Ο Γιάννης Μπάτσας, πρόεδρος της Εθελοντικής Δράσης Κτηνιάτρων Ελλάδος, μας υποδέχεται στο γραφείο του, ξεφορτώνοντας ακόμη τις κούτες με τα ιατρικά εργαλεία και όσα είναι απαραίτητα σε ένα φορητό χειρουργείο. Έχει μόλις επιστρέψει από μια αποστολή βοήθειας στα Γρεβενά, όπου, μετά από πρόσκληση του δήμου, στείρωσαν και εμβολίασαν ζώα της περιοχής. Είναι κάτι που κάνουν εθελοντικά εδώ και τριάμισι χρόνια, από τον Μάρτιο του 2013 που συστήθηκε η ΕΔΚΕ, μια ΜΚΟ που αποτελείται από 210 κτηνιάτρους και 150 φοιτητές –συνολικά έχει πάνω από 250 μέλη– με δράση σημαντική για τα ζώα και τους ανθρώπους της ελληνικής επικράτειας. Κάνουν αποστολές σε όποιο μέρος της Ελλάδας τους ζητηθεί βοήθεια από επίσημο φορέα και εμβολιάζουν, στειρώνουν, χειρουργούν ή βάζουν μικροτσίπ σε αδέσποτα ή άγρια ζώα της ελληνικής πανίδας. «Μέχρι τώρα έχουμε πάει σε 35 μέρη» λέει. «Πριν από 15 μέρες ήμασταν στην Ελευθερούπολη, λίγο πριν στην Κάσο, ακόμα πιο πριν στα Κουφονήσια, στην Κρήτη, έχουμε πάει σχεδόν σε όλη την Ελλάδα».
Μας εξηγεί ότι για να πάνε σε κάποια περιοχή όπου υπάρχει ανάγκη πρέπει να τους καλέσει κάποιος δήμος ή φιλοζωική εταιρεία, ένας επίσημος φορέας. «Η οργάνωση κάνει μόνο οργανωμένες αποστολές, δεν ασχολούμαστε με μεμονωμένα περιστατικά, για λόγους αθέμιτου ανταγωνισμού. Είναι πολύ σημαντικό να το ξέρει αυτό όποιος μας προσεγγίζει. Δεχόμαστε εκατοντάδες κλήσεις καθημερινά – "υπάρχει ένα χτυπημένο ζώο στην Αττική Οδό", "αρρώστησε ένα αδέσποτο στη γειτονιά μου". Αν ασχολούμασταν και με αυτό, δεν θα προλαβαίναμε να κάνουμε τίποτε άλλο όλο το 24ωρο. Μακάρι να είχαμε τον χρόνο και τους πόρους να το κάνουμε αυτό, αλλά είναι αδύνατον. Οι δράσεις μας γίνονται στον ελεύθερο χρόνο μας. Επίσης, δεν θέλουμε να έχουμε εναντίον μας τους συναδέλφους μας, γιατί θα διαλυθούμε. Πρέπει να κρατάς λεπτές ισορροπίες. Πάμε όταν μας καλούν επίσημα φιλοζωικά σωματεία με αριθμό Πρωτοδικείου ή ο δήμος. Όμως δεν σταματάμε εκεί. Συνεργαζόμαστε με το ίδρυμα PRAXIS, εμβολιάζοντας και εξετάζοντας τα ζώα των αστέγων, συνεργαζόμαστε με τα Παιδικά Χωριά SOS και περιποιούμαστε τα ζώα που υπάρχουν εκεί, τα οποία βοηθούν πολύ στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Πήγαμε να πιάσουμε τον κροκόδειλο, τον Σήφη, στην Κρήτη, πήγαμε στον Κορυδαλλό για να στειρώσουμε τις γάτες που είχαν στις γυναικείες φυλακές. Γενικά, είμαστε ανοιχτοί στο οτιδήποτε και προσπαθούμε να είμαστε παντού. Θα θέλαμε να πάμε και στο Άγιο Όρος, αλλά έχουμε μια δυσκολία λόγω του άβατου. Αν μας ζητηθεί, θέλουμε να πάμε και εκεί να βοηθήσουμε. Έχουν γαϊδούρια, άλογα, διάφορα ζώα – εκεί δεν χρειάζονται τόσο πολύ στειρώσεις, είναι κάτι διαφορετικό.
