Πίσω από ένα ξύλινο γραφείο, ο Βλαντίμιρ Πούτιν εμφανίστηκε στην ρωσική κρατική τηλεόραση, με την εικόνα του να φτάνει live σε όλο τον κόσμο, εκθέτοντας ιστορικά παράπονα και εξαπολύοντας φραστική επίθεση σε Ουκρανία, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ.
Στη συνέχεια ανακοίνωσε την επίσημη αναγνώριση των αποσχισμένων φιλορωσικών περιοχών, Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ.
Δίχως καθυστέρηση, διεθνή Μέσα ανέλυσαν τι ακριβώς σημαίνει η αναγνώριση των δύο αποσχισθεισών περιοχών, ενώ δημοσιογράφοι και ρεπόρτερ μετέδιδαν λεπτό προς λεπτό τις αντιδράσεις και τα πρώτα σχόλια που προκάλεσε στην Δύση το διάγγελμα Πούτιν.
Η κίνηση του Ρώσου προέδρου έρχεται μετά από ημέρες αυξανόμενων εντάσεων στην ανατολική Ουκρανία, όπου οι δυνάμεις του Κιέβου βρίσκονται εγκλωβισμένες σε μια σχεδόν οκταετή σύγκρουση με αυτονομιστές που υποστηρίζονται από τη Ρωσία και έχει αφήσει πίσω της περισσότερους από 14.000 νεκρούς.
Η Μόσχα, μέχρι σήμερα, υποδαύλιζε αναταραχές στα ανατολικά της Ουκρανίας με την κατάσταση στην περιοχή του Ντονμπάς να παραμένει ρευστή και τις σποραδικές συγκρούσεις να συνεχίζονται. Μετά το διάγγελμα Πούτιν, το TIME επιχείρησε να απαντήσει στο «Τι πρέπει να γνωρίζουμε» για τις περιοχές των αυτονομιστών της Ουκρανίας.
Όταν ο προσκείμενος στη Μόσχα Ουκρανός πρόεδρος εκδιώχθηκε από το αξίωμα του, μετά τις μαζικές διαδηλώσεις τον Φεβρουάριο του 2014, η Ρωσία απάντησε προσαρτώντας τη χερσόνησο της Κριμαίας της Ουκρανίας. Στη συνέχεια έριξε το βάρος της σε μια εξέγερση στην κυρίως ρωσόφωνη περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας, γνωστή ως Ντονμπάς.
Τον Απρίλιο του 2014, αντάρτες που υποστηρίζονται από τη Μόσχα κατέλαβαν κυβερνητικά κτίρια στις περιοχές του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ, διακήρυξαν τη δημιουργία «λαϊκών δημοκρατιών» και πολέμησαν τα ουκρανικά στρατεύματα και τα τάγματα εθελοντών.
Τον επόμενο μήνα, οι περιοχές διεξήγαγαν δημοψήφισμα για να ανακηρύξουν την ανεξαρτησία τους, προσβλέποντας να γίνουν μεταγενέστερα τμήματα της Ρωσίας. Η Μόσχα εργαλειοποίησε τις περιοχές για να κρατήσει την Ουκρανία στη σφαίρα επιρρόης της και να την εμποδίσει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Η Ουκρανία και η Δύση κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι υποστηρίζει τους αντάρτες με στρατεύματα και όπλα. Η Μόσχα το αρνήθηκε, λέγοντας ότι οι Ρώσοι που πολέμησαν εκεί ήταν εθελοντές.
Εν μέσω άγριων μαχών με άρματα μάχης, βαρύ πυροβολικό και πολεμικά αεροσκάφη, η πτήση 17 της Malaysia Airlines καταρρίφθηκε πάνω από την ανατολική Ουκρανία στις 17 Ιουλίου 2014, σκοτώνοντας και τους 298 επιβαίνοντες. Μια διεθνής έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το επιβατικό αεροσκάφος καταρρίφθηκε από σοβιετικής κατασκευής πυραυλικό σύστημα που προμήθευσε η Μόσχα το ελεγχόμενο από τους αντάρτες έδαφος στην Ουκρανία. Η Μόσχα εξακολουθεί να αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη.
Ειρηνευτικές συμφωνίες για την ανατολική Ουκρανία
Μετά από ήττα των ουκρανικών στρατευμάτων τον Αύγουστο του 2014, απεσταλμένοι από το Κίεβο, τους αντάρτες και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, υπέγραψαν εκεχειρία στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, Μινσκ, τον Σεπτέμβριο του 2014. Το έγγραφο προέβλεπε μια εκεχειρία που τηρεί ο ΟΑΣΕ, απόσυρση όλων των ξένων μαχητών, ανταλλαγή αιχμαλώτων και ομήρων, αμνηστία για τους αντάρτες και υπόσχεση ότι οι αυτόνομες περιοχές θα μπορούσαν να έχουν έναν βαθμό αυτοδιοίκησης.
