To Ιράν ανακοίνωσε πως σήμερα θα εμπλουτίσει ουράνιο σε ποσοστό 5% στο υπόγειο πυρηνικό του εργοστάσιο στο Φορντό.
Την ανακοίνωση έκανε ο επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν Αλί Ακμπάρ Σαλεχί προσθέτοντας ότι η χώρα έχει την ικανότητα να εμπλουτίσει ουράνιο σε ποσοστό 20%, αν αυτό καταστεί αναγκαίο. «Θα εμπλουτίσουμε ουράνιο σε ποσοστό 5% στο Φορντό. Στην παρούσα φάση έχουμε αρκετό εμπλουτισμένο ουράνιο σε ποσοστό 20% αλλά μπορούμε να το παράγουμε, αν αυτό χρειαστεί», μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων των φοιτητών ISNA επικαλούμενο δήλωση του Σαλεχί, μια μέρα προτού το Ιράν κάνει το τέταρτο βήμα του για να απεμπλακεί περισσότερο από τη δέσμευσή του στη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα του 2015.
Η Ισλαμική Δημοκρατία μείωσε λίγο περισσότερο χθες τις διεθνείς δεσμεύσεις της σε σχέση με το πυρηνικό πρόγραμμα της ανακοινώνοντας την επανάληψη, μέσα σε υπόγειο εργοστάσιο, των δραστηριοτήτων εμπλουτισμού ουρανίου τις οποίες έως τώρα είχε παγώσει. Το μέτρο, το οποίο ανακοίνωσε ο πρόεδρος Χασάν Ροχανί, λαμβάνεται την επομένη της εκπνοής προθεσμίας που είχε δώσει η Τεχεράνη στους εταίρους της στη συμφωνία για το πυρηνικό της πρόγραμμα που υπογράφηκε στη Βιένη το 2015, ώστε αυτοί να τη βοηθήσουν να παρακάμψει τις συνέπειες της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018. Το μέτρο αυτό σηματοδοτεί την τέταρτη φάση ενός σχεδίου περιορισμού των ιρανικών δεσμεύσεων που άρχισε τον Μάιο ως απάντηση στην μονομερή αμερικανική αποχώρηση.
Οι πρώτες διεθνείς αντιδράσεις
Με την πολιτική αυτή, η Τεχεράνη επιδιώκει να ασκήσει πίεση στους εταίρους της που παραμένουν συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας (Κίνα, Γαλλία, Βρετανία, Ρωσία και Γερμανία) ώστε να τη βοηθήσουν να παρακάμψει τις κυρώσεις που επανέφερε η Ουάσινγκτον μετά την αποχώρησή της από τη συμφωνία, και οι οποίες στραγγαλίζουν την οικονομία της. Λέγοντας ότι κατανοεί τις ανησυχίες της Τεχεράνης έναντι των κυρώσεων, το Κρεμλίνο δήλωσε ότι παρατηρεί με ανησυχία την εξέλιξη της κατάστασης.
Παρίσι, Λονδίνο και Ευρωπαϊκή Ένωση κάλεσαν την Τεχεράνη να υπαναχωρήσει στην απόφασή της η οποία, σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών, αντιβαίνει στη συμφωνία της Βιέννης. Οι δραστηριότητες εμπλουτισμού ουρανίου «παραβιάζουν κατάφωρα τη συμφωνία και θέτουν έναν κίνδυνο για την εθνική μας ασφάλεια», δήλωσε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντομινίκ Ράαμπ. Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι κάλεσε το Ιράν να μην λάβει νέα μέτρα που θα υπονομεύσουν περισσότερο τη συμφωνία και θα καταστήσουν ακόμη δυσκολότερη τη διάσωσή της.
Η επέκταση των δραστηριοτήτων εμπλουτισμού ουρανίου, που αντίκειται σε αναληφθείσες δεσμεύσεις του Ιράν, αποτελεί «ένα μεγάλο βήμα προς τη λάθος κατεύθυνση», ανέφερε μια εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Απόπειρα «πυρηνικού εκβιασμού» η οποία μόνο αποτέλεσμα θα έχει την «περαιτέρω επιδείνωση της πολιτικής και οικονομικής απομόνωσης» του Ιράν χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Μόργκαν Ορτέιγκους, διαβεβαιώνοντας ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν την πολιτική άσκησης «μέγιστης πίεσης» στην Ισλαμική Δημοκρατία. Η επανέναρξη του εμπλουτισμού ουρανίου από πλευράς της Τεχεράνης, που «περιφρονεί δεσμεύσεις-κλειδιά» ως προς το ιρανικό πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας, «είναι ένα μεγάλο βήμα προς τη λάθος κατεύθυνση και υπογραμμίζει τις προκλήσεις που θέτει το Ιράν για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια», επέμεινε η εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας.
Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, διαβεβαίωσε η εκπρόσωπος του αμερικανικού ΥΠΕΞ, «θα συνεχίσει να ασκεί μέγιστη πίεση στο καθεστώς [σ.σ. στο Ιράν] ωσότου να σταματήσει την αποσταθεροποιητική δραστηριότητά του, ιδίως τις δραστηριότητες που μπορεί να οδηγήσουν στην εξάπλωση» των πυρηνικών όπλων, πρόσθεσε.