Είναι πολύ σημαντικό για μας να μπορούμε να προσφέρουμε σε αυτούς τους ανθρώπους. Έστω και μια φορά τον χρόνο, όποτε μπορούμε. Αυτό με συγκινεί ιδιαίτερα, είναι κάτι που μου δίνει δύναμη να συνεχίζω, να μπορώ να τρέχω.
Δεν είναι κάτι εύκολο. Φύγαμε για Γρεβενά την Παρασκευή το βράδυ και γυρίσαμε Κυριακή βράδυ. Δουλεύαμε ασταμάτητα από Σάββατο πρωί στις 9 μέχρι τις 9 το βράδυ και την Κυριακή από νωρίς το πρωί μέχρι τις 2 που έπρεπε να φύγουμε. Είναι πολύ κουραστικό, αλλά είναι γλυκιά η κούραση. Γύρισα και ήμουν χαρούμενος, δεν λέω ποτέ "πω πω, τι κάνω;" Αυτό με γεμίζει ως άνθρωπο, και όχι μόνο εμένα, όλα τα άτομα της ομάδας. Ένας συνάδελφός μου έφυγε από την Αθήνα στις τρεισήμισι το πρωί του Σαββάτου για να προλάβει να είναι εκεί στις 9. Δούλεψε σερί, φάγαμε και πήγε για ύπνο μετά τη μία. Δούλευε εθελοντικά για 24 ώρες σχεδόν. Δεν μας κουράζει αυτό που κάνουμε. Αυτό που θέλουμε είναι να βρίσκουμε πόρους για να το κάνουμε. Γι' αυτό προσπαθούμε να γίνουμε γνωστοί. Έχουμε χορηγούς φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά είναι μόνο του χώρου μας. Το budget είναι πολύ μικρό, θα θέλαμε να έχουμε πιο μεγάλους χορηγούς. Όταν όμως κάποιος κάνει δωρεά, θέλει τα λεφτά του να πάνε σε κάτι που είναι γνωστό, γιατί θέλει κι αυτός να έχει αντίκτυπο, το καταλαβαίνω. Πρόσφατα, μεγάλος δωρητής μας έγινε το Ίδρυμα Νιάρχος και είμαστε ανοιχτοί σε οποιαδήποτε πρόταση μας γίνει, δεν είμαστε με παρωπίδες. Οτιδήποτε μπορεί να φανεί χρήσιμο για να βοηθήσουμε τα ζώα και τον κόσμο σε μια δύσκολη εποχή το δεχόμαστε με μεγάλη μας χαρά. Αποφεύγουμε μόνο τα μεγάλα αστικά κέντρα, γιατί υπάρχουν πολλά προγράμματα από τους δήμους και επειδή μία από τις αρχές της οργάνωσης είναι να έχουμε τη σύμφωνη γνώμη όλων των τοπικών συναδέλφων – και είναι πολύ δύσκολο να την έχεις από όλους τους κτηνίατρους που υπάρχουν σε έναν Δήμο της Αθήνας. Γι' αυτόν το λόγο περισσότερο πηγαίνουμε εκεί που δεν έχει συναδέλφους ή που έχει λίγους και μπορούμε να έχουμε τη σύμφωνη γνώμη όλων. Στα Γρεβενά είχαμε το ok όλων, για να μη θεωρηθεί ότι κάνουμε αθέμιτο ανταγωνισμό.
