Καθώς οι Άραβες ηγέτες προσπαθούν να παρατείνουν την κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας και να βρουν μια εναλλακτική λύση στο σχέδιο του προέδρου Τραμπ για την ερήμωση του θύλακα, αναγκάζονται να ασχοληθούν με ένα ερώτημα που εδώ και πολύ καιρό έχουν απορρίψει: Τι να κάνουν με τη Χαμάς.
Η πρώτη φάση της εκεχειρίας, κατά την οποία απελευθερώθηκαν 33 ισραηλινοί όμηροι με αντάλλαγμα εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους, έληξε το Σάββατο. Μπροστά μας βρίσκονται οι συνομιλίες για την επόμενη φάση, η οποία υποτίθεται ότι θα οδηγήσει στην απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων, στον οριστικό τερματισμό των μαχών στη Γάζα και στην ανοικοδόμηση του κατεστραμμένου από τον πόλεμο θύλακα.
Το πρόβλημα είναι ότι αν η Χαμάς παραμείνει στη Γάζα, το Ισραήλ δεν είναι πρόθυμο να τερματίσει τον πόλεμο και τα αραβικά κράτη του Κόλπου, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δεν είναι πρόθυμα να χρηματοδοτήσουν την ανοικοδόμησή της. Η Αίγυπτος, εν τω μεταξύ, πιστεύει ότι είναι μη ρεαλιστικό να μιλάμε για εξάλειψη της Χαμάς και αναζητά μια λύση που θα αμβλύνει τουλάχιστον την εξουσία της ομάδας, η οποία κυβέρνησε τη Γάζα για μιάμιση δεκαετία πριν ηγηθεί των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου 2023 κατά του Ισραήλ που άφησαν πίσω τους περίπου 1.200 νεκρούς και περίπου 250 ομήρους και πυροδότησαν τον πόλεμο.
Οι αραβικές χώρες εμφανίζονται διχασμένες ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης της συνεχιζόμενης παρουσίας της Χαμάς στη Γάζα, αναγνωρίζοντας ότι οι μαχητές παραμένουν σε θέση να χαλάσουν οποιαδήποτε σχέδια ανοικοδόμησης, δήλωσε ο William Wechsler, πρώην ανώτερος αντιτρομοκρατικός αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας. Οποιαδήποτε πρόταση βάλουν στο τραπέζι «δεν μπορεί να είναι απλώς ένα σχέδιο ανοικοδόμησης αλλά ένα σχέδιο πολιτικής και ασφάλειας», είπε.
Το ζήτημα απέκτησε επείγοντα χαρακτήρα αφότου ο Τραμπ διατύπωσε την πρόταση να αναλάβουν οι ΗΠΑ τη Γάζα και να την αναπλάσουν ως διεθνή προορισμό, ενώ ο παλαιστινιακός πληθυσμός της θα μετεγκατασταθεί σε άλλες χώρες.
Τα αραβικά κράτη αντιτίθενται από κοινού στην ιδέα αυτή, αλλά εξακολουθούν να διαφωνούν για το πώς θα πρέπει να διοικείται η Γάζα. Οι Άραβες ηγέτες πρόκειται να συναντηθούν στο Κάιρο την Τρίτη για να καταρτίσουν ένα σχέδιο για το μέλλον της Γάζας, αφού δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε αυτό σε μια σύνοδο κορυφής στο Ριάντ στις 21 Φεβρουαρίου. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου σαφές ότι θα συμφωνήσουν σε μια ενιαία προσέγγιση.
Η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ υποστηρίζουν ένα αιγυπτιακό σχέδιο που θα έβλεπε τη Χαμάς να αφοπλίζεται αλλά να διαδραματίζει πολιτικό ρόλο στη διοίκηση της μεταπολεμικής Γάζας μαζί με άλλες παλαιστινιακές παρατάξεις. Οι Η.Α.Ε. επιθυμούν την πλήρη απομάκρυνση της Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας και στηρίζονται στον αντίπαλο της τρομοκρατικής ομάδας που έχει χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ, την Παλαιστινιακή Αρχή, για να την κυβερνήσει. Διαφωνούν επίσης για το αν τα αραβικά κράτη θα πρέπει να στείλουν στρατεύματα για να βοηθήσουν στην ασφάλεια του θύλακα.
Το Ισραήλ έχει πει στους διαμεσολαβητές ότι δεν θέλει η Χαμάς να διαδραματίσει κανένα ρόλο στη μεταπολεμική Γάζα, απαίτηση που υποστηρίζεται από την Ουάσινγκτον.
Περιπλέκοντας περαιτέρω τα πράγματα, η Χαμάς έχει χρησιμοποιήσει την κατάπαυση του πυρός για να δείξει ότι παραμένει ισχυρή στη Γάζα. Αυτό έχει ενισχύσει τη θέση εκείνων στο Ισραήλ που υποστηρίζουν τη συνέχιση του πολέμου.
Οι περισσότεροι αξιωματούχοι της Χαμάς παραδέχονται ότι η ομάδα είναι απίθανο να επιβιώσει ως διοικούσα αρχή στη Γάζα. Αλλά έχοντας ξεπεράσει 15 μήνες βίαιων μαχών, οι σκληροπυρηνικοί της ομάδας στη Γάζα θέλουν να παραμείνει μια ένοπλη δύναμη που μπορεί να ασκήσει επιρροή στο παρασκήνιο και ενδεχομένως να επιστρέψει στη μάχη με το Ισραήλ, δήλωσαν Άραβες και αξιωματούχοι της Χαμάς.
