Στο πρώτο επεισόδιο της νέας σεζόν του ρωσικού τηλεοπτικού ριάλιτι «Μαμά στα 16», για έφηβες που αντιμετωπίζουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, κανείς δεν πιστεύει ότι η άμβλωση είναι μια επιλογή.
Παρόλο που η Τάνια δεν θέλει να κάνει παιδί με τον φίλο της, τον Νικήτα, ο οποίος είναι ανεύθυνος, ούτε η ίδια ούτε η μητέρα της θα το σκέφτονταν - αλλά στο τέλος του επεισοδίου, όλα λύνονται, το μωρό γεννιέται και ζουν ευτυχισμένοι για πάντα. Τις προηγούμενες σεζόν, όταν ονομαζόταν «Έγκυος στα 16», ορισμένοι χαρακτήρες ανέπτυξαν τουλάχιστον το θέμα της άμβλωσης, αλλά ένα τέτοιο συναίσθημα δεν αποδοκιμάζεται τώρα απλώς στη Ρωσία, αλλά σύντομα θα είναι και παράνομο.
Ένας νέος νόμος κατά της «προπαγάνδας μη τεκνοποίησης» που ποινικοποιεί τη διάδοση πληροφοριών που συνηγορούν υπέρ της μη τεκνοποίησης έχει καταλήξει στην πρώτη του ανάγνωση στο κοινοβούλιο. Η φύση της «προπαγάνδας» δεν ορίζεται ρητά, επομένως ο νόμος θα μπορούσε να απαγορεύσει στους διαφημιστές, τους παραγωγούς ταινιών και τηλεόρασης, τους blogger και τους συγγραφείς να παρουσιάζουν τους άτεκνους ως ικανοποιημένους ή τις πολύτεκνες οικογένειες ως άθλιες, σύμφωνα με ομάδες δικαιωμάτων και ακτιβιστές.
Ο νόμος έρχεται στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας ρωσικής δημογραφικής κρίσης, όπου οι θάνατοι συχνά υπερτερούν των γεννήσεων και ο πληθυσμός συρρικνώνεται και γερνά. Η λύση για τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι η επιστροφή σε αυτό που το Κρεμλίνο αποκαλεί «παραδοσιακές ρωσικές αξίες», συμπεριλαμβανομένης της ενθάρρυνσης των γυναικών να έχουν μεγάλες οικογένειες. Έχει πει ότι η δημογραφική κρίση της Ρωσίας τον «στοιχειώνει» και τη χαρακτηρίζει ως κρίσιμο πρόβλημα εθνικής ασφάλειας, καθώς η προοπτική μακροπρόθεσμης μείωσης του πληθυσμού ελλοχεύει με ανάλογη απώλεια της ρωσικής ισχύος.
Απαγόρευση παραπόνων
Η απαγόρευση της προπαγάνδας για μη τεκνοποίηση, την οποία οι αναλυτές θεωρούν βέβαιο ότι θα περάσει σε νόμο, είναι μέρος μιας ευρείας εκστρατείας των ρωσικών αρχών για να πιέσουν τις γυναίκες να γεννήσουν πολλά παιδιά. Η απαγόρευση της προπαγάνδας για μη τεκνοποίηση θα μπορούσε να τιμωρήσει τις γυναίκες που απλώς δημοσιεύουν σχετικά με τις δυσκολίες που έχουν βιώσει ως μητέρες, σύμφωνα με τη ρωσική ομάδα δικαιωμάτων First Department. Προειδοποίησε ότι οι εταιρείες αντισύλληψης θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν διαφημιστικούς περιορισμούς.
«Θα είναι αδύνατο να πούμε ή να γράψουμε οτιδήποτε στοχεύει στη δημιουργία μιας θετικής εικόνας χωρίς παιδιά και συνειδητής επιθυμίας να μην έχουν παιδιά», έγραψε η ομάδα σε μια νομική ανάλυση του νομοσχεδίου. «Η απαγόρευση της 'προπαγάνδας για μη τεκνοποίηση' απειλεί όχι μόνο όσους προστατεύουν τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών… αλλά όλους. Εάν το νομοσχέδιο εγκριθεί με τη σημερινή του μορφή, η φράση 'Πώς μπορείς να γεννήσεις όταν υπάρχει τέτοια φτώχεια στη Ρωσία;' θα τιμωρείται».
Όταν το νομοσχέδιο πέρασε από την πρώτη του ανάγνωση, μια από τις μεγαλύτερες ομάδες υποστήριξης της μητρότητας στο VKontakte, τη ρωσική έκδοση του Facebook, διαλύθηκε αμέσως. Η ομάδα, με ειρωνικό τίτλο «Happiness of Motherhood», είχε περισσότερα από 148.000 μέλη και ήταν ένα φόρουμ όπου οι μητέρες μοιράζονταν τα προβλήματα, τους φόβους και τις τύψεις τους για τη γονεϊκότητα, χωρίς ντροπή ή φόβο κρίσης. Κάποιοι παραπονέθηκαν για τη φτώχεια, τα μικρά διαμερίσματά τους και το υψηλό κόστος της απόκτησης παιδιών ή για την έλλειψη ελευθερίας, που βαριούνται με τη δουλειά, την ανατροφή των παιδιών και τις προσδοκίες των συζύγων τους να κάνουν όλες τις δουλειές του σπιτιού.
