Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρίγκιπας Διάδοχος και Πρωθυπουργός της Σαουδικής Αραβίας Mohammed bin Salman bin Abdulaziz Al Saud συμπροέδρευσαν στην πρώτη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδας - Σαουδικής Αραβίας, που πραγματοποιήθηκε στην Αλ-Ούλα.
Ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα θεσμοθετεί Ανώτατο Συμβούλιο Στρατηγικής Συνεργασίας με χώρα της Μέσης Ανατολής. «Αυτό δείχνει πόσο μεγάλη αξία έχει για μας η συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία για τον κόσμο και για την ευρύτερη περιοχή. Η Σαουδική Αραβία είναι στρατηγικός εταίρος για την Ελλάδα και την Ε.Ε. και παίκτης-κλειδί για την σταθερότητα και την ευημερία σε ολόκληρη την περιοχή. Το παγκόσμιο τοπίο αναδιαμορφώνεται και σε αυτό το πλαίσιο ο ρόλος του Αραβικού κόσμου και της Σαουδικής Αραβίας είναι κρίσιμος. Η ασφάλεια της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής είναι αλληλοεξαρτώμενες. Σε αυτό το τοπίο η στρατηγική μας συνεργασία αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία», υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός κατά την έναρξη της συνεδρίασης του ΑΣΣΣ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι το ΑΣΣΣ στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι Ελλάδα και Σαουδική Αραβία ενισχύουν τη διμερή τους συνεργασία στο ανώτατο δυνατό επίπεδο σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως η άμυνα, οι επενδύσεις, το εμπόριο, η ενέργεια, ο τουρισμός, ο πολιτισμός και ο αθλητισμός.
«Αυτή η συνεργασία έχει αυξημένη σημασία στη σημερινή συγκυρία που βιώνει η περιοχή μας λόγω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Υπάρχει ο κίνδυνος περαιτέρω αποσταθεροποίησης της περιοχής, καθώς ο πόλεμος στη Γάζα έχει προστεθεί σε μια σειρά από κρίσεις, τις συνέπειες των οποίων καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία. Σε αυτό το πλαίσιο είναι ακόμα πιο σημαντικό που Ελλάδα και Σαουδική Αραβία έχουν το ίδιο όραμα για την ασφάλεια και την ειρήνη στην περιοχή», τόνισε ο Πρωθυπουργός.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στάθηκε ιδιαίτερα στις προοπτικές για συνεργασία στην ενέργεια, καθώς και στο εμπόριο και στις επενδύσεις σε τομείς όπως η ναυτιλία, τα αγροδιατροφικά προϊόντα και ο κατασκευαστικός τομέας.
Στη συνέχεια, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Mohammed bin Salman υπέγραψαν τα πρακτικά της συνεδρίασης, τα οποία συμπεριλαμβάνουν τις 46 πρωτοβουλίες που έχουν συμφωνηθεί από κοινού από τις Επιτροπές του Ανωτάτου Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας και ενέκριναν τη δομή διακυβέρνησής του.
Το ΑΣΣΣ απαρτίζεται από 7 Επιτροπές (Πολιτική, Στρατιωτική, Επενδύσεων, Ενεργείας, Τουρισμού, Πολιτισμού και Αθλητισμού), των οποίων επικεφαλής είναι οι αρμόδιοι Υπουργοί των δύο χωρών.
Οι πρωτοβουλίες μεταξύ Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας και οι επιτροπές
Συμφώνησαν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν και να αναπτύσσουν διάφορους τομείς συνεργασίας για τη διασφάλιση της ανάπτυξης και της ευημερίας για τις δύο χώρες, μέσω των ακόλουθων συστάσεων:
- Πολιτική Επιτροπή: Τα δύο Μέρη υπέγραψαν τα πρακτικά της Πολιτικής Επιτροπής και στο πλαίσιο της Επιτροπής συμφωνήθηκαν τέσσερις (4) πρωτοβουλίες ως εξής:
- Διεξαγωγή διαβουλεύσεων μεταξύ αξιωματούχων των Υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών.
- Συνέχιση των συζητήσεων για την αμοιβαία απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης διαβατηρίων για κατόχους διπλωματικών και υπηρεσιακών διαβατηρίων.
- Αναβάθμιση του επιπέδου συντονισμού των επιμέρους θέσεων σε διεθνή fora.
