Δριμεία κριτική στην ελληνική κυβέρνηση, για την υπόθεση των παρακολουθήσεων, ασκούν οι New York Times με άρθρο γνώμης του δημοσιογράφου Alexander Clapp.
«Δεσμεύομαι», δήλωνε ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε ακροατήριο βιομηχάνων και επιχειρηματιών τον Απρίλιο του 2018, για «μια κυβέρνηση των πραγματικά καλύτερων ανθρώπων». Υπό την ηγεσία του, τα ελαττώματα του παρελθόντος - νεποτισμός, διαφθορά - δεν θα ήταν πλέον ανεκτά. Η Ελλάδα, ανακοίνωσε την ημέρα που έγινε πρωθυπουργός τον Ιούλιο του 2019, θα μπορούσε «να σηκώσει ξανά περήφανα το κεφάλι της».
«Τρία χρόνια αργότερα, πολλοί ξένοι έχουν πεισθεί για τη μεταρρύθμιση. Η Microsoft, η Pfizer και η JP Morgan Chase έχουν εγκαταστήσει γραφεία στη χώρα, ένα απλοποιημένο πρόγραμμα βίζας έχει δώσει κίνητρα σε χιλιάδες ψηφιακούς νομάδες να μετακομίσουν στην Αθήνα και μια σαρωτική τουριστική καμπάνια - «Θα θέλετε να μείνετε για πάντα!» είναι το σλόγκαν - έχει προσελκύσει αριθμό ρεκόρ Αμερικανών στο Αιγαίο φέτος το καλοκαίρι. Ακόμη και η εποπτεία της οικονομίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση πλησιάζει στο τέλος της. Μετά από μια δεκαετία δυσκολιών, η χώρα φαίνεται να έχει υποστεί μια εκπληκτική μεταμόρφωση» γράφει ο Clapp.
«Αλλά στο εσωτερικό της Ελλάδας, μια πιο σκοτεινή πραγματικότητα κακοφορμίζει. Η διαφθορά και οι συγκρούσεις συμφερόντων που ο κ. Μητσοτάκης δεσμεύτηκε να ξεριζώσει όχι μόνο εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά, από πολλές απόψεις, φαίνεται να έχουν συγκεντρωθεί και να έχουν βαθύνει. Μακριά από το να έχει αναμορφωθεί, το ελληνικό κράτος έχει λάβει μόνο μια αισθητική ανανέωση, μια σάλτσα διαχειριστικής βιτρίνας. Τις τελευταίες εβδομάδες, ένα σκάνδαλο υποκλοπών αποκάλυψε με εντυπωσιακό τρόπο την υποκείμενη σήψη. Αποκαλούμενο Watergate της Ελλάδας, αποκάλυψε την παρακολούθηση κάτω από την αστραφτερή επιφάνεια. Η "Ελλάδα 2.0" που υποσχέθηκε ο κ. Μητσοτάκης, όπως αποδεικνύεται, είναι απλώς μία από τα ίδια».
«Το σκάνδαλο ξεκίνησε με τον Θανάση Κουκάκη, έναν οικονομικό δημοσιογράφο γνωστό για την έρευνά του για ισχυρούς τραπεζικούς παράγοντες. Τον Ιούνιο του 2020 οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες τον έθεσαν υπό παρακολούθηση -παγιδεύοντας και τα δύο τηλέφωνά του- με την αιτιολογία ότι αποτελούσε απειλή για την εθνική ασφάλεια. Δύο μήνες αργότερα, ο κ. Κουκάκης, έχοντας λάβει μια πληροφορία για την παρακολούθησή του, και ζήτησε εξηγήσεις από τις αρχές. Η παρακολούθησή του σταμάτησε την ίδια ημέρα.
Αυτό φάνηκε να είναι το τέλος. Στη συνέχεια, τον Ιούλιο του περασμένου έτους, έλαβε ένα γραπτό μήνυμα από έναν άγνωστο αριθμό. «Θανάση, γνωρίζεις για το θέμα» έγραφε το μήνυμα στα ελληνικά, ακολουθούμενο από έναν σύνδεσμο, τον οποίο κλίκαρε. Ακολούθησε η μόλυνση του iPhone του με το Predator, ένα κακόβουλο λογισμικό κατασκοπείας, το οποίο μετέφερε τα δεδομένα του σε μια μυστηριώδη εταιρεία δηλωμένη στην Κύπρο με έδρα την Αθήνα, την Intellexa.
