Ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έχει ωθήσει το γερμανικό κατεστημένο στη δίνη μιας βασανιστικής διαδικασίας ενδοσκόπησης, αυτοαμφισβήτησης και αντεγκλήσεων.
Μετά από χρόνια διαλέξεων στη Δύση ότι λίγη Ostpolitik ήταν το μόνο που χρειαζόταν για να κρατήσει υπό έλεγχο τη Ρωσία, οι πολιτικοί, τα Μέσα Ενημέρωσης και η ακαδημαϊκή ελίτ της Γερμανίας έχουν πλέον εμμονή με ένα νέο ερώτημα: Πώς μπορέσαμε να κάνουμε τόσο λάθος;
«Πολύ σπάνια η εμπιστοσύνη μιας χώρας για τον εαυτό της και για την θέση της στον κόσμο έχει κονιορτοποιηθεί τόσο ουσιαστικά εν μία νυκτί, όσο συνέβη στην περίπτωση της Γερμανίας.
Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς σοσιαλδημοκράτης που έλαβε το χρίσμα μετά την Άνγκελα Μέρκελ, αποκήρυξε της γερμανική πολιτική δεκαετιών και έκανε στροφή 180 μοιρών.
Ονομάστηκε Zeitenwende (ιστορική αλλαγή) και το σχέδιο περιελάβανε μια δέσμευση να δαπανηθούν 100 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα βραχυπρόθεσμα.»
Ωστόσο, μόλις εβδομάδες αργότερα, ο πανικός στο γερμανικό κατεστημένο για την λάθος κρίση απέναντι στον Βλαντιμίρ Πούτιν έδωσε τη θέση του σε μία πιο αποφασιστική δράση απέναντι στους συμμάχους, απαιτώντας επί της ουσίας από το Βερολίνο να παράσχει στην Ουκρανία περισσότερη στήριξη και μερικούς πυραύλους της σοβιετικής εποχής.
«Αυτή η ανοχή λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι η Γερμανία δεν πούλησε την ψυχή της στην Ρωσία μέσα σε μία νύχτα. Ήταν μία διαδικασία τελικά που χρειάστηκε χρόνια, στο τέλος της οποίας, η χώρα φαίνεται συνένοχη.»
Αυτό που ακολουθεί, σύμφωνα με την ανάλυση του Politico, είναι μία λίστα με τα πρόσωπα που φέρουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την λάθος προσέγγιση της Γερμανίας προς τη Ρωσία και τον ηγέτη της.
Άνγκελα Μέρκελ
«Κανένας Γερμανός δεν έχει μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την κρίση στην Ουκρανία από την Μέρκελ. Οι ανοησίες των προκατόχων της ίσως να υπερκάλυψαν την πραγματικότητα στην συνείδηση του κοινού, αλλά τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους.
Καγκελάριος από το 2005 ως το 2021, η Μέρκελ ήταν η κινητήριος δύναμη πίσω από την άρνηση του ΝΑΤΟ για την είσοδο της Ουκρανίας στον οργανισμό. Ακόμα και μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Γεωργία, τους δεινούς βομβαρδισμούς στη Συρία, την προσάρτηση της Κριμαίας, την κατάρριψη του MH-17, την δολοφονία του Τσετσένου επαναστάτη στο Βερολίνο και την απόπειρα δολοφονίας του Αλεξέι Ναβάλνι με νόβιτσοκ, η Μέρκελ επέμεινε: Ο Πούτιν μπορεί να λογικευτεί.
Ήταν τόσο σίγουρη ότι η σχέση με τη Ρωσία ήταν ο μόνος δρόμος για ειρήνη που έδωσε το πράσινο φως για το αμφιλεγόμενο project του Nord Stream 2 το 2015, παρά την ενασχόληση του Πούτιν τότε με την Κριμαία και τον πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία.
Από την έναρξη του τελευταίου πολέμου, η Μέρκελ παρανομεί. Τον περασμένο μήνα, είπε μέσω εκπροσώπου της, ότι εμμένει στην απόφασή της το 2008 να εμποδίσει την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Τελευταία φορά εθεάθη να κάνει διακοπές στην Τοσκάνη.»
Φρανκ - Βάλτερ Στάινμάϊερ
Επί χρόνια έμπιστος του πρώην καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ , ο πρόεδρος της Γερμανίας, Στάινμάϊερ, ήταν εξαρχής υπέρμαχος της ενεργειακής συμμαχίας της Γερμανίας με τη Ρωσία μέσω των αγωγών Nord Stream.