- Προετοιμασία Σχεδίου Δράσης για συνεργασία μεταξύ της Ελληνικής Διπλωματικής Ακαδημίας του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Ινστιτούτου Διπλωματικών Σπουδών «Πρίγκιπας Σαούντ Αλ-Φαϊσάλ». - Επιτροπή Ασφαλείας και Άμυνας: Αναγνωρίζοντας τις τρέχουσες και αναδυόμενες προκλήσεις στο γεωπολιτικό περιβάλλον και με σκοπό την προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας στις αντίστοιχες περιφέρειές τους, τα δύο μέρη επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για ενίσχυση της συνεργασίας στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, μέσω της δημιουργίας μιας μακροπρόθεσμης στρατιωτικής εταιρικής σχέσης. Τα δύο Μέρη υπογράμμισαν τη σημασία της περαιτέρω βελτίωσης των διμερών σχέσεών τους στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, μέσω της οργάνωσης πολυάριθμων δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών, με στόχο την εμβάθυνση της συνεργασίας στους στρατιωτικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος. Στο πνεύμα αυτό συμφώνησαν, κατ’ αρχήν, σε (19) πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της Επιτροπής.
- Επιτροπή Επενδύσεων και Εμπορίου: Τα δύο Μέρη επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα του Εμπορίου και των Επενδύσεων και τη δημιουργία μιας μακροπρόθεσμης οικονομικής εταιρικής σχέσης. Τόνισαν τη σημασία της αύξησης του διμερούς εμπορίου τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα, της ενθάρρυνσης και υποστήριξης επενδύσεων, καθώς και της αντιμετώπισης τυχόν προκλήσεων, μέσω ανταλλαγής επισκέψεων, διεξαγωγής συναντήσεων και οργάνωσης επενδυτικών και οικονομικών δραστηριοτήτων. Αυτές οι δραστηριότητες στοχεύουν στην ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών και στην προσέλκυση υψηλής ποιότητας επενδύσεων σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος. Τα δύο Μέρη συζήτησαν μια σειρά από πρωτοβουλίες, που συνδέονται με διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος και έδωσαν προτεραιότητα σε (15) πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της Επιτροπής Επενδύσεων και Εμπορίου. Οι πιο σημαντικές πρωτοβουλίες που θα αναπτυχθούν σε αυτό το στάδιο είναι οι εξής: η συνεργασία στο έργο υποθαλάσσιου καλωδίου (EMC), η παροχή υποστήριξης και η αντιμετώπιση προκλήσεων που ενδέχεται να προκύψουν αναφορικά με το έργο, η εξερεύνηση πιθανών τομέων συνεργασίας μεταξύ του Ελληνικού Εθνικού Ταμείου (Ταμείο Ανάπτυξης) και του Δημόσιου Επενδυτικού Ταμείου της Σαουδικής Αραβίας σύμφωνα με τις στρατηγικές και τους μηχανισμούς επενδύσεων των δύο ταμείων, η συνεργασία στους τομείς της ναυτιλίας (θαλάσσια μεταφορά και ναυπηγική), η γεωργία και οι βιομηχανίες τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων της ιχθυοκαλλιέργειας και των βιώσιμων πρακτικών), οι επικοινωνίες και η πληροφορική, η φιλοξενία και ο τουρισμός, οι υπηρεσίες στον κατασκευαστικό τομέα, τομέα της μηχανικής και του σχεδιασμού, καθώς και κτηματομεσιτικές υπηρεσίες. Τα δύο Μέρη εξέφρασαν επίσης την επιθυμία τους για αύξηση του όγκου εμπορίου μέσω της ενίσχυσης των μη πετρελαϊκών εξαγωγών μεταξύ των δύο χωρών.