Δεν είναι ο μόνος Έλληνας που έλαβε ένα τέτοιο μήνυμα. Τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, ο Νίκος Ανδρουλάκης - μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τότε επικρατέστερος υποψήφιος για την ανάληψη του ΠΑΣΟΚ, του κεντροαριστερού κόμματος της Ελλάδας, ιστορικά αντίπαλο του κόμματος του Μητσοτάκη - έλαβε τον ίδιο σύνδεσμο. Δεν τον πάτησε. Μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα, για λόγους που η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη εξηγήσει επαρκώς, τέθηκε υπό νόμιμη παρακολούθηση από τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες» γράφει ο δημοσιογράφος που έχει έδρα την Αθήνα.
«Εδώ και δεκαετίες, οι τηλεφωνικές παρακολουθήσεις αποτελούν ένα δυσοίωνο χαρακτηριστικό του ελληνικού κράτους. Αλλά υπό τον κ. Μητσοτάκη, η κρατική παρακολούθηση έχει επεκταθεί σε μια γραφειοκρατία που εν πολλοίς δεν λογοδοτεί. Μια από τις πρώτες του κινήσεις ως πρωθυπουργός ήταν να θέσει τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες υπό τον άμεσο έλεγχο του γραφείου του και στη συνέχεια να εγκαταστήσει - με τροπολογία - ένα πρώην στέλεχος μιας διεθνούς εταιρείας ασφαλείας ως διευθυντή της. Έκτοτε, ο αριθμός των παρακολουθούμενων ελληνικών τηλεφώνων αυξάνεται σταθερά. Κατά μέσο όρο πέρυσι, κάθε μέρα εγκρινόταν η παρακολούθηση 42 συσκευών, με αποτέλεσμα να υπάρχουν συνολικά περισσότερα από 15.000 ελληνικά τηλέφωνα υπό κυβερνητική παρακολούθηση ανά πάσα στιγμή.»
«Είναι ένας συγκλονιστικός αριθμός. Ωστόσο, αυτή η μορφή υποκλοπών ήταν - τουλάχιστον θεωρητικά - νόμιμη. Η χρήση του Predator, η οποία έχει καταδικαστεί ρητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Θα μπορούσαν οι υπηρεσίες πληροφοριών της Ελλάδας, που ήδη διεξάγουν μια τεράστια εκστρατεία παρακολούθησης, να έχουν αναθέσει ακόμη πιο παρεμβατικές υποκλοπές σε μια σκιώδη ιδιωτική εταιρεία; Θα μπορούσε η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη να βρίσκεται πίσω από το χακάρισμα;»
«Δεν το γνωρίζουμε, αλλά ένα στοιχείο προέρχεται από το γραφείο του πρωθυπουργού», υποστηρίζει ο Clapp. «Την τέταρτη ημέρα της εξουσίας του, ο κ. Μητσοτάκης διόρισε τον Γρηγόρη Δημητριάδη - τον πρώην διευθυντή της προεκλογικής του εκστρατείας και ανιψιό του - ως γενικό γραμματέα του. Η θέση αυτή είναι καίριας σημασίας στην Ελλάδα, ένα κανάλι πληροφόρησης μεταξύ του πρωθυπουργού και, μεταξύ άλλων τομέων του κράτους, του συμπλέγματος υπηρεσιών εθνικής ασφάλειας. Τους τελευταίους μήνες, οι Έλληνες δημοσιογράφοι έκαναν μια ερεθιστική σειρά αποκαλύψεων σχετικά με τον κ. Δημητριάδη, με πιο ενδιαφέρον σημείο ότι, ενώ ήταν στο αξίωμα, διατηρούσε οικονομικές συναλλαγές με έναν κύκλο επιχειρηματιών που είχε επίσης συναλλασσόταν με τον ιδιοκτήτη της Intellexa.