Όπως πολλοί Σοσαλδημοκράτες, υποστήριξε ότι το σχέδιο αυτό θα εγγυόταν την ειρήνη δημιουργώντας κοινή εξάρτηση μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας.
Ως υπουργός Εξωτερικών, υπό την διοίκηση Μέρκελ, συνέχισε να πιέζει τα όρια στις ακόμη πιο επιθετικές ενέργειες της Μόσχας.
Έπαιξε ακόμη ρόλο κλειδί για να εξαναγκάσει σε μία διπλωματική λύση στην Ουκρανία, γνωστή ως Φόρμουλα Στάινμάϊερ, που θα εγκαθιστούσε την επιρροή της Ρωσίας στη χώρα.
Ο νυν πρόεδρος της Γερμανίας πρόσφατα αναγνώρισε ότι έκανε λάθος στην στήριξή του στο Nord Stream και παρεξήγησε τις προθέσεις του Πούτιν. O Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι αρνήθηκε να τον δεχθεί στο Κίεβο, αναγκάζοντας την Γερμανία να ακυρώσει το προγραμματισμένο του ταξίδι.
Γκέρχαρντ Σρέντερ
«Αφού έχασε την καγκελαρία από την Μέρκελ τον Μάρτιο του 2005, ο Γκέρχαρντ Σρέντερ θα μπορούσε να αποσυρθεί στο Ανόβερο για μία ήρεμη οικογενειακή ζωή. Σε επίπεδο πολιτικής, η δράση του υπήρξε από τις πιο επιτυχημένες της γενιάς του και θα έμενε ως ο σοφός πρεσβύτερος πολιτικός.
Όχι όμως. Όπως και άλλοι παλαιότεροι πολιτικοί, ακολούθησε το χρήμα. Η απόφασή του μόλις εβδομάδες μετά την αποχώρησή του από την καγκελαρία, να υπηρετήσει ως επικεφαλής του project για τον αγωγό Nord Stream- τον οποίο ο ίδιος είχε εγκρίνει τις τελευταίες ημέρες της ηγεσίας του- τον φέρνουν στις πρώτες θέσεις της λίστας του απόλυτου θράσους.
Αυτό που μπορεί κανείς να πει για εκείνον είναι ότι είναι εσαεί πιστός. Δυστυχώς, η πίστη του είναι στον Πούτιν. Αυτό το bromance θα ήταν αστείο εάν και οι δύο δεν ήταν τόσο τραγικοί, σχολιάζει το Politico.
Πολλοί είχαν ξεχάσει ότι ο Σρέντερ είχε υπογράψει για τον αγωγό. Αντί να κάνει πίσω όμως ο Σρέντερ, έσφιξε τους δεσμούς με τον Πούτιν και έγινε ο μεγαλύτερος υπερασπιστής του Ρώσου ηγεμόνα στη Δύση. Έναν ρόλο που συνεχίζει να υπηρετεί.
Πρόσφατα είπε στους New York Times, ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ήταν «λάθος» αλλά υπερασπίστηκε τις πράξεις του να μην αποχωρήσει από την θέση του στην ρωσική εταιρεία. «Εγώ δεν κάνω mea culpa» είπε.
Τζο Κάιζερ
«Αν και είναι αλήθεια ότι οι πολιτικοί ηγέτες της Γερμανίας φέρουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για την εύπιστη πολιτική της χώρας απέναντι στην Ρωσία, αληθεύει επίσης το γεγονός ότι υπήρξαν και πιέσεις.
Και κανείς δεν πιέζει περισσότερο από το Κάιζερ. Ως επικεφαλής της Siemens από το 2013 ως το 2021, ο Κάιζερ ήταν ακούραστος στην ρωσική συνεργασία.
Μετά την προσάρτηση της Κριμαιας το 2014, αρνήθηκε κατηγορηματικά να ακυρώσει ταξίδι του στη Μόσχα, προκειμένου να συζητήσει με τον Πούτον στην ιδιωτική του κατοικία.
Ο ίδιος επέπληξε αργότερα τους επικριτές του, λέγοντας ότι ότι δεν θα επέτρεπε «προσωρινές αναταράξεις που θα έχουν υπερβολική επιρροή στα μακροπρόθεσμα σχέδιά μας».
Πρόσφατα ο ίδιος απολογήθηκε για τα σχόλιά του, λέγοντας ότι ο Πούτιν τον ξεγέλασε. «Ήμουν μεταξύ εκείνων που πίστεψαν στην αλλαγή μέσω του εμπορίου» είπε αναφερόμενος στην γερμανική στρατηγική και την απόπειρα να μεταλλάξουν τις απολυταρχικές χώρες μέσω της εξάρτησης από εμπορικούς δεσμούς.