Η πιο μεγάλη δυσκολία είναι η πρόσβαση σε απομακρυσμένα μέρη. Το πού θα πάμε και πώς. Η απόσταση και οι καιρικές συνθήκες. Οι δυσκολίες με τα ζώα δεν είναι μεγάλες, τα βρίσκουμε έτοιμα: πάμε, χειρουργούμε και φεύγουμε. Δεν χρειάζεται να τα κυνηγήσουμε, αυτό το αναλαμβάνουν οι ντόπιοι. Έχουμε πολύ μεγάλη ζήτηση. Το 2015 στειρώσαμε 517 ζώα και κάναμε δέκα αποστολές, το 2016, που είχαμε δωρητή το Ίδρυμα Νιάρχος, κάναμε 15 αποστολές και στειρώσαμε 900 ζώα. Αν έχω λεφτά, μπορώ να πάω παντού, μπορώ κάθε Σαββατοκύριακο να φεύγω, το μεγάλο μου πρόβλημα λοιπόν είναι το οικονομικό. Όσο πιο πολλά λεφτά έχεις, τόσο πιο πολλά μπορείς να κάνεις.
Η ΕΔΚΕ είναι το πρώτο σωματείο εθελοντών κτηνιάτρων στην Ευρώπη και είμαι πολύ περήφανος γι' αυτό. Δεν έχουν οι Άγγλοι κάτι ανάλογο, ούτε κανένας άλλος, αυτό το θεωρώ αρκετά πρωτοποριακό. Στην Αμερική υπάρχει το World Vet, αλλά δεν είναι το ίδιο, γιατί ασχολούνται με τα ζώα σε όλο τον κόσμο. Πάνε π.χ. στην Αιθιοπία και ασχολούνται με τα ντόπια ελάφια ή τα ζαρκάδια. Δεν κάνουν κάτι για τη χώρα τους ειδικά. Υπάρχουν φιλοζωικές οργανώσεις που κάνουν διάφορα για τα αδέσποτα, αλλά δεν είναι μια ομάδα γιατρών όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα. Γι' αυτό είμαστε πρωτοπόροι. Μακάρι αυτό να εξαπλωθεί! Αυτός είναι ο σκοπός, το όνειρό μας. Σιγά-σιγά, βήμα-βήμα, αυτό θα γίνει. Αν αναλογιστούμε πώς ξεκινήσαμε και πού έχουμε φτάσει, νομίζω ότι έχουμε κάνει πολύ σημαντικά βήματα.
Ο αριθμός των αδέσποτων δυστυχώς αυξάνεται, λόγω της κρίσης. Έχουμε συνείδηση ότι αυτό που κάνουμε είναι μια σταγόνα στον ωκεανό. Το ότι πάω και στειρώνω 50-100 ζώα στα Γρεβενά δεν σημαίνει ότι εξαφάνισα τα αδέσποτα από την περιοχή. Δύο σκύλες να μη στειρωθούν, σε έναν χρόνο έχουν ανεβάσει ξανά τον πληθυσμό των αδέσποτων στα ίδια επίπεδα. Απλώς πρέπει να γίνεται κάποια κίνηση για να αναβαθμίζεται το επάγγελμα, για να δείχνουμε ότι είμαστε εδώ για να βοηθάμε όπου μπορούμε, στον βαθμό που μας επιτρέπεται.
Στην Αθήνα ο αριθμός των αδέσποτων δεν μειώνεται, όσο κι αν η εικόνα του κέντρου σού δίνει αυτή την εντύπωση, επειδή οι σκύλοι που είναι χρόνια στον δρόμο γερνάνε και πεθαίνουν. Υπάρχουν πάρα πολλά αδέσποτα. Και είναι και θέμα νοοτροπίας. Στην επαρχία το σκυλί είναι υποδεέστερο απ' ό,τι στις μεγάλες πόλεις και στις αστικές περιοχές. Και στην Αθήνα τα αδέσποτα πληθαίνουν, δυστυχώς. Σαφώς και έχουν κάνει βήματα οι Έλληνες, αλλά ήρθε η κρίση και μας πήγε πάλι πίσω, τα διέλυσε όλα. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα. Εδώ εγκαταλείπουν παιδιά, μου έλεγαν στα Παιδικά Χωριά SOS.
