Το πανετόνε, το ιταλικό γλυκό που προτιμούν πολλοί τα Χριστούγεννα, είναι δύσκολη υπόθεση. Οπότε, όταν εκείνο της Pasticceria Giotto βρέθηκε κάποια στιγμή ανάμεσα στα δέκα καλύτερα της Ιταλίας ήταν μια στιγμή υπερηφάνειας, για τους ανθρώπους πίσω από την παρασκευή του, αλλά και έκπληξης για άλλους. Γιατί αυτό το πανετόνε φτιάχνεται σε φυλακή.
Πρόκειται για τη φυλακή Due Palazzi, έξω από την Πάντοβα, όπου τέσσερις επαγγελματίες pastry chefs επιβλέπουν κρατούμενους που φορούν λευκές ποδιές. Έξι ημέρες την εβδομάδα αρχίζουν να ψήνουν στις 04:00, ξεκινώντας με μπριός που θα σερβιριστούν σε τοπικά ζαχαροπλαστεία και ξενοδοχεία. Επίσης φτιάχνουν μπισκότα, πίτες, σοκολάτες, παγωτό και αμυγδαλωτά, αλλά το πανετόνε είναι η ειδικότητά τους.
Ένα «σωστό» πανετόνε είναι λόγος υπερηφάνειας. Για την παρασκευή του απαιτούνται 72 ώρες με πολλά ζυμώματα και διαλείμματα για να φουσκώσει η ζύμη. Έπειτα από ψήσιμο μίας ώρας, κρυώνει κρεμασμένο ανάποδα, για να διατηρήσει το χαρακτηριστικό σχήμα του. Κάθε χρόνο οι Ιταλοί καταναλώνουν περίπου 9,5 εκατομμύρια τέτοια γλυκά, κυρίως την περίοδο των Χριστουγέννων. Αυτές τις γιορτές, η ομάδα της Pasticceria Giotto θα ψήσει περισσότερα από 80.000 πανετόνε.
Είναι μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2005 και το «τρέχει» η Work Crossing Cooperative, μία μη κυβερνητική οργάνωση που συντονίζει προγράμματα σε φυλακές της περιοχής. Μάλιστα, στις αρχές Δεκεμβρίου άνοιξε και κατάστημα Pasticceria Giotto στην Πάντοβα.
Στην Ιταλία, κατά μέσο όρο το ποσοστό των καταδικασμένων που παραβιάζουν ξανά τον νόμο είναι 70% και η πλειονότητα επιστρέφει στη φυλακή για να εκτίσει μεγαλύτερες ποινές από την πρώτη καταδίκη τους. Όμως, το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 5% σε ό,τι αφορά κρατούμενους οι οποίοι εργάζονταν όσο ήταν στη φυλακή.
Προτού γίνουν δεκτοί σε αυτό το «ζαχαροπλαστείο» της φυλακής, οι κρατούμενοι πρέπει να δουλέψουν με ψυχολόγο για έξι μήνες. Μόλις ενταχθούν στο πρόγραμμα, κάνουν εξάμηνη πρακτική προτού γίνουν εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης. Για τους επόμενους έξι μήνες παίρνουν 650 ευρώ τον μήνα και στη συνέχεια ο μισθός τους αυξάνεται αρχικά στα 800 και στη συνέχεια στα 1.000 ευρώ. Όλη αυτή την περίοδο, οι κρατούμενοι συνεχίζουν να δουλεύουν με ψυχολόγο.
Ο Ματέο Κονκολάτο, pastry chef που βοηθά στην εποπτεία των κρατουμένων όσο ψήνουν, λέει ότι έχει δει από πρώτο χέρι τα οφέλη του προγράμματος. «Δίνει μεγάλη ικανοποίηση να βλέπεις κάποιον που μπορεί να μην έχει δουλέψει ποτέ και έχει χρόνια στη φυλακή, σταδιακά να γίνεται παθιασμένος, να αποκτά μια αίσθηση ευθύνης για αυτό που κάνει, να αρχίζει να εμπιστεύεται τον εαυτό του και τους άλλους ξανά», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Με πληροφορίες από New York Times