Το στόμα λέει πολλά για την υγεία

Η στοματική υγεία αποτελεί «διαβατήριο» της σωματικής και ψυχικής υγείας. Διατηρώντας υγιές το στόμα μας, ακολουθώντας τους βασικούς κανόνες της στοματικής υγιεινής, διατηρούμε υγιές και το σώμα μας. Η σωστή στοματική υγιεινή εξασφαλίζει πολύ περισσότερα από όμορφα χαμόγελα και δροσερή αναπνοή.

Όπως εξηγεί ο Θανάσης Δεβλιώτης, πρόεδρος της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, με τη συστηματική φροντίδα των δοντιών και την αποφυγή των προβλημάτων που προκαλεί η μικροβιακή οδοντική πλάκα προστατεύουμε συνολικά την υγεία μας, καθώς διάφορα μικρόβια του στόματος μπορούν να «μεταναστεύσουν» μέσω της κυκλοφορίας του αίματος σε άλλα όργανα, όπως η καρδιά και οι πνεύμονες, και να τα προσβάλουν, προκαλώντας σοβαρές βλάβες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι ύπουλες περικαρδίτιδες, που είναι δυνατό να ξεκινήσουν από τη συστηματική παραμέληση της στοματικής υγείας.

Το βραδινό βούρτσισμα είναι αναντικατάστατο, καθώς τις ώρες του ύπνου το στόμα μας στεγνώνει –συμβαίνει αυτό που οι οδοντίατροι ονομάζουν «στάση του σάλιου»–, με συνέπεια να μην καθαρίζεται η στοματική κοιλότητα.

Συμβουλές για υγιή δόντια και όχι μόνο

Για να διατηρήσουμε υγιή τα δόντια μας, ακολουθούμε τις συμβουλές των ειδικών. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας συνοψίζει τις βασικές οδηγίες στοματικής υγιεινής που πρέπει να ακολουθούμε, όσο κουρασμένοι κι αν είμαστε, πρωί και βράδυ: Το καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών είναι το πρώτο απαραίτητο μέτρο για τη διατήρηση της στοματικής υγείας.

Πρέπει να βουρτσίζουμε απαλά τα δόντια μας δύο φορές την ημέρα για την απομάκρυνση της μικροβιακής πλάκας και των υπολειμμάτων των τροφών. Μία φορά το πρωί και οπωσδήποτε μία φορά το βράδυ, πριν πέσουμε για ύπνο. Το βραδινό βούρτσισμα είναι αναντικατάστατο, καθώς τις ώρες του ύπνου το στόμα μας στεγνώνει –συμβαίνει αυτό που οι οδοντίατροι ονομάζουν «στάση του σάλιου»–, με συνέπεια να μην καθαρίζεται η στοματική κοιλότητα. Το σάλιο είναι ο φυσικός καθαριστής του στόματος και κατά τη διάρκεια της νύχτας, επειδή ο φυσικός καθαριστής της στοματικής κοιλότητας δεν κυκλοφορεί, αυξάνονται υπερβολικά τα βακτηρίδια της τερηδόνας.

Δεν είναι, όμως, μόνο η συχνότητα του βουρτσίσματος που διασφαλίζει την καλή στοματική υγιεινή αλλά και η ποιότητα της οδοντόβουρτσας. Η οδοντόβουρτσα δεν πρέπει να είναι σκληρή και πρέπει να αλλάζει τακτικά, ενώ για να καθαρίσουμε τα δόντια μας πρέπει να κάνουμε μικρές, κυκλικές κινήσεις. Η διάρκεια (πρέπει να βουρτσίζουμε τα δόντια μας τουλάχιστον δύο λεπτά) και ο σωστός τρόπος βουρτσίσματος των δοντιών συμβάλλουν στον καθαρισμό της πλάκας, ενώ εξίσου σημαντικό είναι και το βούρτσισμα της γλώσσας.

Η οδοντόβουρτσα είναι πολύ σημαντική και η οδοντόπαστα σχετίζεται στενά με την αίσθηση φρεσκάδας που μας είναι τόσο απαραίτητη για να νιώθουμε ευεξία και αυτοπεποίθηση. Επιλέγουμε τις σωστές φθοριούχες οδοντόκρεμες και χρησιμοποιούμε οδοντικό νήμα ή βουρτσάκια μεσοδόντιων επιφανειών τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, καθώς καθαρίζουν τα σημεία ανάμεσα στα δόντια και κάτω από τη γραμμή των ούλων, δηλαδή τα σημεία όπου δεν μπορούν να εισχωρήσουν οι ίνες της οδοντόβουρτσας.