Ένα από τα όνειρά μας, το οποίο σκοντάφτει στη νομοθεσία, θα ήταν να μπαίνουν τα ζώα στις φυλακές, όπως γίνεται στο εξωτερικό. Πιστεύουμε πως αυτό θα βοηθούσε πολύ την κοινωνικοποίηση των ανθρώπων αυτών. Χρειάζονται κάποιοι ευέλικτοι υπουργοί για να πάρουν τέτοιες αποφάσεις. Δυστυχώς, δεν ενδιαφέρεται κανείς να κάνει τα πράγματα καλύτερα. Είναι τρομερό αυτό. Βλέπω πολλούς νέους συναδέλφους που φεύγουν. Από τους 100 που έχουν τελειώσει την Κτηνιατρική Σχολή, οι μισοί άντρες πάνε φαντάροι και από τις γυναίκες, το 90% πάει στην Αγγλία, όπου βρίσκει αμέσως δουλειά. Παρακαλάνε, έχουν έλλειψη. Και οι γιατροί το ίδιο».
Μου λέει ότι θυμάται όλες τις αποστολές, αλλά δεν υπάρχει κάποιο ξεχωριστό περιστατικό, γιατί συνήθως ασχολούνται με πολλά ζώα κάθε φορά. Παρ' όλα αυτά, θυμάται την αποστολή στην Κρήτη που σκοπό είχε να πιάσουν τον Σήφη, τον κροκόδειλο, και να τον μεταφέρουν σε ασφαλές μέρος. «Ενώ ήμασταν εκεί με τη Δασική Υπηρεσία και ετοιμαζόμασταν να τον προσεγγίσουμε, και από το νερό και απ' έξω, είχαμε τον δήμαρχο Ρεθύμνου να λέει ότι αποτελεί τουριστικό αξιοθέατο και να μη θέλει να φύγει. Την ώρα που πήγαμε να τον εγκλωβίσουμε, και πραγματικά θα τον πιάναμε, γιατί είχα φέρει ειδικούς από Γερμανία που μας στοίχισαν ένα σωρό λεφτά, πέταξαν πέτρες, τρόμαξαν το ζώο και από τότε δεν ξαναφάνηκε. Ίσως και να το χτύπησαν κατά λάθος, για να μην το πιάσουμε εμείς. Αυτό ήταν κάτι που με σημάδεψε. Θέλουμε να ασχοληθούμε και με τα ελάφια της Λήμνου. Υπάρχουν πολλά ελάφια που έχουν πλησιάσει πολύ κοντά στην πόλη και ενοχλούν. Θέλουμε, λοιπόν, να τα συλλάβουμε και να τα μεταφέρουμε λίγο πιο έξω. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση όταν, στην Κάσο, οι κάτοικοι μας είπαν ότι ήταν η πρώτη φορά που πάτησε εκεί Έλληνας κτηνίατρος. Το να πας μέχρι την Κάσο είναι ολόκληρη ιστορία. Είναι ένα ξερονήσι, όπου το πιο ψηλό φυτό είναι το θυμάρι. Δεν πας για διακοπές. Είναι πολύ συγκινητικό, γιατί όλοι οι άνθρωποι σε απομακρυσμένες περιοχές αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι, δεν πατάει κανείς εκεί, δεν έχουν γιατρούς. Η Ομάδα Αιγαίου, με την οποία θέλουμε να συνεργαστούμε, μου έλεγε πρόσφατα ότι πήγαν οδοντίατροι και οι κάτοικοι τους έλεγαν: "Δεν θέλουμε οδοντιάτρους, γιατρούς θέλουμε". Και όταν τους εξέταζαν έβλεπαν ότι έχουν σαπίσει τα δόντια τους. Παιδιά 20 χρονών ήταν φαφούτηδες γιατί δεν είχαν ιδέα από στοματική υγιεινή. Είναι πολύ σημαντικό για μας να μπορούμε να προσφέρουμε σε αυτούς τους ανθρώπους. Έστω και μια φορά τον χρόνο, όποτε μπορούμε. Αυτό με συγκινεί ιδιαίτερα, είναι κάτι που μου δίνει δύναμη να συνεχίζω, να μπορώ να τρέχω.
