«Στη βόρεια πλευρά του κέντρου της Αθήνας, λίγο πιο πέρα από το "άβατο" των Εξαρχείων, η Κυψέλη είναι μία από τις παλιότερες γειτονιές της πόλης. Τις τελευταίες δεκαετίες, στο οικιστικό της τοπίο, που μοιάζει με μωσαϊκό νεοκλασικής, art deco και μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής, φιλοξενεί κοινότητες μεταναστών που την έχουν μετατρέψει σε μία από πιο πολυπολιτισμικές γειτονιές της Ελλάδας. Πρόσφατα άρχισε να στεγάζει και την καλλιτεχνική κοινότητα της πρωτεύουσας. Η Φωκίωνος Νέγρη αποτελεί το σταυροδρόμι διαφορετικών κόσμων: ηλικιωμένοι Έλληνες παίζουν ντόμινο στην πλατεία, ψαγμένα βιβλιοπωλεία και γκαλερί τραβούν τα βλέμματα των περίεργων περαστικών και αιθιοπικά εστιατόρια συνυπάρχουν αρμονικά με παραδοσιακά καφενεία» έγραψαν πριν από λίγες μέρες στο «Time Out» για την Κυψέλη, κατατάσσοντάς την στη 16η θέση στην κατηγορία με τις πιο κουλ γειτονιές του κόσμου. Φυσικά, δεν χρειάζεσαι τον συγκεκριμένο τουριστικό οδηγό για να καταλάβεις ότι κάτι όμορφο συμβαίνει στην Κυψέλη το τελευταίο διάστημα. Μια βόλτα στην περιοχή αρκεί. Αυτό που δεν τονίζει ο οδηγός, αλλά το διαπιστώνεις αν ζεις εδώ ή το ακούς από φίλους όσο περνάει ο καιρός, είναι ότι ξαναμπαίνει με σταθερά, αλλά δυναμικά βήματα στον χάρτη της αθηναϊκής βραδινής διασκέδασης.
Υπάρχει μια ενέργεια στις νύχτες της το τελευταίο διάστημα που είναι δύσκολο να αγνοήσεις ή να περιγράψεις. Μοιάζει σαν να έχει επανέλθει η χαρά του να βγαίνεις έξω, ακόμα και σε μπαρ που έχουν χάσει κάπως την παλιά τους αίγλη. Ίσως είναι από τις ελάχιστες «υγιείς» περιοχές της Αθήνας που δεν υποφέρει από τον υπερ-τουρισμό ή άλλα προβλήματα. Παραμένει «χαλαρή» σε αυτόν τον τομέα. Και γι' αυτόν τον λόγο, μάλλον, το «Time Out» την αποθεώνει.
Υπάρχει μια ενέργεια στις νύχτες της το τελευταίο διάστημα που είναι δύσκολο να αγνοήσεις ή να περιγράψεις. Μοιάζει σαν να έχει επανέλθει η χαρά του να βγαίνεις έξω, ακόμα και σε μπαρ που έχουν χάσει κάπως την παλιά τους αίγλη. Ίσως είναι από τις ελάχιστες «υγιείς» περιοχές της Αθήνας που δεν υποφέρει από τον υπερ-τουρισμό ή άλλα προβλήματα. Παραμένει «χαλαρή» σε αυτόν τον τομέα.
Τέλη Σεπτεμβρίου, Σάββατο βράδυ, γύρω στις 11, η πλατεία Αγίου Γεωργίου φαντάζει το πιο ζωντανό σημείο της Αθήνας αυτήν τη στιγμή. Όποιον γνωστό συναντήσεις στον δρόμο θα σου πει ότι «γίνεται χαμός» και θα έχει δίκιο. Είναι ένα σκηνικό που επαναλαμβάνεται σχεδόν όλες τις μέρες του φετινού καλοκαιριού, εκτός από την εβδομάδα του Δεκαπενταύγουστου, οπότε η Αθήνα «νεκρώνει» γενικά. Η διαφορά είναι ότι δεν σε πειράζει ιδιαίτερα. Αν δεν σε τραβάει για κάποιον λόγο ένα μέρος, έχεις πλέον την επιλογή να προτιμήσεις κάτι άλλο κι αυτό δεν συνέβαινε μέχρι πρόσφατα. Εκτός από κει, μπορείς να κάνεις ένα πέρασμα από την «παρακμιακή» Φωκίωνος Νέγρη. Παρά τα ξεπερασμένα καφέ-μπαρ, που μοιάζουν κολλημένα στη δεκαετία του '90, παραμένει ένας από τους πιο όμορφους δρόμους της πόλης, όποια ώρα κι αν τον επισκεφτείς.