Παραμένει αναπόδεικτο σε ποιο βαθμό, και αν γνώριζε, ο κ. Μητσοτάκης για την ανάπτυξη του Predator στην Ελλάδα. Ο ίδιος δεν έχει ακόμη ασχοληθεί άμεσα με το θέμα, αφήνοντας αντιθέτως να εννοηθεί ότι το σκάνδαλο που εμπλέκει τώρα την κυβέρνησή του θα μπορούσε να είναι έργο σκοτεινών δυνάμεων εκτός Ελλάδας. Ωστόσο, μέλη της κυβέρνησής του έχουν αρνηθεί τους ισχυρισμούς. «Το ελληνικό κράτος δεν έχει προμηθευτεί κανένα παράνομο σύστημα παρακολούθησης από εταιρείες όπως αυτή του Predator», επέμεινε ένας υπουργός τον Ιούνιο. Ωστόσο, το κατά πόσον η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη μπορεί να έχει αγοράσει δεδομένα που συλλέγονται μέσω μιας τέτοιας παρακολούθησης παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα.»
«Υπάρχουν και άλλα ερωτήματα. Στο γραφείο της Intellexa στην Αθήνα, για παράδειγμα, δεν έχει ακόμη γίνει έφοδος και πιθανώς συνεχίζει να λειτουργεί. Γιατί; Οι συνέπειες φαίνεται πως προορίζονται για αλλού: Στις αρχές Αυγούστου, ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών του κ. Μητσοτάκη και ο γενικός γραμματέας του παραιτήθηκαν. Καμία από τις δύο παραιτήσεις, όπως έσπευσαν να διευκρινίσουν το γραφείο του πρωθυπουργού και ένας κυβερνητικός αξιωματούχος, δεν είχε καμία σχέση με τις επιθέσεις των Predator. Ο ένας είχε προβεί σε "λανθασμένες ενέργειες", ενώ ο άλλος ήταν θύμα ενός "τοξικού κλίματος". Ποιες ήταν αυτές οι ενέργειες και γιατί το κλίμα θόλωσε δεν διευκρινίστηκε».
«Το πρόβλημα εδώ δεν είναι ότι η διαφθορά υπό τον κ. Μητσοτάκη είναι αναγκαστικά πιο ενδημική από ό,τι υπό τις προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις - ή σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. (Ηγέτες της αντιπολίτευσης και δημοσιογράφοι έχουν γίνει στόχοι κατασκοπείας στη Γαλλία, την Ισπανία, την Ουγγαρία και την Πολωνία). Είναι, μάλλον, η μη βιώσιμη αντίφαση μεταξύ της χώρας που ο κ. Μητσοτάκης επιμένει να διαφημίζει στο εξωτερικό - ένα αδιαμφισβήτητα δημοκρατικό κράτος του οποίου ο σεβασμός στο κράτος δικαίου και η φιλελεύθερη καλή πίστη θα έπρεπε να ανταμείβονται με εταιρικές επενδύσεις και δολάρια από τον τουρισμό - και αυτής στην οποία πραγματικά προεδρεύει» γράφει ο Clapp.
«Τον Μάιο, καθώς τα γρανάζια του σκανδάλου κατασκοπείας είχαν αρχίσει να γυρίζουν, ο κ. Μητσοτάκης ταξίδεψε αεροπορικώς στην Ουάσιγκτον για να μιλήσει στο Κογκρέσο σχετικά με τη σημασία της διατήρησης των δημοκρατικών αξιών και της καταπολέμησης της αυταρχικής υπερβολής. Επί 40 λεπτά επιχειρηματολογούσε την αναγκαιότητα της κοινωνικής εμπιστοσύνης και των ισχυρών θεσμών. «Οι αρχαίοι Έλληνες», είπε ανάμεσα σε χειροκροτήματα, «θεωρούσαν την αλαζονεία, τον εξτρεμισμό και την υπερβολή τις χειρότερες απειλές για τη δημοκρατία». Το ερώτημα για τον κ. Μητσοτάκη είναι: Γιατί δεν νιώθει και αυτός το ίδιο;»
Με στοιχεία από New York Times