Στα ζώα που στειρώνουμε βρίσκουμε και πέτρες στην κύστη τους και όγκους και καρκίνους και διάφορα. Τα βγάζουμε όσα βρίσκουμε, τα χειρουργούμε τα ζώα, δεν τα αφήνουμε έτσι. Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι ο εμβολιασμός όλων των ζώων κατά της λύσσας, γιατί στα σύνορα έχουμε αρκετά κρούσματα. Από τη λύσσα κινδυνεύουν και ζώα και άνθρωποι. Έρχονται ζώα από τη Βουλγαρία και την Αλβανία ή από τα τουρκικά σύνορα, και όχι μόνο σκυλιά – μπορεί να είναι μια αλεπού η οποία δαγκώνει ένα άλλο ζώο και πάει λέγοντας. Άρα είναι πολύ σημαντικός ο ετήσιος, τουλάχιστον, εμβολιασμός κατά της λύσσας. Το εμβόλιο είναι απαραίτητο για τη δημόσια υγεία. Και οι στειρώσεις είναι απαραίτητες, γιατί έτσι δεν γεμίζουμε αδέσποτα ζώα, με ό,τι επακόλουθο έχει αυτό και στα ίδια και στους ανθρώπους.
Όποιος θέλει να βοηθήσει, μπορεί να μπει στο site μας. Εκεί υπάρχουν αριθμοί τραπεζικών λογαριασμών στους οποίους μπορεί να αφήσει οτιδήποτε. Αλλιώς, αν στείλει μήνυμα στο 54574 με τη λέξη ΕΔΚΕ, χρεώνεται με 2,48 ευρώ, από τα οποία παίρνουμε το ένα ευρω.
Στατιστικά στοιχεία
☛ Παρ' ότι δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία, υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα ζουν περισσότερα από 500.000 αδέσποτα (εκ των οποίων τα 100.000 στην Αττική και 4.000 μόνο στα Χανιά). Ο αριθμός αυτός αυξάνεται ραγδαία. Σύμφωνα με στοιχεία των φιλοζωικών οργανώσεων, από το σύνολο των αδέσποτων:
☛ Το 30% ζούσε σε περιβάλλον σπιτιού, αλλά εγκαταλείφθηκε από τους ιδιοκτήτες του.
☛ Το 20% έφυγε από το σπίτι του ή χάθηκε στη διάρκεια περιπάτου.
☛ Το 50% γεννήθηκε και μεγάλωσε στους δρόμους.
☛ Ένα αδέσποτο ζώο έχει μέσο όρο ζωής 3 χρόνια, σε αντίθεση με τα οικόσιτα ζώα που κατά μέσο όρο και υπό φυσιολογικές συνθήκες ζουν 12-13 χρόνια. Η διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής είναι περίπου 8 χρόνια. Ένας θηλυκός σκύλος γεννά 2 φορές τον χρόνο και σε κάθε τοκετό γεννιούνται κατά μέσο όρο 8 κουτάβια, ήτοι 16 κουτάβια κάθε χρόνο. Εάν ο σκύλος είναι τυχερός και ζήσει 6 χρόνια, γεννάει 96 κουτάβια στη διάρκεια της ζωής του. Η διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής μιας γάτας είναι 7-8 χρόνια. Η γάτα γεννά 3 φορές τον χρόνο και σε κάθε τοκετό γεννιούνται 4-6 γατάκια, ήτοι 12-18 γατάκια κάθε χρόνο. Εάν η γάτα είναι τυχερή και ζήσει 7-8 χρόνια, γεννά 84-144 γατάκια στη διάρκεια της ζωής της.Τα μισά από αυτά τα νεογνά είναι θηλυκά, με αποτέλεσμα η ιστορία να επαναλαμβάνεται και η κατάσταση συνεχώς να επιδεινώνεται.