Wolfgang Reitzle
Ως η κινητήριος δύναμή πίσω από τον κολοσσό του βιομηχανικού αερίου, Linde, για περισσότερο από δύο δεκαετίες, ο Reitzle ώθησε την εταιρεία ακόμη πιο βαθιά στη Ρωσία.
Ελάχιστοι Γερμανοί επιχειρηματίες ήταν τόσο κοντά στην κυβέρνηση Πούτιν, τα τελευταία χρόνια, όσο ο Reitzle, πρώην στέλεχος της BMW, που αρχικά ήταν CEO της Linde και στην συνέχεια επικεφαλής της εταιρείας. Εγκατέλειψε την θέση του τον Μάρτιο.
Πέρυσι, παράβλεψε αυτό που φάνηκε να είναι το μεγαλύτερο πραξικόπημα στην εταιρεία: συμφωνία 6 δισ. με τον ρωσικό κολοσσό της Gazprom, για την κατασκευή μιας πελώριας κεντρικής εγκατάστασης κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με την Εσθονία.
Μέχρι στιγμής, η εταιρεία εμμένει στο πλάνο της κατασκευής. Ο ίδιος έχει παραμείνει σιωπηλός σε ό,τι αφορά στην ρωσική εισβολή αλλά η Linde πρόσφατα εξέδωσε μία δήλωση που εξέφραζε την «βαθιά ανησυχία της για την ανθρωπιστική κρίση». Απλά, δεν την απασχολεί να σταματήσει να συνεργάζεται με τον Πούτιν.
Συνέδριο Ασφαλείας του Μονάχου
Απ' έξω το ετήσιο συνέδριο μπορεί να μοιάζει σαν μία καλή δικαιολογία για την παγκόσμια ελίτ να δειγματίσει τα πλεονεκτήματα της βαυαρικής πρωτεύουσας. Ωστόσο, το συνέδριο αυτό είναι μία υπέροχη ευκαιρία για να κάνει κάποιος δουλειές και να δικτυωθεί.
Τόσο ο Horst Teltschik, βασικός σύμβουλος του Χέλμουτ Κολ το 1999 όσο και ο Wolfgang Ischinger, ένας πρώην Γερμανός διπλωμάτης που έγινε σύμβουλος και ανέλαβε τα ηνία το 2008, είχαν επαφές με Ρώσους αξιωματούχους και επιχειρηματίες.
Το αποτέλεσμα της προσέγγισης ήταν να νομιμοποιηθεί η Ρωσία ως εταίρος για τις γερμανικές επιχειρήσεις, παρά τις κυρώσεις που είχε επιβάλλει η Δύση στη χώρα.
Η Linde του Reitzle, πρώην επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας του Μονάχου και ο Κάιζερ της Siemens, ο νυν επικεφαλής, ενέκριναν αυτή την πίεση.
Υπό την ηγεσία του Ischinger, ο Herman Gref, επικεφαλής της μεγαλύτερης ρωσικής τράπεζας, της, Sberbank, μπήκε στο συμβούλιο.
Ο Ischinger το 2018 χαιρέτησε τον Σεργκέι Λαβρόφ στο συνέδριο, αποκαλώντας τον «αγαπητέ Σεργκέι».
Ο Teltschik, που στηρίζει μία συνεργασία δούναι και λαβείν με την Ρωσία, περιέγραψε το 2019 τον Πούτιν ως «γοητευτικό, εξωστρεφή και ανοιχτό».
Ερωτώμενος πρόσφατα αν θέλει να ανασκευάσει, ο ίδιος επέμεινε λέγοντας πως «έτσι ήταν εκείνη την εποχή».
Ost-Ausschuss
Η βασική πλατφόρμα της Γερμανίας απέναντι στην ρωσική αγορά είναι έναν οργανισμός γνωστός ως Ost-Ausschuss, ή Ανατολική Επιτροπή.
Ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950, περιλαμβάνει μερικά από τα ισχυρότερα μέλη του γερμανικού λόμπι και μερικές από τις πιο σημαντικές εταιρίες. Μεταξύ αυτών η BMW, VW μέχρι και ο κολοσσός της BASF.
Από την προσάρτηση της Κριμαίας, η ομάδα αυτή είναι ο καλύτερος φίλος της Μόσχας, καθώς τάχθηκε κατά των αυστηρότερων κυρώσεων.
