Δύο χρόνια έχουν περάσει αφότου ξεκίνησε η προσπάθεια της Κουβανικής κυβέρνησης να αναμορφώσει την οικονομία της Κούβας, επιτρέποντας τη λειτουργία ιδιωτικών επιχειρήσεων. Τα αποτελέσματα, ωστόσο, είναι πολύ κατώτερα των προσδοκιών. Κάποιοι κατηγορούν την «ηλικία» των ηγετών της χώρας, άλλοι την απροθυμία τους να αλλάξουν γραμμή.
Τους τελευταίους 20 μήνες, από τότε που η κυβέρνηση αποφάσισε να επιτρέψει στους ιδιώτες να ξεκινήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις, τουλάχιστον 250.000 Κουβανοί, άνοιξαν εστιατόρια, μπαρ, αυτοσχέδια μαγαζάκια, άρχισαν να οδηγούν ταξί ή να επισκευάζουν κινητά τηλέφωνα.
Συνολικά, αν προσθέσουμε και εκείνους που εκμεταλλεύτηκαν παλαιότερους πειραματισμούς της κυβέρνησης με την ιδιωτική πρωτοβουλία, 387.000 Κουβανοί (ο πληθυσμός της Κούβας αριθμεί 11 εκατ. άτομα) έχουν σήμερα δικές τους δουλειές. Επίσης για πρώτη φορά μέσα σε 50 χρόνια οι Κουβανοί αγοράζουν και πωλούν μεταξύ τους αυτοκίνητα και σπίτια.
Μαζί με την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, όμως, φαίνεται ότι έχει ανθίσει και μια παράλληλη όχι τόσο νόμιμη, δραστηριότητα: καθημερινά καταφθάνουν στη χώρα μέσα σε βαλίτσες και τσάντες, κυρίως από τον Παναμά, το Εκουαδόρ, τις ΗΠΑ και την Ισπανία, προϊόντα κάθε τύπου, από τρόφιμα μέχρι μικροπράγματα και iPhone.
Υπολογίζεται μάλιστα ότι το εμπόριο αυτό -που ξεκίνησε κάποια στιγμή το 2009 όταν ο Μπαράκ Ομπάμα αποφάσισε να χαλαρώσει τους περιορισμούς στις μετακινήσεις των Κουβανών-ανέρχεται ετησίως σε 1 δισ. δολάρια.
Για να ελέγξει την κατάσταση, ο Ραούλ Κάστρο ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει από τον Σεπτέμβριο 100% φόρο στα προϊόντα που εισάγονται «ανεπίσημα». Η προοπτική αυτή έχει αποκαρδιώσει τους μικροπωλητές που προβλέπουν ότι δεν θα κατορθώσουν να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις τους.
Καθώς οι αλλαγές στην χώρα καθυστερούν χαρακτηριστικά, λένε οι οικονομολόγοι, το σχέδιο της κυβέρνησης να μεταβιβάσει το 40%-45% του παραγωγικού τομέα στους ιδιώτες μέσα σε 5 χρόνια, φαντάζει όλο και πιο ανέφικτο. (Σημειώνεται ότι το ποσοστό αυτό δεν ξεπερνά σήμερα το 5%).
«Με τους ρυθμούς που κινούνται, δεν υπάρχει περίπτωση να πιάσουν αυτόν τον στόχο» λέει στους New York Times o Καρμέλο Μέσα-Λάγκο κουβανικής καταγωγής οικονομολόγος που ζει στις ΗΠΑ.
«Είναι η πρώτη φορά από το 1970 και το 1980 που η χώρα έχει ένα σχέδιο το οποίο σκοπεύει να εφαρμόσει» αντιτείνει ο Ραφαέλ Μπετανκούρτ, οικονομολόγος επίσης, αλλά με έδρα την Αβάνα.
Η κυβέρνηση σκοπεύει να καταργήσει φέτος 170.000 θέσεις εργασίας από τον δημόσιο τομέα και να προσθέσει 240.000 στον ιδιωτικό.
«Αν όσοι απολυθούν από τον δημόσιο τομέα δεν καταφέρουν να βρουν δουλειά στον ιδιωτικό, όμως, η δυσαρέσκεια και η απογοήτευση θα μεγαλώσουν όπως επίσης και η διάθεση του κόσμου να διαφωνήσουν με το καθεστώς ή να εγκαταλείψουν τη χώρα» υποστηρίζει από την πλευρά του ο Ορλάντο Μάρκες Χιντάλγκο, εκδότης του καθολικού περιοδικού Palabra Nueva.