Σίγουρα δεν θυμίζει τις παλιές της δόξες, όταν ήταν το επίκεντρο της αστικής Αθήνας για πάνω από τέσσερις δεκαετίες, αλλά σαν να ξανανιώνει κι αυτή σιγά σιγά, με λίγες, αλλά ουσιαστικές αφίξεις μαγαζιών. Σε μια γρήγορη περατζάδα μπορείς να ακούσεις ζωντανή μουσική, να πιεις ένα χαλαρό ποτό, ακόμα και να το ρίξεις στα ρακόμελα ή να ξενυχτήσεις, αν το τραβάει η όρεξή σου, μέχρι το πρωί. Εμείς γίναμε μάρτυρες ενός απίθανου σόου belly dancing από το πουθενά.
Φυσικά, υπάρχουν πάντοτε οι σταθερές αξίες, όπως το Au Revoir στην Πατησίων και για τους ξενύχτηδες του Σαββάτου η Rebound στην πλατεία Αμερικής (ανοίγει μόνο μία ημέρα την εβδομάδα κι έχει ξαναπάρει τα πάνω της μετά από πολύ καιρό), δύο από τα ιστορικότερα μαγαζιά της Αθήνας, σχεδόν αλώβητα από τον χρόνο, που βρίσκονται εντός των ορίων της περιοχής. Δεν πρέπει να ξεχνάει, επίσης, κανείς ότι στην Κυψέλη χτυπά η καρδιά της μαύρης Αθήνας με μαγαζιά όπως το Axum, το Cozy και το Evangardi (αλλά αυτό είναι διαφορετικό θέμα από μόνο του).
Η αρχή της αναγέννησης της περιοχής ίσως εντοπίζεται στην περίοδο που ο δήμος αποφάσισε την ανάπλαση της πλατείας Αγίου Γεωργίου το 2014. Αυτή η μικρή παρέμβαση, που πέρασε απαρατήρητη όταν συνέβη, φαίνεται να έδωσε νέα πνοή σε μια ταλαιπωρημένη και παρεξηγημένη για πολλά χρόνια γειτονιά. «Πριν, έβλεπες αμάξια να παρκάρουν μέσα στο στρογγυλό κομμάτι της πλατείας. Ήταν χάλια επειδή υπήρχαν και κάτι τεράστιοι θάμνοι, εξαιτίας των οποίων ο φανοστάτης έμενε κρυμμένος, άρα ήταν πιο σκοτεινή και πολύ πιο έρημη. Δεν υπήρχαν τόσα μαγαζιά ούτε τόση κίνηση και τόσος κόσμος» λέει ο Αλέξανδρος, 52 ετών, που έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στην Κυψέλη και από το 2011 έχει ξαναγίνει μόνιμος κάτοικος.
«Από τότε που άλλαξε η πλατεία. Έχει δημιουργηθεί ένας κοινοτικός πόλος εδώ που δεν αλλάζει μόνο τον χάρτη της διασκέδασης. Είναι κάτι τοπικό που αυτήν τη στιγμή δημιουργεί ένα αίσθημα κοινότητα. Βγαίνεις έξω και βλέπεις ανθρώπους που χαιρετάς στον δρόμο. Αυτό δεν συμβαίνει πια πουθενά αλλού στην Αθήνα. Το gentrification είναι ένα θέμα, επειδή, τώρα, με το Airbnb, υπάρχει ένας κίνδυνος, κακά τα ψέματα. Δεν είναι το ίδιο με το Κουκάκι και δεν ξέρεις πώς θα είναι σε 5 χρόνια. Γενικά, όμως, το πρόσημο είναι θετικό. Δεν θα ήθελα να γυρίσω στην προηγούμενη κατάσταση» αναφέρει και προσθέτει ότι μπορεί ο δήμος να βοήθησε με την ανάπλαση, αλλά στην περίπτωση της Κυψέλης πολλά εξαρτήθηκαν από την πρωτοβουλία των κατοίκων. «Στον Αϊ-Γιώργη κάποια στιγμή ορισμένοι κάτοικοι αποφάσισαν να ανοίξουν μαγαζιά ‒ καμιά φορά οι επαναστάσεις χρειάζονται αυτό το 3% για να επικρατήσουν».
Το Ιt's a Βίλατζ είναι μια τέτοια προσπάθεια. Άνοιξε το καλοκαίρι του 2016 στον χώρο όπου βρισκόταν παλιά ο Διόνυσος, το σουβλατζίδικο με τον πιο ξακουστό γύρο της Κυψέλης που μεταφέρθηκε στην απέναντι γωνία.
«Πριν, τα μαγαζιά που υπήρχαν αφορούσαν κυρίως τους ντόπιους» λέει ο Γιάννης που βάζει μουσική στο Βίλατζ ως Μukado. «Το Βίλατζ πήγε αναγνωριστικά στην αρχή. Δόθηκε βάση στο να είναι καλό το προϊόν όπως και στην επαφή με τον πελάτη, που σε έναν μεγάλο βαθμό γινόταν με όρους κοινότητας. Αυτό προσπαθούμε να πετύχουμε».
