια από τις πιο cult τηλεοπτικές δημιουργίες όλων των εποχών, καθώς με ανοιχτό το στόμα ο ψαγμένος θεατής παρακολουθούσε τον οικοδεσπότη να πηγαίνει για ψάρεμα σε διάφορα εξωτικά μέρη, παρέα με εκλεκτούς καλεσμένους όπως ο Τζιμ Τζάρμους, ο Τομ Γουέιτς, ο Ντένις Χόπερ, ο Ματ Ντίλον και ο Γουίλεμ Νταφόε. Από τα ονόματα και μόνο μπορεί να αντιληφθεί κανείς το ύφος εκείνης της σειράς που κυκλοφορεί σε έκδοση της Criterion, αλλά και ελεύθερη στο YouTube για όποιον θέλει να την παρακολουθήσει. Χαρακτηριστική ατάκα: «Πόσο βαθύς μπορεί να είναι ο ωκεανός; Ποιος μπορεί να πει με σιγουριά;».

Facebook Twitter

Οι εποχές όμως έχουν αλλάξει κι εμείς μαζί. Στο "Painting..." απουσιάζει ο ανέμελος, σαρδόνιος, αυτοσαρκαστικός τόνος που διέκρινε το "Fishing With John". Αντ' αυτού έχουμε έναν παλιό μας γνώριμο, ο οποίος έχει περάσει (κι αυτός) από σαράντα κύματα, να μας υπενθυμίζει ότι δεν πρέπει να είμαστε ούτε αγνώμονες ούτε αχάριστοι που φτάσαμε ως εδώ, ιδανικά χωρίς αγρίως ψυχοφθόρους συμβιβασμούς και χωρίς να θυσιάσουμε στο βωμό μιας ενήλικης διαχείρισης, το παιδί που ήμασταν κάποτε.