Συμπληρωματικά μέσα στοματικής υγιεινής είναι και τα στοματικά διαλύματα που χρησιμοποιούνται μετά το βούρτσισμα και τη χρήση νήματος. Τα διαλύματα περιέχουν αντιμικροβιακούς παράγοντες, αυξάνουν την προστασία των δοντιών και εξασφαλίζουν ευχάριστη, δροσερή αναπνοή. Για τη διατήρηση της στοματικής υγείας, πέρα από την καθημερινή φροντίδα των δοντιών, πρέπει να επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρο για προληπτικό έλεγχο και καθαρισμό τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο (ιδανικά, δύο φορές τον χρόνο).

Όταν δεν μπορούμε να βουρτσίσουμε τα δόντια μας, οι φαρμακευτικές τσίχλες βοηθούν να μειωθούν τα βακτήρια της τερηδόνας, δρώντας σαν ένας φυσικός καθαριστής της στοματικής κοιλότητας στο γραφείο, στον δρόμο, όπου κι αν είμαστε. Μετά το φαγητό, μασώντας μια φαρμακευτική τσίχλα είναι σαν να βουρτσίζουμε τα δόντια μας on the go, γι' αυτό αποτελούν ιδανική λύση για τους σκληρά εργαζόμενους και multitasking ενήλικες, όπως και για τους εφήβους που περνούν πολλές ώρες εκτός σπιτιού.

Ο καλύτερος τρόπος για να μάθουν σωστά τα παιδιά είναι να «μιμούνται» τους γονείς που φροντίζουν καθημερινά τα δόντια τους και ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των οδοντιάτρων για σωστό βούρτσισμα.

Στοματική υγιεινή από... κούνια

Τα παιδιά πρέπει από μικρά να μαθαίνουν τη σωστή εφαρμογή της στοματικής υγιεινής ως μέρος της καθημερινής γενικής υγιεινής (πλύσιμο χεριών και σώματος). Ο καλύτερος τρόπος για να μάθουν σωστά τα παιδιά είναι να «μιμούνται» τους γονείς που φροντίζουν καθημερινά τα δόντια τους και ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των οδοντιάτρων για σωστό βούρτσισμα. Επίσης, οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι το βούρτσισμα των δοντιών των παιδιών πρέπει να αρχίζει από τη στιγμή που το πρώτο δόντι κάνει την εμφάνισή του. Σε αυτή την ηλικία οι γονείς καθαρίζουν τα δόντια του μωρού με γάζα ή ένα μαλακό πανί μετά από κάθε σίτιση, ενώ, όταν θα βγουν κι άλλα δόντια, θα αρχίσει το βούρτσισμα με μια παιδική, μαλακή οδοντόβουρτσα.

Όταν αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε παιδική οδοντόκρεμα για να καθαρίσουμε τα δόντια του παιδιού, καλό είναι να ελέγξουμε ότι περιέχει φθόριο και να χρησιμοποιούμε μικρή ποσότητα, ίση σε μέγεθος με ένα μικρό μπιζέλι. Όσο για την πρώτη επίσκεψη στον οδοντίατρο, πρέπει να γίνει πριν από τα πρώτα γενέθλια του μωρού. Κατά την πρώτη επίσκεψη, ο οδοντίατρος ελέγχει τη στοματική κατάσταση του μωρού, ενημερώνει τους γονείς για τις συνήθειες καλής στοματικής υγιεινής και τις αιτίες της τερηδόνας και τους εξηγεί τους λόγους για τους οποίους πρέπει να φροντίζουν τα νεογιλά δόντια του παιδιού.

Ο μύθος των νεογιλών δοντιών

Το ότι τα νεογιλά δόντια δεν είναι σημαντικά γιατί θα «πέσουν» αποτελεί μύθο που απέχει πολύ από την αλήθεια. Στην πραγματικότητα, είναι το ίδιο σημαντικά με τα μόνιμα και η παραμέλησή τους με το πρόσχημα της αλλαγής τους είναι λάθος. Η υγεία τους εγγυάται σε μεγάλο βαθμό την υγεία των μόνιμων. Τα παιδικά δόντια διατηρούν τους χώρους που θα χρειαστούν τα μόνιμα δόντια και συμβάλλουν στη σωστή ανάπτυξη των γνάθων, ενώ τα τερηδονισμένα νεογιλά δόντια δημιουργούν ένα μολυσμένο περιβάλλον στο στόμα, το οποίο μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη γενική υγεία του παιδιού.