Στο Πλωτό Μουσείο Νεράιδα, θα μάθεις την πιο συναρπαστική ιστορία- όποια ηλικία κι αν έχεις
Υπάρχουν μερικά ασυνήθιστα μουσεία που λίγοι γνωρίζουν την ύπαρξή τους. Ένα από αυτά κρύβεται στη Μαρίνα του Φλοίσβου.
ADVERTORIAL
Οι πιθανότητες να ζεις στην Αθήνα και να μην έχεις βρεθεί έστω μία φορά στη Μαρίνα Φλοίσβου είναι απειροελάχιστες. Οπότε δύσκολο να μην έχεις παρατηρήσει, ανάμεσα στα δεκάδες πολυτελή σκάφη, ένα που ξεχωρίζει σαν να βγήκε από το χρονοντούλαπο της ιστορίας. Οι παλαιότεροι το γνωρίζουν, συγκινούνται όταν το βλέπουν. Οι νεότεροι απορούν, πλησιάζουν διστακτικά και ρωτούν. «Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό», μαθαίνουν. Και το επιβατηγό «Νεράιδα», το αγαπημένο πλοίο του Γιάννη Λάτση που μεταμορφώθηκε σε πλωτό μουσείο, περιμένει στωικά να αφηγηθεί μέσα από τη μόνιμη έκθεση και τις εκπαιδευτικές του δράσεις την μακρά, σπουδαία και συναρπαστική ιστορία του.
Νομίζω πως το πρώτο ακούσιο συναίσθημα που νιώθεις, από την πρώτη στιγμή που μπαίνεις στο πλοίο, είναι το λιγότερο δέος. Ίσως ανήκεις σε εκείνους που το έζησαν στο τακτικό του δρομολόγιο, το οποίο έκανε για 24 χρόνια ως πλοίο της γραμμής του Αργοσαρωνικού- Πειραιάς, Αίγινα, Μέθανα, Πόρος, Ύδρα, Ερμιόνη, Σπέτσες. Ίσως το θυμάσαι από ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του '50 και του '60, όπως το «Τύφλα να’ χει ο Μάρλον Μπράντο» (1963) και το «Τζένη Τζένη» (1966). Εκεί γυρίστηκαν επίσης σκηνές της θρυλικής πλέον ταινίας «Το παιδί και το δελφίνι» με τη Σοφία Λόρεν. Ήταν το γιοτ του ζάπλουτου Βίκτορ Παρμαλί, τον οποίο υποδυόταν ο Κλίφτον Γουέμπ. Ή ίσως, σαν εμένα, γνωριστήκατε τώρα για πρώτη φορά από κοντά. Όπως και να έχει, ένα είναι σίγουρο, πως μόλις ξεκίνησε ένα «ταξίδι» που πολύ σύντομα θα θελήσεις οπωσδήποτε να ξανακάνεις. Και η περιήγηση στο «Νεράιδα» αρχίζει.
Η μετατροπή ενός πλοίου σε μουσείο δεν ήταν προφανώς καθόλου εύκολη υπόθεση αλλά η έκθεση είναι τόσο προσεκτικά μελετημένη και δομημένη, που καταφέρνει να συμπυκνώσει άψογα το παρελθόν του «Νεράιδα» με την επιχειρηματική πορεία του ιδιοκτήτη του, Γιάννη Λάτση. Η αίθουσα στα δεξιά μάς συστήνει τον Καπτάν - Γιάννη, όπως ήθελε να τον αποκαλούν, από τη γέννησή του, το 1910 στο Κατάκολο, ως και τα μέσα της δεκαετίας του 1990, οπότε και αποσύρθηκε από τον κόσμο των επιχειρήσεων, ενώ πάνω από τους σταθμούς της ζωής του, υπάρχει μια πολύ βοηθητική χρονογραμμή, που δίνει γεγονότα οικονομικού, πολιτικού, κοινωνικού ενδιαφέροντος, τα οποία λάμβαναν αντίστοιχα χώρα στην Ελλάδα ή τον κόσμο.
Αριστερά τώρα βρίσκονται οι δύο διάδρομοι, που αφηγούνται την ιστορία του σκάφους από τη ναυπήγησή του το 1939 ως την ολοκλήρωση της ανακατασκευής του το 2010 μέσα από φωτογραφίες, αντικείμενα και έγγραφα- τις εικόνες από όταν επιτάχθηκε από τους Ιταλούς ως διασωστικό στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, την καμπάνα στην πλώρη του παλιού «Νεράιδα», τον φωναγωγό και το παλινώριο (ή διόπτρα στην «επίσημη» ορολογία) αλλά και την στιγμή που περνά στα χέρια του Γιάννη Λάτση, το 1949, για 40.000 λίρες Αγγλίας. Από τις ιστορίες που ξεχώρισα ήταν η μετονομασία από «Λαουράνα» σε «Νεράιδα» (spoiler alert: έγιναν «εκλογές» εν πλω παρουσία του Νικόλαου Πλαστήρα!) και η γέννηση ενός κοριτσιού ξανά εν πλω το 1959 σε δρομολόγιο από την Ύδρα στον Πειραιά- ζητήστε οπωσδήποτε να σας τις αφηγηθούν.