- Επιτροπή Ενέργειας: Στο πλαίσιο των διμερών σχέσεων και των κοινών συμφερόντων μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας, η πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής Ενέργειας πραγματοποιήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2025, διαδικτυακά. Τα δύο Μέρη τόνισαν τη σημασία της Ενέργειας ως καταλύτη για την εμβάθυνση της στρατηγικής τους συνεργασίας. Τα δύο Μέρη εξέτασαν το βάθος των σχέσεων σε διάφορους τομείς στο πλαίσιο της Επιτροπής και συμφώνησαν σε επτά (7) Πρωτοβουλίες στους τομείς της ενέργειας, των επικοινωνιών και της τεχνολογίας πληροφορικής, οι οποίες περιλαμβάνουν: Ηλεκτρική Διασύνδεση, Ενεργειακή Απόδοση, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, Καθαρό Υδρογόνο, Δέσμευση, Αξιοποίηση και Αποθήκευση Άνθρακα (CCUS), Υποθαλάσσιο καλώδιο East-Med Corridor (EMC) Fiber Optic Cable, Σύστημα Οπτικών Ινών μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας.
- Επιτροπή Τουρισμού: Τα δύο Μέρη συμφώνησαν στη σημασία της ενίσχυσης των διμερών σχέσεων στον τομέα του Τουρισμού και της αύξησης της ευαισθητοποίησης σχετικά με την Ελλάδα και τη Σαουδική Αραβία ως τουριστικούς προορισμούς, μέσω της ενεργοποίησης του Κοινού Προγράμματος Δράσης 2024-2026 που στοχεύει να φέρει πιο κοντά τους εκπροσώπους του ιδιωτικού τομέα των δύο χωρών, και να αυξήσουν την τουριστική ζήτηση. Στο πλαίσιο αυτό, τα δύο Μέρη συμφώνησαν να εργαστούν για την ενεργοποίηση του Κοινού Προγράμματος Δράσης (2024-2026) στον τομέα του τουρισμού, που έχει υπογραφεί από τις δύο χώρες.
- Επιτροπή Πολιτισμού: Τα δύο Μέρη υπογράμμισαν τη σημασία της ενίσχυσης της διμερούς συνεργασίας στους τομείς του πολιτισμού μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας. Περαιτέρω, έδωσαν έμφαση στην ανάγκη να εκκινήσουν προγράμματα πολιτιστικών ανταλλαγών ως μέθοδοι εμβάθυνσης της συνεργασίας και προώθησης της αμοιβαίας κατανόησης στον πολιτιστικό τομέα. Σε αυτό το πλαίσιο, τα δύο μέρη συμφώνησαν κατ’ αρχήν σε πρωτοβουλία στον τομέα της ανταλλαγής πολιτιστικών προγραμμάτων και συμμετοχών μεταξύ των δύο χωρών.
- Επιτροπή Αθλητισμού: Στο πλαίσιο της ενίσχυσης των διμερών σχέσεων μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας στον τομέα του αθλητισμού, πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή συνάντηση των επικεφαλής των ομάδων εργασίας της Επιτροπής Αθλητισμού στις 8 Ιανουαρίου 2025. Κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής συνάντησης επαινέθηκε το επίπεδο συνεργασίας στον τομέα του αθλητισμού και συζητήθηκαν τρόποι μελλοντικής ανάπτυξης αυτής της συνεργασίας. Υιοθετήθηκαν τρεις (3) πρωτοβουλίες, οι οποίες περιλαμβάνουν: συνεργασία στον τομέα της Καταπολέμησης του Ντόπινγκ στον Αθλητισμό, εκπαίδευση στα Αθλητικά Μέσα Ενημέρωσης, υποδομές Αθλητισμού και Σχεδιασμός Σταδίων.
Αποτελέσματα της 1ης Συνάντησης του Ελληνικής-Σαουδικής Στρατηγικής Συνεργασίας
Οι Συμπρόεδροι του Συμβουλίου συμφώνησαν τα ακόλουθα:
- Ενέκριναν τη διακυβέρνηση, την οργανωτική δομή και τις διαδικασίες του Συμβουλίου όπως συμφωνήθηκαν αμοιβαία και από τις δύο πλευρές μέσω της διπλωματικής οδού.
- Ανέθεσαν στους επικεφαλής επιτροπών που ορίζονται από το Συμβούλιο Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδος – Σαουδικής Αραβίας να εγκρίνουν νέες πρωτοβουλίες σε συντονισμό με τη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου.
- Ζήτησαν από τους επικεφαλής επιτροπών που ορίζονται από το Συμβούλιο να εργαστούν για την ολοκλήρωση της εφαρμογής των εγκεκριμένων καρτών πρωτοβουλίας και των υφιστάμενων έργων που έχουν συμφωνηθεί από τις δύο πλευρές, κατά τρόπο που να διασφαλίζει την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων, και από τη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου να δίνει συνέχεια εν προκειμένω και να ξεπερνάει τυχόν προκλήσεις - εάν υπάρχουν.