O σεβασμός τους προς τους κατοίκους και την κληρονομιά της περιοχής και το πνεύμα συνεργασίας και εξωστρέφειας έφεραν τα πάνω-κάτω στην πλατεία. Σε μικρό χρονικό διάστημα διοργανώθηκε ένα τριήμερο φεστιβάλ, ενώ φέρνει γνωστούς DJs «που σε άλλη περίπτωση δεν θα ερχόντουσαν στην Κυψέλη» αναφέρει. «Γιατί;» τον ρωτάω. «Επειδή δεν υπήρχε κανένα άλλο μαγαζί για να υποστηρίξει κάτι τέτοιο. Τώρα έχουν αρχίσει να έρχονται άνθρωποι και από άλλες περιοχές. Έρχεται κόσμος που μαθαίνει για το Βίλατζ και νομίζει ότι είναι στην πλατεία της Κυψέλης που σημαίνει ότι δεν γνωρίζουν από την περιοχή επειδή βρίσκεται στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου. Σε καμιά περίπτωση δεν θέλουμε να συμβάλει σε κάποιου είδους κακό gentrification που θα ανεβάσει τις τιμές και θα αλλάξει τον πληθυσμό της Κυψέλης. Εμάς μας αρέσουν και οι μετανάστες, και οι Κυψελιώτες».
Ατομική πρωτοβουλία ήταν και το Suzie Q που άνοιξε στη Φωκίωνος Νέγρη στον αριθμό 53 πριν από τρία χρόνια. Αν και μικρό στο μάτι, έχει ίσως την πιο far-out διακόσμηση που μπορείς να πετύχεις σε μπαρ στην Αθήνα. Το έχτισε μόνος του ο Λάμπρος, επίσης Κυψελιώτης, και μέσα βρίσκεις από προσωπικά του αντικείμενα, π.χ. τις σανίδες του για σερφ, μέχρι ανακυκλώσιμα υλικά και έπιπλα που μάζευε από τα σκουπίδια και επιδιόρθωνε. Καθιερώθηκε πριν ακόμα κλείσει χρόνο ως ένα από τα από τα απόλυτα αφτεράδικα της Αθήνας, με φθηνά ποτά και ιδιαίτερες μουσικές. Ο Λάμπρος το αποκαλεί «το γκαράζ του» και ανοίγει μετά τις 11 το βράδυ, καμιά φορά και μεσάνυχτα, και μένει ανοιχτό κάποιες φορές μέχρι τις 9 το πρωί.
«Αποφάσισα να έρθω εδώ επειδή γουστάρω πολύ αυτόν τον δρόμο. Είναι μαγεία, σαν να βρίσκομαι στην εξοχή. Δεν υπάρχει πουθενά αλλού, ειδικά όταν σβήνουν τα φώτα το ξημέρωμα και βγαίνουν τα κοτσύφια» αναφέρει. «Η Κυψέλη ανεβαίνει επειδή έχει έρθει η ΑΣΟΕΕ αλλά και λόγω του Airbnb, κι ας το έχουν κυνηγήσει πολύ. Η πελατεία μου αποτελείται μόνο κατά ένα 20% από άτομα που μένουν εδώ».
Η βραδιά μας ολοκληρώνεται με μια επίσκεψη στο Au Revoir και πιάνω λίγο την κουβέντα στον κύριο Σωτήρη, που βάζει την κατάσταση σε ένα διαφορετικό πλαίσιο. «Πιστεύω ότι τελείωσε η ελεύθερη πτώση. Είναι αυτό που λέμε ότι ένα σπίτι γκρεμίζεται σε δύο ώρες, αλλά για να το χτίσεις θες μερικά χρόνια. Έτσι έγινε και δω. Γκρεμιστήκαμε το '10 με την κρίση, αλλά πιστεύω ότι τώρα, σιγά-σιγά, θα επανέλθουμε σε ένα άλφα επίπεδο. Όχι στις παλιές καλές εποχές της Κυψέλης βέβαια ‒ αλλά δεν πειράζει. Και όταν ανοίξει το μετρό, όπως έχει ειπωθεί, θα είναι μεγάλη η αλλαγή για την ευρύτερη περιοχή. Εδώ θα είμαστε και θα το ξανασυζητήσουμε».
Άλλα μπαρ και μαγαζιά που μπορείς να επισκεφτείς είναι τα εξής: Αλλοτινό Jazz Rock Café (Επτανήσου & πλ. Αγίου Γεωργίου), Τρύπα (Φωκίωνος Νέγρη 49), Βιολέτα (πλ. Κυψέλης 2), Beer Tales (Φωκίωνος Νέγρη 52), Φοίβος (Φωκίωνος Νέγρη 12-24), Ορφέας (Φωκίωνος Νέγρη 25).
σχόλια