ADVERTORIAL
Το bullying μας ήταν μια άγνωστη έννοια πριν από κάποια χρόνια. Δυστυχώς σήμερα μας απασχολεί όχι απλώς ως κομμάτι μιας δυσάρεστης είδησης που δημοσιεύτηκε στα Μέσα, αλλά και ως ρεαλιστικός κίνδυνος που πιθανόν να αντιμετωπίσει το δικό μας παιδί μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Όσα σχόλια κι αν ειπωθούν δεν είναι αρκετά για να καλύψουν αυτό το θέμα. Εκείνο που είναι αρκετό είναι το συμπέρασμα που αφορά στην ανάγκη κατάρτισης και εκπαίδευσης γύρω από αυτό το ευαίσθητο θέμα. Οι εκπαιδευτικοί αλλά και όλοι όσοι αποτελούν με κάποιο τρόπο μέλος της εκπαιδευτικής κοινότητας οφείλουν να δείξουν ιδιαίτερη προσοχή για να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των περιστατικών bullying και, γιατί όχι; στην πρόληψή τους.
Το «Applied Educational Psychology», είναι ένα νέο, σύγχρονο πρόγραμμα του Deree που απευθύνεται τόσο σε ψυχολόγους αλλά κυρίως σε εκπαιδευτικούς. Μέσα από ένα πρόγραμμα σπουδών με υψηλή επιστημονικότητα, αλλά και μέσα από την πρακτική άσκηση που είναι μέρος των σπουδών προσφέρει τη δυνατότητα της κατάρτισης με στόχο να συμβάλλει με τον δικό του τρόπο σε ένα σχολικό περιβάλλον χωρίς φαινόμενα εκφοβισμού. Η Δρ. Μαρί Τζανικιάν, υπεύθυνη του Μεταπτυχιακού Προγράμματος μας δίνει λεπτομέρειες για το «Applied Educational Psychology», καθώς και ενδιαφέρουσες πληροφορίες γύρω από το bullying.
— Κυρία Τζανικιάν δυστυχώς το bullying έχει προστεθεί στη λίστα με τα προβλήματα που ενδέχεται να αντιμετωπίσει ένας έφηβος. Θα ήθελα να ξεκινήσουμε από την ορθότητα αυτής της διαπίστωσης. Είναι πράγματι ένα φαινόμενο της εποχής μας ή απλώς πλέον αποκαλύπτεται περισσότερο σε σχέση με το παρελθόν;
Ο εκφοβισμός (ή bullying) σχετίζεται με την επιθετικότητα, ένα οικουμενικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης. Προκειμένου να χαρακτηριστεί ως εκφοβιστική, η επιθετική πράξη θα πρέπει να έχει ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά (π.χ. να είναι εσκεμμένη, απρόκλητη, άδικη, επαναλαμβανόμενη, να ασκείται από τον ισχυρότερο προς τον ασθενέστερο, και να έχει σκοπό να προκαλέσει φόβο, ανησυχία και πόνο). Το ανησυχητικό για τη χώρα μας είναι ότι ο εκφοβισμός εμφανίζει αυξητική τάση, σύμφωνα με αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών. Οι ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες από τις οποίες διέρχεται η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια θεωρούνται μεταξύ άλλων ως παράγοντας κινδύνου για εκδήλωση φαινομένων εκφοβισμού.
— Τα τελευταία χρόνια οι υποθέσεις που έρχονται στη δημοσιότητα σχετικά με τον εκφοβισμό των εφήβων μας κάνουν να προβληματιστούμε γύρω από αυτό το θέμα. Θα ήθελα να σας ρωτήσω πως μπορεί να αντιληφθεί ένας γονιός ότι το παιδί του υφίσταται bullying αλλά και το αντίθετο, ότι προκαλεί bullying.
Oι κυριότερες ενδείξεις που υποδεικνύουν ότι ένα παιδί υφίσταται σχολικό εκφοβισμό και μπορούν να παρατηρηθούν από τους γονείς είναι: το παιδί επιστρέφει συχνά από το σχολείο τραυματισμένο, χάνει συχνά προσωπικά αντικείμενα και όταν το ρωτούν για αυτά, αποφεύγει να απαντήσει. Μπορεί το παιδί να αρνείται να πάει στο σχολείο, να μη δέχεται προσκλήσεις από συμμαθητές, και να δείχνει μειωμένο ενδιαφέρον για το σχολείο. Μπορεί επίσης να εμφανίζει διαταραχές στον ύπνο, να φαίνεται στεναχωρημένο και να ζητά επιπλέον χρήματα από τους γονείς, για να τα δώσει στο παιδί που το εκφοβίζει, προκειμένου να αποφύγει τις συνέπειες.