Αλλά το έκθεμα που χαράχτηκε περισσότερο στη μνήμη μου είναι φαινομενικά ίσως και το πιο ασήμαντο. Είναι η πρόσκληση ελευθέρας που μοίραζε ο Γιάννης Λάτσης. «Την έδινε σε πολιτικούς, δημοσιογράφους, στη γυναίκα που του καθάριζε το γραφείο, στον οδηγό ταξί που τον πήγαινε κάπου με αποτέλεσμα το πλοίο να ταξιδεύει με τους μισούς επιβάτες δωρεάν», μου εξηγούν στη διάρκεια της ξενάγησης. «Είναι η ίδια πρόσκληση που περιλαμβάνεται στον φάκελο, τον οποίο δίνουμε στα παιδιά όταν επισκέπτονται το 'Νεράιδα' και τα βλέπουμε να την κουνούν από μακριά όταν έρχονται ξανά. Είναι πολύ σημαντικό κέρδος για ένα μουσείο, να θέλει ο επισκέπτης να ξανάρθει», προσθέτει η Ιωάννα Ζαχαροπούλου, υπεύθυνη των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Πλωτού Μουσείου Νεράιδα.
Κι έχει απόλυτο δίκιο. Η επίσκεψη σε ένα μουσείο μπορεί να είναι μέχρι και τυχαία. Η επιστροφή όχι. Κι από το 2013, όταν το πλοίο πραγματοποίησε το ταξίδι της επιστροφής του στους παλιούς του προορισμούς στον Αργοσαρωνικό ως μουσείο, μέχρι σήμερα, που βρίσκεται μόνιμα πλέον ελλιμενισμένο στη Μαρίνα Φλοίσβου, το ενδιαφέρον του κόσμου είναι τουλάχιστον συγκινητικό.
«Είναι μια πολύ ωραία εμπειρία, ειδικά για τα παιδιά. Αρχίσαμε να παρατηρούμε τι κοιτούσαν, τι τους άρεσε, τι ερωτήσεις είχαν κι ενάμιση χρόνο μετά φτιάχτηκε το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα: 11 κάρτες, καθεμία με δική της θεματική που σε προτρέπει σε μια διαφορετική δραστηριότητα. Το 'Νεράιδα' είναι ένα πλωτό μουσείο που έχει να πει πολλά για την ακτοπλοΐα, τη ναυσιπλοΐα, τη ναυτική παράδοση, την επικοινωνία, τις μεταφορές, τους ανθρώπους και τις αναμνήσεις τους, στις δεκαετίες του '60 και του '70 στην Ελλάδα», σημειώνει.
Το δωρεάν Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Ταξιδεύοντας με το Νεράιδα: ένα παιχνίδι εν πλω», για μαθητές και μαθήτριες δημοτικού, όπως μου λέει, έχει αποκτήσει φανατικό κοινό με σχολεία να έρχονται ξανά και ξανά. Το θέμα της ναυτικής παράδοσης είναι άλλωστε αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Και ειδικά όταν πρόκειται για παιδιά που δεν έχουν μπει ποτέ στη ζωή τους σε πλοίο, η εμπειρία είναι ανεκτίμητη και για τις δυο πλευρές.
Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά δεν μπορούν βέβαια να επισκεφτούν όλα τα μέρη του πλοίου. Αυτό δεν μειώνει, όμως, καθόλου τον ενθουσιασμό τους, αφού έχουν την δυνατότητα να περιεργαστούν με ηρεμία το πλοίο. Στο πλαίσιο του προγράμματος δίνεται επίσης μια τομή του «Νεράιδα», που με τη σειρά της γίνεται αφορμή για συζήτηση σχετικά με όλα τα μέρη του. Με αυτόν τον τρόπο εμπλουτίζουν αφενός το λεξιλόγιό τους και ταυτόχρονα εμπεδώνουν όσα έμαθαν.
«Με αφορμή το 'Νεράιδα' ανοίγουμε μια βεντάλια πολλών θεμάτων- πώς να φτιάξεις δικά σου κιάλια, πείραμα για να καταλάβουν τα παιδιά γιατί επιπλέουν τα καράβια και τα στρογγυλά σωσίβια, κρυπτόλεξο με τους ανθρώπους που συναντάς σε ένα πλοίο και πολλά ακόμη που περιλαμβάνονται στις κάρτες, τις οποίες παίρνουν δωρεάν», εξηγεί. Ανάμεσα στις διάφορες πρωτότυπες δραστηριότητες, ξεχωρίζει την καρτ ποστάλ. «Μια δραστηριότητα που θέλουμε οπωσδήποτε να κάνουν είναι πώς φαντάζεσαι το 'Νεράιδα' σε μερικά χρόνια, πχ. πού θα ήθελες να πάει ταξίδι και τι χρώμα να έχει. Μετά στέλνουν σε εμάς την καρτ ποστάλ, για να έχουμε follow up. Στο τέλος δίνουμε επίσης σε κάθε παιδάκι μια πρόσκληση με το όνομά του και το προσκαλούμε να ξαναέρθει. Πάρα πολλά έρχονται ξανά!», λέει.