Πίεσε επίσης και για την έγκριση του Nord Stream 2 το 2015. Το Κρεμλίνο απάντησε στην ομάδα δίνοντάς της πρόσβαση άνευ προηγούμενου. Το αποκορύφωμα της ετήσιας ατζέντας της Ανατολικής Επιτροπής ήταν μια συνάντηση με τον Πούτιν. Η φετινή ακυρώθηκε.
Την Τρίτη, ο επικεφαλής της Ost-Ausschuss, Oliver Hermes, ανακοίνωσε ότι θα αποχωρήσει από τη θέση του προκειμένου να επικεντρωθεί στην δική του εταιρεία. Επέκρινε τον πόλεμο στην Ρωσία, με τον πιο σφοδρό τρόπο, αλλά παρέμεινε στην άποψή του ότι «οι αμοιβαίες οικονομικές εξαρτήσεις μπορούν εν δυνάμει να συμβάλλουν σε αποκλιμάκωση».
Matthias Platzeck
Πρώην επικεφαλής του κρατιδίου του Brandenburg και ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών, έχει υπάρξει το πιο ευγενικό πρόσωπο της ρωσικής επιθετικότητας στο Βερολίνο.
Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Ανατολική Γερμανία, ο Platzeck, που δηλώνει λάτρης του σοβιετικού σινεμά, επιχείρησε να πείσει τους Γερμανούς ότι δεν έχουν να φοβούνται καθόλου από τη Ρωσία.
Συχνά υποστήριζε ότι η Ρωσία είναι απλά παρεξηγημένη και ότι η Δύση θα πρέπει να στραφεί προς τη Ρωσία και να χτίσει μία σχέση εμπιστοσύνης.
Στο βιβλίο του το 2020 έγραψε πως «Χρειαζόμαστε μία νέα Ostpolitik» επιμένοντας πως η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να αναγνωρίσει την Κριμαία ως ρωσικό έδαφος, ένα αίτημα που εξέφρασε για πρώτη φορά λίγο μετά την ρωσική εισβολή το 2014. Έκτοτε έχει ανασκευάσει την πρότασή του.
Μία μέρα μετά την εισβολή στην Ουκρανία, παραδέχτηκε ότι έκανε λάθος για τη Ρωσία. «Κορόιδεψα τον εαυτό μου γιατί για μένα αυτό που συνέβη είναι ανεκδιήγητο. Μερικές μέρες αργότερα παραιτήθηκε από επικεφαλής του Γερμανο-Ρωσικού Φόρουμ, μιας μη κερδοσκοπικής ομάδας, με σκοπό την προώθηση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Georg Restle
Διάσημος Γερμανός δημοσιογράφος στην δημόσια τηλεόραση και άνκορμαν στο μαγκαζίνο «Monitor», ο Restle διατύπωσε την αμφίβολη αφήγηση ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά ευθύνεται για τον ανταγωνισμό με τη Ρωσία.
Αν και επικριτικός απέναντι στον Πούτιν και τον πόλεμο, τον οποίο και άρχισε πρόσφατα να καλύπτει δημοσιογραφικά από το Κίεβο, έχει προωθήσει μια γραμμή σύνταξης στον κυρίαρχο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό της Γερμανίας (την κύρια πηγή ειδήσεων για τους περισσότερους Γερμανούς) που απεικονίζει τη Δύση ως ένοχη στην αντιπαράθεσή της με τη Ρωσία όσο και ο Πούτιν.
«Για αρκετή από την εμπιστοσύνη που έχει καταρριφθεί τα τελευταία χρόνια, η Ρωσία δεν είναι σε καμία περίπτωση η μόνη υπεύθυνη» είπε στους τηλεθεατές το 2018, καθώς παρουσίασε ένα θέμα, που επικρίνει το ΝΑΤΟ για τη διεξαγωγή στρατιωτικής άσκησης στην ανατολική πλευρά της συμμαχίας.
«Η πρόσφατη ιστορία δείχνει ότι πάνω από όλα η Δύση, μεθυσμένη από την νίκη της στον Ψυχρό Πόλεμο, αγνόησε τα συμφέροντα της Ρωσίας ξανά, ομοίως χωρίς να έχει μάθει τίποτα ή να αρνείται τίποτα».
Δύο μέρες πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, θρηνούσε ο ίδιος λέγοντας πως «η άγνοια της Δύσης για τα συμφέροντα της Ρωσίας σε επίπεδο ασφαλείας, τα ψέματα ων ΗΠΑ στον πόλεμο στη Συρία και η αποστολή του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως αιτιολογία για την «σοκαριστική κατάρριψη του διεθνούς δικαίου» από τον Πούτιν.
