Λοιπόν για αρχή ιστορικής μελέτης, πριν πάμε ακόμη γιατί χρειάστηκαν οι Μακεδονομάχοι να λιώνουν από ελονοσία στους τότε βάλτους των Γιαννιτσών πολεμώντας μαζί με σλαβόφωνους Μακεδόνες εναντίον των κομιτατζήδων, ας διαβάσει τι συνέβη την μεγάλη σφαγή των Ελλήνων της Θεσσαλονίκης με την επανάσταση του 1821. Πέρασαν δυο γενιές μέχρι να τολμήσουν οι Έλληνες της Θεσσαλονίκης να γυρίσουν πίσω στην πόλη τους και στις γύρω Ελληνικές πόλεις.