Αναστρέψιμα μέτρα
Σύμφωνα με τον Ροχανί, το Ιράν θα επαναλάβει τις δραστηριότητες εμπλουτισμού ουρανίου στο υπόγειο εργοστάσιό του στο Φορντό, (περίπου 180 χλμ. νοτίως της Τεχεράνης), τις οποίες είχε παγώσει βάσει της συμφωνίας της Βιένης. Όπως προβλέπει η συμφωνία, το Ιράν διαθέτει στο Φορντό 1.044 συσκευές φυγοκέντρησης πρώτης γενιάς IR-1 που δεν λειτουργούν έως τώρα.
«Από αύριο, θα αρχίσουμε να διοχετεύουμε αέριο (εξαχλωριούχο ουράνιο) στο Φορντό», πρόσθεσε χθες αναφερόμενος στη μέθοδο που ακολουθείται για την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου με ισότοπο 235 από τις συσκευές αυτές.
Ο Ροχανί διευκρίνισε ότι όλες οι πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν παραμένουν υπό τον έλεγχο της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ). Το Ιράν υποβάλλεται στις αυστηρότερες επιθεωρήσεις που έχουν επιβληθεί ποτέ από το όργανο αυτό του ΟΗΕ. Στη Βιένη, το Ιράν δέχτηκε να μειώσει δραστικά τις πυρηνικές του δραστηριότητες -- ώστε να εγγυηθεί την αποκλειστικά μη στρατιωτική χρήση τους-- ως αντάλλαγμα για την άρση μέρους των διεθνών κυρώσεων.
Η επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων στερεί στο Ιράν οφέλη που ανέμενε από τη συμφωνία και βύθισε την ιρανική οικονομία σε σοβαρή ύφεση. Στην Τεχεράνη, ο Σέγεντ Μορτέζα, πωλητής, φοβάται μήπως η ιρανική ανακοίνωση έχει αρνητικές συνέπειες σε μια οικονομική δραστηριότητα που σταθεροποιείται τον τελευταίο καιρό.
Ο Ροχανί δήλωσε ότι τα μέτρα που πήρε η χώρα του είναι αναστρέψιμα και ότι η Τεχεράνη παραμένει πρόθυμη να σεβαστεί πλήρως τις δεσμεύσεις της μόλις οι άλλες πλευρές θα πράξουν το ίδιο λαμβάνοντας μέτρα που ικανοποιούν τα αιτήματά της. Το Ιράν ζητεί κυρίως να μπορεί να εξάγει το πετρέλαιό του και το χρηματοπιστωτικό του σύστημα να μπορεί να εξέλθει από την απομόνωση στην οποία το έθεσαν οι αμερικανικές κυρώσεις. Έως σήμερα, Ευρωπαίοι, Κινέζοι και Ρώσοι αποδείχτηκαν ανίκανοι να βοηθήσουν την Τεχεράνη.
Στο παρασκήνιο
Το Ιράν παραμένει δεσμευμένο στις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις με ορισμένες χώρες, είπε ο Ροχανί υπονοώντας τις προσπάθειες που καταβάλλει η Γαλλία για μια λύση στο αδιέξοδο. Ενώ ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεΐ επανέλαβε πρόσφατα την αντίθεσή του σε οποιαδήποτε διάλογο με την Ουάσινγκτον, ένας διπλωμάτης έκρινε ενθαρρυντική την αναφορά του Ροχανί για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων κεκλεισμένων των θυρών.
Με τη νέα της ανακοίνωση, η Τεχεράνη προσπαθεί να πιέσει υπέρ του συμφέροντός της στις μελλοντικές συνομιλίες, εκτιμά η 'Ελι Τζερανμάγε, ειδική για το Ιράν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διεθνών σχέσεων. "Είναι μια απόπειρα να προσεγγίσει το πυρηνικό όπλο", γράφει η ειδικός στο Twitter, τονίζοντας ότι η IAEA "συνεχίζει τις παρεμβατικές επιθεωρήσεις της".
Από τον Μάιο, το Ιράν άρχισε να εμπλουτίζει ουράνιο σε ποσοστό που υπερέβαινε τον ανώτατο όριο που προβλέπει η συμφωνία της Βιένης (3,67%) και να συντηρεί ποσότητες που υπερβαίνουν το όριο των 300 κιλών που αναφέρεται στη συμφωνία. Τη Δευτέρα, η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι στο εξής θα παράγει ημερησίως 5 κιλά ουρανίου ελαφρώς εμπλουτισμένου, ποσότητα υπερδεκαπλάσια σε σχέση με τις αρχές Σεπτεμβρίου.
Το Ιράν περιορίζει ωστόσο το ποσοστό του στο εμπλουτισμό στο 4,5%, λιγότερο από το 20% που εμπλούτιζε πριν από τη συμφωνία, και πολύ λιγότερο από το 90% που απαιτείται για μια στρατιωτική χρήση.
