Έβλεπα χθες βράδυ το Pointe Courte - το πρώτο φιλμ που γύρισε η Ανιές Βαρντά το 1954 σε ένα ψαροχώρι του Νότου, εκεί που σμίγει ο βάλτος με τα νερά της θάλασσας και η σπουδαία αυτή γυναίκα περνούσε τα παιδικά της καλοκαίρια. Είναι ένα ριζοσπαστικό φιλμ που οραματίστηκε τη νουβέλ βαγκ 5 χρόνια πριν καν εμφανίσει το πρώτο δείγμα της και νεορεαλιστικό τόσο ιδιοσυγκρασιακά που γίνεται κάτι άλλο - γυρισμένο με ψίχουλα και με όλο το χωριό να παίζει τον εαυτό του, δώρο στη μικρή παράξενη Παριζιάνα, που ποτέ δεν έχασε την ανθρωπιά της, ακόμα κι όταν ανακάτευε τη γραμματική του σινεμά. Είναι γυρισμένο κατακαλόκαιρο με μια μικρή ξύλινη κάμερα, και η αποσβολωτική ασπρόμαυρη φωτογραφία του έχει τη στιλπνή ποιότητα των φωτογραφιών του Atget και του List: την κομψή γεωμετρία του πρώτου και το μεθυστικό, μεσογειακό φως του δεύτερου. Δείχνει τις μπουγάδες στον ήλιο, τα χαμόσπιτα των ψαράδων, το παράνομο ψάρεμα των μολυσμένων «κοκιγιάζ», το πλύσιμο στη σκάφη της αυλής, το ρουφιάνο που παραφυλάει καπνίζοντας ντάλα μεσημέρι κάτω από τη συκιά της γειτονιάς, ενώ οι οικογένειες τρώνε κι οι γέροι λαγοκοιμούνται, τα αυτοσχέδια τραπέζια με χορό τα βράδια του Αυγούστου, το φεγγάρι που αντιφεγγίζει από τα νερά της θάλασσας στα ξύλινα ταβάνια, το κυνηγημένο φλερτ των νέων παιδιών, τα ξυπόλυτα τάγματα από πιτσιρίκια , θυμόσοφες χοντρές γυναίκες με ρόμπα που μοιάζουν με θεότητες - τόσα και τόσα που υπήρξαν και τα δικά μου καλοκαίρια στη Ζάκυνθο του ‘60. Συνειδητοποιώ πόσα πράγματα έχουν αλλάξει αφότου γεννήθηκα και καταλήγω ότι πολύ σωστά πεθαίνουμε στην ηλικία που πεθαίνουμε. Ο άνθρωπος δεν αντέχει άλλες αλλαγές, ειδικά όταν μένει ακλόνητη και αδιανόητη η μόνη σταθερά: Το γεγονός ότι θα πεθάνει.
Βλέποντας λοιπόν αυτή την ταινία (μαζί με την πικρή ορμή ζωής που διαπνέει το άλλο αριστούργημά της Η Κλεό από τις 5 ως τις 7) κατάλαβα γιατί μου αρέσει τόσο πολύ το καλοκαίρι, έστω ως κατάσταση στο μυαλό, ως αυθυποβολή: Αυτή είναι η εποχή της παιδικής μου ηλικίας στο νησί, μαζί με την απελευθέρωση που φέρνει: τη δόξα της σάρκας και τη θάλασσα που είναι τόσο μεγάλο κεφάλαιο για όσους έρχονται από τα νησιά. Η θάλασσα, όταν ήμουν παιδί, ήταν η μεγάλη κοιλιά που μέσα της κρυβόμουν και ονειρευόμουν. Κάτι ζωώδες, αυθεντικό και πολύ ηδονικό - που τίποτα δεν την υποκατέστησε στον ενήλικο κόσμο.
Γι αυτό και το ίδιο πάντα πράγμα προσπαθώ έκτοτε: να σμίξω το τωρινό καλοκαίρι με τα παλιά, την πραγματικότητα με τη μνήμη, τη φρόνηση με την επιθυμία - περίπου όπως τα νερά της θάλασσας χύνονται στα ακίνητα νερά του βάλτου στο ψαροχώρι του Pointe Courte.
Xαρείτε ό,τι μπορείτε, τώρα που μπορείτε.
σχόλια