Εκτός από τα παιδιά όμως, που υφίστανται εκφοβισμό, υπάρχουν ενδείξεις οι οποίες σχετίζονται με τα παιδιά που εκφοβίζουν, όπως: να ενοχλεί, να πειράζει και να χλευάζει συστηματικά άλλα παιδιά ή να τους αποσπά προσωπικά αντικείμενα και χρήματα, και γενικά να χρησιμοποιεί τη σωματική του δύναμη για να επιβληθεί στους άλλους. Εκτός από αυτά, το παιδί θύτης είναι συχνά, οξύθυμο, παρορμητικό, ενώ αντιδρά επιθετικά όταν δεν ικανοποιούνται οι επιθυμίες και οι απαιτήσεις του. Μπορεί να εμπλέκεται συχνά σε παραβατικές πράξεις και να εμφανίζεται ιδιαίτερα σκληρό, χωρίς να δείχνει σημάδια ενσυναίσθησης για αυτά που προκαλεί.
— Πόσο ενημερωμένοι είναι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές στην Ελλάδα γι’ αυτό το θέμα και πόσο έτοιμοι να το αναγνωρίσουν και να το διαχειριστούν;
Καθοριστικό ρόλο στην διατήρηση του σχολικού εκφοβισμού παίζει το περιβάλλον, όπως η στάση των εκπαιδευτικών, που μπορεί είτε να ενισχύσει είτε να αποδυναμώσει τα περιστατικά. Σχετικές έρευνες δείχνουν διαφορετικά επίπεδα ετοιμότητας και αυτοπεποίθησης των δασκάλων για τον εντοπισμό και την αποτελεσματική διαχείριση/επίλυση του εκφοβισμού. Είναι επιτακτική η συνεχιζόμενη εκπαίδευση και ενίσχυση της ετοιμότητάς τους ώστε να ανταπεξέλθουν ικανοποιητικά στις σύγχρονες απαιτήσεις του ρόλου τους ως εκπαιδευτικών.
— Πως βοηθάει το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Applied Educational Psychology», του Deree στην αντιμετώπιση ή και πρόληψη περιπτώσεων bullying και σε ποιους απευθύνεται;
Η συχνότητα του του εκφοβισμού στη χώρα είναι πλέον μη αμελητέα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται οι αρμοδιότητες και ευθύνες των δασκάλων και των ειδικών ψυχικής υγείας. Μαθήματα του Μεταπτυχιακού μας (όπως π.χ. το “Crisis Intervention in Schools” και “Child and Adolescent Therapeutic Interventions”) παρέχουν την κατάλληλη γνώση/ προετοιμασία για την έγκαιρη αναγνώριση και την αντιμετώπιση του εκφοβισμού. Στο Πρόγραμμα γίνονται δεκτοί πτυχιούχοι τμημάτων Ψυχολογίας, Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Επιστημών Αγωγής και άλλων Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, Λογοθεραπείας, Κοινωνικής Εργασίας και άλλων τμημάτων.
— Πως γίνεται η εισαγωγή στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Applied Educational Psychology» και πόσο διαρκεί;
Η επιλογή των μεταπτυχιακών φοιτητών γίνεται μετά από συμπλήρωση αίτησης και συνέντευξη. Οι υποψήφιοι φοιτητές πρέπει να γνωρίζουν επαρκώς την Αγγλική γλώσσα. Η χρονική διάρκεια για το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα ορίζεται σε ένα ακαδημαϊκό έτος και ένα εξάμηνο και η μέγιστη σε τρία έτη και ένα εξάμηνο.
— Πόσο σημαντική είναι η πρακτική άσκηση ως μέρος του Προγράμματος Σπουδών;
Σκοπός της πρακτικής άσκησης είναι η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη, ο εμπλουτισμός των γνώσεων και δεξιοτήτων που οι φοιτητές έχουν αποκτήσει κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Η πρακτική άσκηση συμβάλλει σημαντικά στην εξοικείωση των φοιτητών με ποικίλες επαγγελματικές δραστηριότητες (διαγνωστικές, παρεμβατικές, ερευνητικές) στα πλαίσια της Εφαρμοσμένης Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας, τηρώντας τις αρχές και τον κώδικα δεοντολογίας.
— Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει ώστε να υπάρξει βελτίωση στο θέμα του bullying τα επόμενα χρόνια;
Για να μειωθεί αποτελεσματικά ο σχολικός εκφοβισμός τα επόμενα χρόνια, δεν αρκεί να κάνουμε μεμονωμένες ενέργειες, αλλά θα πρέπει να στοχεύουμε στην αλλαγή του κλίματος του σχολείου και να πραγματοποιούμε παρεμβάσεις σε κάθε επίπεδο, δηλ. τόσο σε εκπαιδευτικούς και μαθητές, όσο και σε γονείς και την κοινότητα. Στόχος είναι να συμμετάσχουν ενεργά όλα τα μέρη του κοινωνικού συστήματος που εμπλέκονται στον εκφοβισμό και τη βία.
H Μαρί Τζανικιάν, PhD είναι συντονίστρια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Applied Educational Psychology του Deree School of Graduate and Professional Education.
Τη Δευτέρα 13 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί στο Deree ανοιχτή εκδήλωση ενημέρωσης για τα μεταπτυχιακά προγράμματα Ψυχολογίας. Αν ενδιαφέρεστε να πληροφορηθείτε για το πρόγραμμα σπουδών και τις υποτροφίες, δηλώστε συμμετοχή εδώ.