Η συμφωνία κατέρρευσε γρήγορα και οι μάχες συνεχίστηκαν, οδηγώντας σε άλλη μια μεγάλη ήττα για τις ουκρανικές δυνάμεις στο Ντεμπαλτσέβε τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο του 2015.
Η Γαλλία και η Γερμανία μεσολάβησαν για άλλη μια ειρηνευτική συμφωνία, η οποία υπεγράφη στο Μινσκ τον Φεβρουάριο του 2015 από εκπροσώπους της Ουκρανίας, της Ρωσίας και των ανταρτών. Προέβλεπε νέα κατάπαυση του πυρός, απόσυρση βαρέων όπλων και μια σειρά κινήσεων προς μια πολιτική διευθέτηση. Μια δήλωση που υποστηρίζει τη συμφωνία υπεγράφη από τους ηγέτες της Ρωσίας, της Ουκρανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας.
Η ειρηνευτική συμφωνία του 2015 ήταν μία διπλωματική κίνηση από το Κρεμλίνο, που υποχρέωσε την Ουκρανία να χορηγήσει ειδικό καθεστώς στις αυτόνομες περιοχές, επιτρέποντάς τους να δημιουργήσουν τη δική τους αστυνομική δύναμη και να έχουν λόγο στον διορισμό τοπικών εισαγγελέων και δικαστών. Προέβλεπε επίσης ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ανακτήσει τον έλεγχο στα περίπου 200 χιλιομέτρων σύνορα με τη Ρωσία σε περιοχές ανταρτώ,ν μόνο αφού αποκτήσουν αυτοδιοίκηση και διεξαγάγουν τοπικές εκλογές υπό την παρακολούθηση του ΟΑΣΕ — διαδικασία που σχεδόν σίγουρα θα κρατούσε τους φιλορώσους αντάρτες στην εξουσία.
Το έγγραφο του Μινσκ βοήθησε να τερματιστούν οι μάχες μεγάλης κλίμακας, αλλά η κατάσταση παρέμεινε τεταμένη και οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν.
Η Μόσχα έχει επίσης εργαστεί για να εξασφαλίσει την κυριαρχία της στις περιοχές των ανταρτών μοιράζοντας περισσότερα από 720.000 ρωσικά διαβατήρια στο 1/5 περίπου του πληθυσμού τους, περίπου 3,6 εκατομμυρίων.Παρείχε οικονομική βοήθεια στα αυτονομημένα εδάφη, αλλά αυτή ήταν ανεπαρκής για να ανακουφίσει τη ζημιά από τις μάχες και να στηρίξει την οικονομία. Η περιοχή του Ντονμπάς αντιπροσώπευε περίπου το 16% του ΑΕΠ της Ουκρανίας πριν από τη σύγκρουση.
Προσπάθειες για αναβίωση της ειρηνευτικής συμφωνίας
Εν μέσω των αυξανόμενων εντάσεων σχετικά με τη συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων κοντά στην Ουκρανία, η Γαλλία και η Γερμανία ξεκίνησαν νέες προσπάθειες για να ενθαρρύνουν τη συμμόρφωση με τη συμφωνία του 2015, με την ελπίδα ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στην εκτόνωση της τρέχουσας αντιπαράθεσης.
Αντιμετωπίζοντας εκκλήσεις από το Βερολίνο και το Παρίσι για εφαρμογή της, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι ενίσχυσαν την κριτική τους για τη συμφωνία του Μινσκ και προειδοποίησαν ότι θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση της χώρας. Δύο γύροι συνομιλιών στο Παρίσι και το Βερολίνο μεταξύ των προεδρικών απεσταλμένων από τη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία δεν έφεραν καμία πρόοδο.
Η κάτω βουλή του ρωσικού κοινοβουλίου, εν τω μεταξύ, προέτρεψε τον Πούτιν την περασμένη εβδομάδα να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία των περιοχών της Ουκρανίας –κάτι που τελικά έγινε.
Ο Πούτιν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία των αποσχισμένων φιλορωσικών περιοχών, Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ
Η αναγνώριση από τον Πούτιν της ανεξαρτησίας των εδαφών που ελέγχονται από τους αντάρτες ουσιαστικά καταρρίπτει τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Μινσκ και τροφοδοτεί περαιτέρω τις εντάσεις με τη Δύση.
Η απόφαση Πούτιν έρχεται μετά από πολυήμερους βομβαρδισμούς που ξέσπασαν κατά μήκος της γραμμής επαφής στο Ντόνετσκ και το Λουγκάνσκ. Η Ουκρανία και η Δύση κατηγόρησαν τη Μόσχα ότι υποδαύλισε τις εντάσεις για να δημιουργήσει πρόσχημα για εισβολή. Η Ρωσία, με τη σειρά της, κατηγόρησε την Ουκρανία ότι προσπαθεί να ανακτήσει τα εδάφη που κατείχαν οι αντάρτες με τη βία, τον ισχυρισμό που το Κίεβο απέρριψε κατηγορηματικά.
Με πληροφορίες TIME, Guardian & consilium.europa.eu