- Ανέθεσαν στη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου να εργαστεί σε ένα σχέδιο που περιλαμβάνει χρονοδιάγραμμα για την επόμενη σύνοδο του Συμβουλίου και των Επιτροπών του. Αμφότεροι Υπουργοί Εξωτερικών, ενεργώντας ως «Γραμματείς του Συμβουλίου», θα εγκρίνουν το σχέδιο και η Γενική Γραμματεία θα επιβλέπει την εφαρμογή του σε διαβούλευση με τους Επικεφαλής των σχετικών Επιτροπών.
- Συμπεριέλαβαν το έργο της Μικτής Επιτροπής Ελλάδος – Σαουδικής Αραβίας υπό το πλαίσιο του Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδος - Σαουδικής Αραβίας.
Εν κατακλείδι, οι Συμπρόεδροι του Συμβουλίου τόνισαν την ανάγκη εντατικοποίησης των διαβουλεύσεων και της συνεργασίας μεταξύ των φορέων και των δύο πλευρών, με τη δημιουργία ποιοτικών και στρατηγικών πρωτοβουλιών που ανταποκρίνονται στις φιλοδοξίες και επιτυγχάνουν τους επιθυμητούς στόχους για την προώθηση των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών σε διάφορους τομείς. Τα δύο μέρη συμφώνησαν επίσης να γίνει η επόμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου στην Αθήνα σε ημερομηνία και τοποθεσία που θα βολεύει και τις δύο πλευρές, η οποία θα καθοριστεί δια της διπλωματικής οδού.
Το πρακτικό συντάχθηκε και υπογράφηκε στις 13/01/2025 μ.Χ. που αντιστοιχεί στις 13/07/1446 ε.Ε., σε τρία πρωτότυπα αντίγραφα στα Ελληνικά, Αραβικά και την Αγγλική γλώσσα, και σε περίπτωση διαφοράς ερμηνείας, υπερισχύει το αγγλικό κείμενο.
Συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν
Κατά τη διάρκεια της κατ’ ιδίαν συνάντησης που είχε ο Πρωθυπουργός με τον Πρίγκιπα Διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας συζητήθηκε ο στρατηγικός χαρακτήρας των σχέσεων Ελλάδας-Σαουδικής Αραβίας και η θεσμοθέτηση της διμερούς συνεργασίας στο ανώτατο επίπεδο με την πρώτη συνεδρίαση-ορόσημο του Ανωτάτου Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας των δύο χωρών.
Ο Πρωθυπουργός έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η Ελλάδα, τόσο στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όσο και σε αυτόν της ενεργειακής και ψηφιακής συνδεσιμότητας, προκειμένου να μετατραπεί σε κόμβο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι η Ελλάδα μπορεί να είναι η πύλη της Ασίας και της Μέσης Ανατολής προς την Ευρώπη και τόνισε ότι ο ρόλος-κλειδί της Σαουδικής Αραβίας στον οικονομικό διάδρομο IMEC και η θέση της χώρας μας παρουσιάζουν ακόμη περισσότερες ευκαιρίες συνεργασίας. Συζητήθηκαν ακόμη διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις. Ο Πρωθυπουργός επισήμανε τον σημαίνοντα ρόλο της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή ως παράγοντα σταθερότητας. Οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν απόψεις για τις τελευταίες εξελίξεις στη Γάζα και τη Συρία.
Ο Πρωθυπουργός επανέλαβε την ανάγκη να επιτευχθεί άμεσα εκεχειρία στη Γάζα, να απελευθερωθούν οι όμηροι και να επανεκκινήσει η πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε λύση δύο κρατών. Ως προς τη Συρία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε την προσήλωση της Ελλάδας στην εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και επανέλαβε ότι η επόμενη μέρα πρέπει να έρθει μέσα από μια συμπεριληπτική διαδικασία που θα σέβεται τα δικαιώματα όλων των θρησκευτικών και εθνικών κοινοτήτων.
Συζήτησαν ακόμα για την κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα. Ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε τη σημασία της θαλάσσιας ασφάλειας και της ελεύθερης ναυσιπλοΐας για τη χώρα μας.