Friedrich Merz
Ο Merz,ο νέος ηγέτης των Συντηρητικών της Γερμανίας, φαινομενικά δεν έχει σχέση με τη ρωσική κίνηση. Ωστόσο, σε κάποιες στιγμές ορόσημα πάνω στην συζήτηση για την ρωσική πολιτική, βρέθηκε στην «λάθος πλευρά της Ιστορίας.»
Χρειάστηκε η δηλητηρίαση του Ναβάλνι το 2020 για να τον πείσει ότι ο Nord Stream 2 δεν είναι καλή ιδέα. Αλλά ακόμα και τότε, ο υπέρμαχος του project, ζήτησε ένα moratorium για την κατασκευή του αγωγού.
Πιο πρόσφατα, έφερε τις αντιρρήσεις του για το μπλοκάρισμα της Ρωσίας στον σύστημα SWIFT, στον απόηχο της ρωσικής εισβολής.
Προειδοποίησε ότι η κίνηση αυτή θα μπορούσε να είναι αντάξια της πυροδότησης μιας ατομικής βόμβας, σε επίπεδο πολιτικών συνεπειών στις αγορές. Ο Merz προειδοποίησε ακόμα να μην αποκλειστεί η Ρωσία.
Αργότερα ανασκεύασε, πίεσε για ισχυρότερες δράσεις και πριν από λίγες ημέρες επισκέφτηκε το Κίεβο.
Jürgen Habermas
Μία από τις επιδραστικότερες φωνές στην Γερμανία και όχι μόνο, ο Habermas, θεωρείται ως ο ανεπίσημος φιλόσοφος της χώρας.
Στα 92 του χρόνια, έχει υπηρετήσει ως «προφήτης» της Γερμανικής mainstream Αριστεράς επί δεκαετίες. Το τελευταίο του μαργαριτάρι σοφίας: Η Γερμανία έχει το δικαίωμα να μην στείλει όπλα στην Ουκρανία.
Σε ένα πρόσφατο κείμενο γνώμης στην γερμανική Süddeutsche Zeitung, ο Habermas έκανε λόγο για «εσωτερική και συγκρατημένη ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας».
Η απερίσκεπτη προσέγγιση της Γερμανίας προς την Ουκρανία την ώρα της ανάγκης της δεν είναι το πρόβλημα, είναι η απάντηση, υποστήριξε, προτρέποντας τους αναγνώστες να μην λάβουν υπόψη τις «αυστηρές ηθικές κατηγορίες της γερμανικής αυτοσυγκράτησης». Στο τέλος διαβεβαίωσε του Γερμανούς, πως όλα θα πάνε καλά, αρκεί να μην οδεύσουν προς τον άνεμο της αλλαγής.
Manuela Schwesig
Η Schwesig προοριζόταν για σπουδαία πράγματα. Πρώην υπουργός οικογενειακών υποθέσεων υπό τη Μέρκελ, η Σοσιαλδημοκράτης έγινε πρωθυπουργός του κρατιδίου του Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας το 2017.
Επιζήσασα από τον καρκίνο θεωρήθηκε από πολλούς στο SPD ως το μέλλον του κόμματος — ώσπου εμφανίστηκε το Nord Stream 2. Το ότι το γερμανικό άκρο του αγωγού τελειώνει στην πατρίδα της θα μπορούσε να θεωρηθεί κακή τύχη, αν η Schwesig δεν ήταν αληθινά πιστή.
Η ίδια σπάνια έχανε την ευκαιρία τα τελευταία χρόνια να υπερασπιστεί το project και τη Ρωσία μαζί με αυτό, φτάνοντας στο σημείο να ιδρύσει ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα με χρήματα από την Gazprom για να ολοκληρώσει το έργο σε περίπτωση που παρακωλυθεί από τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Η ίδια δεν ξόδεψε πολύ χρόνο συζητώντας για την Ουκρανία ή τις προκλήσεις που αντιμετώπιζε σε σχέση με την ρωσική επιθετικότητα.
Ωστόσο, ήταν πολύ επικεντρωμένη στις ΗΠΑ, τις οποίες κατηγορούσε τακτικά ότι επιτέθηκαν άδικα στους σκληρά εργαζόμενους ψηφοφόρους της, απειλώντας να επιβάλει κυρώσεις σε εταιρείες που εμπλέκονται στο project του αγωγού.
«Έχετε την επιλογή μεταξύ ρωσικού φυσικού αερίου από τον αγωγό της Βαλτικής ή αμερικανικού αερίου, που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ», είπε στους βουλευτές της κατά τη διάρκεια μιας συνόδου το 2020.
Με πληροφορίες του Politico