Οι άλλες δυο δράσεις του Πλωτού Μουσείου Νεράιδα προέκυψαν λόγω του κορωνοϊού. Πρόκειται για τους Εκπαιδευτικούς Φακέλους και τις Διαδραστικές Διαδικτυακές Ξεναγήσεις, αμφότερες εξ αποστάσεως. «Ξεκίνησαν στην καραντίνα και μέσα από τους τρεις Εκπαιδευτικούς Φακέλους, αποφασίσαμε να προσκαλέσουμε σχολεία σε όλη την Ελλάδα να γνωρίσουν το Μουσείο. Το ενδιαφέρον ήταν άνευ προηγουμένου- οι Εκπαιδευτικοί Φάκελοι έφτασαν από την Κομοτηνή και την Καστοριά μέχρι την Κρήτη και τη Ρόδο», σημειώνει.
Το εκπαιδευτικό υλικό – περιεχόμενο των Εκπαιδευτικών Φακέλων αποστέλλεται δωρεάν στους εκπαιδευτικούς κατόπιν αίτησης συμμετοχής και συνοδεύεται από αναλυτικές οδηγίες μέσω επεξηγηματικού βίντεο για προτεινόμενες δράσεις και παιχνίδια προσαρμοσμένα στις ηλιακές ομάδες των μαθητών. Και πρακτικά χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες: «Ταξιδεύουμε με μια Νεράιδα!» για παιδιά Α’ & Β’ Δημοτικού, «Βίρα τις άγκυρες!» για παιδιά Γ’ & Δ’ Δημοτικού και «Νεράιδα: ένα καράβι γεμάτο ιστορίες!» για παιδιά Ε’ & ΣΤ’ Δημοτικού.
Η δεύτερη δράση ξεκίνησε πιλοτικά, πάλι την περίοδο της πανδημίας, αλλά συνεχίστηκε, έχοντας φτάσει πλέον επίσης στα πιο απίθανα μέρη της Ελλάδας. Πρόκειται για τις Διαδραστικές Διαδικτυακές Ξεναγήσεις, που πραγματοποιούνται ξανά κατόπιν αίτησης συμμετοχής, μέσω οποιασδήποτε διαδικτυακής πλατφόρμας (webex, zoom, skype κλπ.), διαρκούν περίπου μία διδακτική ώρα και απευθύνονται σε όλες τις σχολικές μονάδες της χώρας.
«Προσπαθούμε να το κάνουμε όσο γίνεται πιο διαδραστικό. Το καλύτερο είναι όταν στη διάρκεια της διαδικτυακής ξενάγησης, πηγαίνουμε στη γέφυρα, όπου πετυχαίνουμε τον καπετάνιο και τα παιδιά ξεκινούν να του κάνουν ερωτήσεις. Η χαρά τους είναι απερίγραπτη. Γι' αυτό πολλά σχολεία της περιφέρειας, όταν τους δοθεί η ευκαιρία να έρθουν στην Αθήνα, επιδιώκουν να επισκεφθούν το μουσείο από κοντά. Η μεγαλύτερη ανταμοιβή είναι ότι έρχονται εδώ και νιώθουν το μέρος πολύ οικείο. Αυτός είναι άλλωστε ο σκοπός, ένα Μουσείο ανοιχτό ειδικά στα παιδιά, που είναι δύσκολο κοινό», καταλήγει.
Το Πλωτό Μουσείο Νεράιδα είναι μέλος του Ελληνικού Τμήματος του International Council of Museums (ICOM) και χρηματοδοτείται από το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση.
Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Ταξιδεύοντας με το Νεράιδα. Ένα παιχνίδι εν πλω»
Για Δημοτικά Σχολεία: Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη στις 9:30 και στις 11:15 δια ζώσης. Αίτηση συμμετοχής εδώ.
Για μεμονωμένες συμμετοχές παιδιών 6-12 ετών: Κάθε Κυριακή στις 11:00. Δηλώσεις συμμετοχής στο [email protected]
Εκπαιδευτικοί Φάκελοι για Δημοτικά Σχολεία
Αποστέλλονται δωρεάν κατόπιν αίτησης εδώ.
Διαδραστικές διαδικτυακές ξεναγήσεις για Δημοτικά Σχολεία
Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη. Αίτηση συμμετοχής εδώ.