Η δημογραφική κρίση
Θέματα όπως αυτά είναι πιθανώς μέρος του λόγου για το σταθερά χαμηλό ποσοστό γεννήσεων που έχει τόσο αναστατώσει τον Πούτιν. Ο ανεξάρτητος Ρώσος δημογράφος Alexander Raksha έχει υπολογίσει ότι οι θάνατοι θα ξεπεράσουν τις γεννήσεις κατά 608.000 φέτος, με συνολική μείωση πληθυσμού περίπου 550.000 μετά τη μετανάστευση περίπου 60.000. Τον Σεπτέμβριο, η στατιστική υπηρεσία της Ρωσίας ανέφερε ότι ο αριθμός των γεννήσεων για το πρώτο εξάμηνο του έτους έπεσε στις 599.600, ο χαμηλότερος από το 1999.
Η μείωση του πληθυσμού «είναι καταστροφική για το μέλλον του έθνους», δήλωσε τον Ιούλιο ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ. Ο Πούτιν έχει ζητήσει την αναβίωση των «υπέροχων παραδόσεων» του παρελθόντος, όταν οι μητέρες είχαν επτά έως οκτώ παιδιά.
Οι ρωσικές αρχές έχουν υιοθετήσει μια ολοένα και πιο παρεμβατική προσέγγιση, περιορίζοντας την πρόσβαση στις αμβλώσεις και καταστέλλοντας αυτό που το Κρεμλίνο αποκαλεί «καταστροφικές ιδεολογίες» που ισχυρίζεται ότι εισάγονται από τη Δύση. Η Ρωσία έχει απαγορεύσει αυτό που αποκαλεί το «κίνημα» LGBTQ+ ως εξτρεμιστικό. Περίπου 11 περιφέρειες έχουν απαγορεύσει το ιατρικό προσωπικό, τους συντρόφους και άλλους να προτείνουν ότι οι γυναίκες κάνουν εκτρώσεις.
Ρώσοι υπουργοί κάλεσαν τις γυναίκες να δημιουργήσουν οικογένειες στα 18 τους, ενώ άλλοι καταδίκασαν τις γυναίκες που ακολούθησαν τριτοβάθμια εκπαίδευση πριν γεννήσουν. Αρκετοί βουλευτές και δημόσια πρόσωπα έχουν ζητήσει να επιβληθεί φόρος στην έλλειψη τέκνων - όπως αυτός που επέβαλε ο Σοβιετικός δικτάτορας Ιωσήφ Στάλιν. Η ιδέα διαφημίστηκε επίσης από τον γερουσιαστή JD Vance (R-Ohio), τώρα εκλεγμένο αντιπρόεδρο, σε συνέντευξή του το 2021, σύμφωνα με το ABC News.
Η τηλεόραση και το κρατικά ελεγχόμενο Διαδίκτυο είναι γεμάτα με ανακοινώσεις δημοσίων υπηρεσιών που εκθειάζουν τα οφέλη των πολύτεκνων οικογενειών και της διαβίωσης στη χώρα. Μια διαφήμιση κατά των αμβλώσεων παρουσιάζει ένα νεαρό ζευγάρι που χτυπάει την πόρτα τη νύχτα από το μελλοντικό παιδί τους, το οποίο συστήνεται λέγοντας: «Είμαι η ευτυχία σου». Η γυναίκα την αφήνει να μπει, παρόλο που ο φίλος της αντιτάσσεται ότι «δεν σχεδιάζουμε». Εκείνη απαντά: «Δεν μπορείς να σχεδιάσεις την ευτυχία, έτσι δεν είναι;»
Στη Μόσχα, σε γυναίκες που είναι εγγεγραμμένες σε κρατικές κλινικές αποστέλλονται email με δωρεάν παραπομπές για τεστ γονιμότητας, γεγονός που εγείρει φόβους ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρεμβατικές ενέργειες παρακολούθησης ή παρακολούθηση στο μέλλον.
Ο Πούτιν τον Σεπτέμβριο είπε στο Ευρασιατικό Φόρουμ Γυναικών στην Αγία Πετρούπολη, στο οποίο συμμετείχαν γυναίκες από 126 χώρες, ότι οι Ρωσίδες παρέμειναν «φύλακες της εστίας και της βάσης των πολύτεκνων οικογενειών», αλλά επέμεινε ότι η κυβέρνηση δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για να πετύχουν και στη δουλειά τους. «Γνωρίζουμε ότι ο συνδυασμός αυτών των ρόλων είναι μια πρόκληση, αλλά οι γυναίκες μας το αντιμετωπίζουν και, παρά το γεγονός ότι έρχονται αντιμέτωπες με αυστηρούς φόρτους εργασίας, καταφέρνουν να παραμένουν όμορφες, περιποιητικές και γοητευτικές κυρίες».
Οι απαγορεύσεις της κυβέρνησης που αποσκοπούσαν να αυξήσουν τις γεννήσεις και να κάνουν τις αμβλώσεις πιο δύσκολες ήταν σημάδια ενός καθεστώτος που βλέπει τους πολίτες ως μηχανές που πρέπει να χρησιμοποιηθούν. «Μια γυναίκα είναι σαν μια θερμοκοιτίδα που παραδίδει νέους πολεμιστές, νέους ανθρώπους προς εκμετάλλευση, νέους ανθρώπους για την κυβέρνηση», είπε μία ακτιβίστρια. «Το βλέπουμε πολύ στην προπαγάνδα και στις διαφημιστικές πινακίδες για το πώς θα γεννήσετε έναν στρατιώτη που θα προστατεύσει τη γη μας».
Με πληροφορίες από Washington Post