Η πρόταση της Αιγύπτου για τη μεταπολεμική Γάζα περιλαμβάνει τη μεταφορά χιλιάδων κινητών κατοικιών για τη στέγαση των Παλαιστινίων σε ασφαλείς ζώνες, ενώ τα συντρίμμια καθαρίζονται και οι υπηρεσίες ύδρευσης και ηλεκτροδότησης αποκαθίστανται. Με την υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας, η Αίγυπτος ενθάρρυνε τις συνομιλίες μεταξύ της Χαμάς και της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία κυβερνά τους περισσότερους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη, για τον σχηματισμό μιας ανεξάρτητης επιτροπής που θα διοικεί τη Γάζα όσο αυτή θα ανοικοδομείται, δήλωσαν Αιγύπτιοι και Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι. Το πρόγραμμα προβλέπει ένα τεχνοκρατικό υπουργικό συμβούλιο που θα εκπροσωπεί όλες τις παλαιστινιακές παρατάξεις, το οποίο τελικά θα διαπραγματευτεί τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, είπαν.
Αξιωματούχοι της Χαμάς έχουν δηλώσει ότι η ομάδα δεν αντιτίθεται στην αιγυπτιακή πρόταση. Αλλά η ομάδα παραμένει σε αντιπαράθεση με την Παλαιστινιακή Αρχή, με την οποία έχει μακρά ιστορία εχθρότητας.
Η Αίγυπτος θέλει επίσης η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές παρατάξεις να παραδώσουν πυραύλους και ρουκέτες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για επιθέσεις κατά του Ισραήλ, δήλωσαν Αιγύπτιοι αξιωματούχοι και άλλοι άνθρωποι που γνωρίζουν τις συνομιλίες. Τα όπλα θα αποθηκευτούν σε αποθήκες υπό αιγυπτιακή και ευρωπαϊκή εποπτεία έως ότου δημιουργηθεί ένα παλαιστινιακό κράτος, είπαν. Αλλά ο ανώτερος διαπραγματευτής της Χαμάς, ο Χαλίλ αλ-Χάγια, αρνήθηκε κατηγορηματικά την πρόταση κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον επικεφαλής των αιγυπτιακών μυστικών υπηρεσιών, Χασάν Ρασάντ, τον Φεβρουάριο, δήλωσαν Αιγύπτιοι και αξιωματούχοι της Χαμάς.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία αναμένεται να διαδραματίσουν μεγάλο ρόλο στη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της Γάζας, αντιτίθενται σθεναρά σε οποιαδήποτε λύση που θα συνεπάγεται παρουσία της Χαμάς στην περιοχή, σύμφωνα με αξιωματούχους των Εμιράτων και άλλων αραβικών χωρών. Αντίθετα, επιθυμεί να αναγνωριστεί μια μεταρρυθμισμένη Παλαιστινιακή Αρχή ως το μοναδικό νόμιμο κυβερνητικό όργανο για τη Γάζα, δήλωσαν οι Άραβες αξιωματούχοι.
Στην επιλογή αυτή αντιτίθεται το Κατάρ, το οποίο μπλόκαρε την πρόσκληση προς τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς στην αραβική σύνοδο κορυφής στο Ριάντ, υποστηρίζοντας ότι θα έπρεπε να προσκληθεί και η Χαμάς, δήλωσαν νυν και πρώην Άραβες αξιωματούχοι.
Η επιμονή της Χαμάς περιπλέκει επίσης τις συνομιλίες για την προώθηση της κατάπαυσης του πυρός, η οποία έχει οδηγήσει σε έξι εβδομάδες σχετικής ηρεμίας. Με τις συζητήσεις για την πορεία προς ένα μόνιμο τέλος της σύγκρουσης να έχουν φτάσει σε αδιέξοδο, οι διαμεσολαβητές κάλεσαν την Παρασκευή τις δύο πλευρές να παρατείνουν την πρώτη φάση τουλάχιστον για μερικές ακόμη εβδομάδες, ανταλλάσσοντας περισσότερους Ισραηλινούς ομήρους με Παλαιστίνιους αιχμαλώτους.
Ομάδες από το Ισραήλ και τη Χαμάς βρίσκονταν στο Κάιρο την Παρασκευή για να επεξεργαστούν τους όρους, δήλωσαν Άραβες αξιωματούχοι που συμμετέχουν στις συνομιλίες. Και οι δύο πλευρές έχουν δείξει ότι είναι ανοικτές σε μια παράταση, είπαν.
Μετά την απελευθέρωση τεσσάρων νεκρών την Πέμπτη, 58 όμηροι που είχαν συλληφθεί στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου παραμένουν στη Γάζα, περισσότεροι από τους μισούς από τους οποίους το Ισραήλ πιστεύει ότι είναι νεκροί. Η Χαμάς κρατά επίσης τη σορό ενός ισραηλινού στρατιώτη που σκοτώθηκε στον πόλεμο της Γάζας το 2014. Πολλοί όμηροι που επέστρεψαν πρόσφατα μίλησαν για κακές συνθήκες αιχμαλωσίας, δημιουργώντας μεγαλύτερη επείγουσα ανάγκη για την απελευθέρωση όσων παραμένουν.
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
