Νέα σελίδα στις σχέσεις ΗΠΑ - Κύπρου μετά την απόφαση να αρθεί το εμπάργκο της πώλησης όπλων που είχε επιβληθεί εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1987. Οι εξελίξεις προσκάλεσαν την οργισμένη αντίδραση της Τουρκίας.
Το πρώτο μεγάλο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είχε γίνει τον Σεπτέμβριο του 2020, όταν ο τότε Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, είχε τηλεφωνήσει στον Νίκο Χριστοδουλίδη για να του ανακοινώσει τη μερική άρση του εμπάργκο. Το συγκεκριμένο γεγονός είχε ανοίξει τον δρόμο για την πώληση αμερικανικών μη φονικών όπλων στην Κύπρο, προβλέποντας ότι η μερική άρση του εμπάργκο θα πρέπει να ανανεώνεται με σχετική εντολή σε ετήσια βάση.
Με τη σημερινή απόφαση η κυβέρνηση των ΗΠΑ προχωρά στην ομαλοποίηση των αμυντικών της σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς πλέον δεν θα υπάρχουν περιορισμοί στην πώληση όπλων. Παρόλα αυτά όμως, η άρση του εμπάργκο θα συνεχίσει να ανανεώνεται σε ετήσια βάση, καθώς ο νόμος «East Med Act» του 2019 και ο Νόμος για το Αμυντικό Προϋπολογισμό (NDAA) για το έτος 2020 προβλέπουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος πρέπει να πιστοποιεί στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου ότι η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει να συνεργάζεται με την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε μια σειρά από κρίσιμους τομείς.
Ειδικότερα, προβλέπεται ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πρέπει να ελέγχει κάθε χρόνο ότι η κυπριακή κυβέρνηση:
- Συνεργάζεται για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων πάνω στους κανονισμούς για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοοικονομική ρυθμιστική εποπτεία.
- Συνεχίζει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την απαγόρευση πρόσβασης στα λιμάνια ρωσικών πολεμικών πλοίων για ανεφοδιασμό και εξυπηρέτηση.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η σημερινή απόφαση για την πλήρη άρση του εμπάργκο εκτιμάται ότι πρόκειται για ένα επιπλέον βήμα που αντανακλά την συνεχώς αυξανόμενη σημασία που αποδίδει η αμερικανική εξωτερική πολιτική στις σχέσεις με την Κύπρο αλλά και τη στενότερη αμυντική συνεργασία που έχει οικοδομηθεί τα τελευταία χρόνια στη βάση του νομοσχεδίου «East Med Act».
Οργή της Τουρκίας
Η αμερικανική απόφαση προκάλεσε την οργή της Άγκυρας, με το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών να εκφράζει την «έντονη καταδίκη» του.
«Η απόφαση, η οποία αντίκειται στην αρχή της ισότητας των δύο πλευρών της νήσου και η οποία θα ενισχύσει, περισσότερο, την αδιαλλαξία της ελληνοκυπριακής πλευράς, θα επηρεάσει αρνητικά τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού και θα οδηγήσει σε μία κούρσα εξοπλισμών, βλάπτοντας την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο».
Η Άγκυρα κάλεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες να «αναθεωρήσουν» και να επιδιώξουν «μία ισορροπημένη πολιτική απέναντι στις δύο πλευρές του νησιού».
«Η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, πρέπει να επαναβεβαιώσουν την εδαφική ακεραιότητα και το ίσιο διεθνές στάτους των Τουρκοκυπρίων, τα οποία επιβεβαιώνονται από τις συμφωνίες 1950-60, και να δράσουν αναλόγως» συμπληρώνεται στην ανακοίνωση.
Καταλήγοντας, η τουρκική πλευρά επισημαίνει πως η χώρα «παραμείνει εγγυητής και - σύμφωνα με τις νομικές και ιστορικές της ευθύνες της - θα συνεχίσει να κάνει τα απαραίτητα βήματα για την ύπαρξη, ασφάλεια και ευημερία των Τουρκοκυπρίων, με όλα τα μέσα».
Με πληροφορίες από ΑΠΕ