TO ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΣ ΕΙΝΑΙ ένα περίεργο περιβάλλον: Κάθεσαι δεμένος μέσα σ’ ένα ιπτάμενο μεταλλικό κλουβί, κολλημένος συχνά με τον διπλανό σου τον οποίον πρέπει ενδεχομένως να σηκώσεις για να μπορέσεις να πας στην τουαλέτα. Όσο διαρκεί η πτήση ανήκεις σε μια προσωρινή μικροκοινότητα, τα μέλη της οποίας οφείλουν να ακολουθούν σαφείς κανόνες αλλά και άγραφους νόμους, διαφορετικούς από εκείνους που ισχύουν στη Γη.
Δεν είναι περίεργο, συνεπώς, που κάποιοι άνθρωποι συμπεριφέρονται κάπως περίεργα στον αέρα. Μπορεί να ξεσπάσουν ξαφνικά σε κλάματα, να βγουν εκτός εαυτού ή να κάνουν οτιδήποτε που μπορεί να τους χαρίσει την ψευδαίσθηση ότι έχουν τον έλεγχο. Οι περισσότεροι είναι ήσυχοι και ευγενικοί με τους συνεπιβάτες τους, ακόμη και αν είναι εξαντλημένοι ή δύστροποι, αλλά κάποιοι χρησιμοποιούν τον χρόνο τους στους ουρανούς για να παρεκτραπούν.
Πολλές από τις αιτίες για τις οποίες οι άνθρωποι μπορεί να βγουν εκτός εαυτού μέσα σ’ ένα αεροπλάνο δεν είναι βαθιές ούτε σύνθετες. Οι επιβάτες έχουν στριμωχτεί σ’ έναν περιορισμένο χώρο με στενά καθίσματα, μπορεί να είναι πεινασμένοι ή εξαντλημένοι ή ζαλισμένοι καθώς προσπαθούν να βολέψουν τις αποσκευές τους που απέφυγαν να παραδώσουν προκειμένου να αποφύγουν την καταβολή επιπλέον τελών.
Τα περιστατικά «αεροπορικής οργής» έχουν γίνει viral από τότε που ξεκίνησε η πανδημία, αλλά η προβληματική συμπεριφορά εντός του αεροσκάφους έχει βαθύτερες ρίζες.
Οι επιβάτες λειτουργούν σε συνθήκη μεγάλης πίεσης στις πτήσεις, ιδίως κατά τη διάρκεια των διακοπών και των γιορτών, λέει η Sheryl Skaggs, καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας – ειδικά όσοι πετούν σπάνια και «δεν κατανοούν πραγματικά τους κανόνες του δρόμου», έχουν πολύ υψηλές προσδοκίες. Κάποιος που ξόδεψε ένα πεντακοσάρικο για μια πτήση και περίμενε τρεις ώρες ανεξήγητης καθυστέρησης, με αποτέλεσμα να χάσει μια σημαντική συνάντηση ή ένα εορταστικό οικογενειακό δείπνο, δικαιούται να είναι λίγο θυμωμένος.
Για τους περισσότερους ανθρώπους, η ταλαιπωρία και οι ταπεινώσεις του ταξιδιού σημαίνουν ότι μπορεί να φερθούν λίγο ψυχρά στον διπλανό τους ή να αποσυρθούν στα ακουστικά τους. Κάποιοι με μικρότερες αντοχές μπορεί να καταφύγουν στην τουαλέτα για να ατμίσουν ή να ξεσπάσουν στους συνεπιβάτες τους ή στο πλήρωμα. Τα περιστατικά «αεροπορικής οργής» έχουν γίνει viral από τότε που ξεκίνησε η πανδημία, αλλά η προβληματική συμπεριφορά εντός του αεροσκάφους έχει βαθύτερες ρίζες.
Η Skaggs και ένας συνάδελφός του δημοσίευσαν πρόσφατα μια εργασία που εξετάζει την παραβατική συμπεριφορά στα αεροπλάνα –συμπεριλαμβανομένης της σωματικής βίας και των λεκτικών συγκρούσεων– για μια περίοδο 21 ετών που έληξε το 2020. Ακόμη και πριν από την πανδημία, μας λέει, οι αναφορές για κακή συμπεριφορά στους ουρανούς είχαν αυξηθεί ραγδαία.
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις των ερευνητών, το αλκοόλ μπορεί να είναι ένας από τους παράγοντες προβληματικής συμπεριφοράς, σημαντικό ρόλο όμως επίσης παίζουν οι διόλου άνετες συνθήκες του ταξιδιού αλλά και η εν γένει συμπεριφορά των αεροπορικών εταιρειών που συχνά ακυρώνουν ή καθυστερούν τις πτήσεις χωρίς καμία εξήγηση. Ιστορικά, οι αεροπορικές πτήσεις ήταν έτσι χορογραφημένες ώστε να κάνουν τους επιβάτες να αισθάνονται άνετα σε ένα κλειστό περιβάλλον, μας λέει η Alexandra Murphy, κοσμήτορας επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο DePaul, η οποία έχει μελετήσει τη διαχρονική συμπεριφορά των αεροπορικών εταιρειών.
Από το ξεκίνημά τους, τα αεροπορικά ταξίδια στηρίχθηκαν στην «οικειότητα της καθημερινής πρακτικής», είπε, και οι αεροπορικές εταιρείες άρχισαν σύντομα να σερβίρουν ζεστά γεύματα και να προβάλλουν ταινίες. Οι αεροσυνοδοί μοίραζαν ποτά και χρησιμοποιούσαν ευφημισμούς για το τι θα μπορούσε να πάει στραβά, βοηθώντας έτσι να νιώσουν πιο άνετα οι επιβάτες.
Αλλά τα τελευταία χρόνια, οι αεροπορικές εταιρείες έχουν μειώσει το κόστος και πλέον σε πολλές πτήσεις δεν σερβίρονται δωρεάν γεύματα. Τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας μετά την 11η Σεπτεμβρίου σημαίνουν επίσης ότι ο ρόλος των αεροσυνοδών έχει παρεκκλίνει από την εξυπηρέτηση και έχει λάβει έναν χαρακτήρα μετατραπεί πιο εμφανώς σε ρόλο επιτήρησης και πειθαρχίας.
Από τη στιγμή που τα αεροσκάφη είναι τόσο δεσμευμένα από κανόνες και έχουν καταστεί τόσο περιοριστικά περιβάλλοντα, η ψευδαίσθηση της κανονικότητας καταρρέει, εξηγεί η Murphy. Πλέον δεν υπάρχουν πολλά πράγματα για να αποσπάσουν την προσοχή των ανθρώπων από το γεγονός ότι είναι στοιβαγμένοι σαν σαρδέλες, ταλαιπωρημένοι και πεινασμένοι.
Με στοιχεία από The Atlantic
