Aπό το μπλογκ Καμένα Σουτιέν
Σεξουαλική παρενόχληση: “Δεν κάνω τίποτα! Απλά σε χαϊδεύω λίγο”
**Trigger Warning για περιγραφές σεξουαλικής επίθεσης.**
Το παρακάτω κείμενο το μοιράστηκε μαζί μας η I, φίλη των Καμένων Σουτιέν. Τα ονόματα ανθρώπων, σημείων, μαγαζιών, έχουν αφαιρεθεί για την ασφάλεια της. Είμαστε εδώ για να τη στηρίξουμε και να της συμπαρασταθούμε.
______________________________________________________________
Αγαπητά Καμένα Σουτιέν,
Σας γράφω σήμερα, όχι για να μοιραστώ μαζί σας ένα άρθρο που βρήκα, ή ένα λινκ, ή μια σκέψη που έκανα με αφορμή ένα δικό σας ποστ στο blog ή τη σελίδα σας στο Facebook, αλλά αυτή τη φορά για να σας διηγηθώ ένα περιστατικό που μου συνέβη πρόσφατα.
Είχα πάει πριν λίγες μέρες σε μαγαζί στα Εξάρχεια, για να συναντήσω μερικούς καλούς φίλους αλλά και να παρακολουθήσω μια ημερίδα. Είχα πάει ξανά μερικές φορές ακόμα στο μέρος αυτό αλλά γενικά δεν μπορώ να πω ότι είναι στέκι μου, ούτε συχνάζω εκεί.
Μόλις τελείωσε το event, κατά τις 10 το βράδυ, σηκώθηκα από το τραπέζι που καθόμουν με την ευρύτερη παρέα και πήγα και κάθισα για λίγο στο μπαρ, μέχρι τουλάχιστον να κανονίζονταν λίγο οι υπόλοιποι και μετά θα έβλεπα αν θα ακολουθούσα μαζί τους ή όχι. Μόλις έκατσα εκεί με πλησίασε με πολύ φιλική διάθεση ο ιδιοκτήτης του καταστήματος, που είχα ξαναδεί στα πεταχτά άλλες δύο φορές που είχα βρεθεί εκεί, και που με είχε προσέξει και χαιρετήσει στο παρελθόν, να με ρωτήσει τι κάνω με ιδιαίτερα ζεστό τρόπο, όπου επίσης φιλικά και ζεστά του απάντησα ότι “είμαι μια χαρά, εσύ”.
“Τι κάνεις εδώ; Είσαι μόνη σου;” με ρωτάει.
“Όχι” του απαντώ, “ήρθα για το event και για να συναντήσω και φίλους”.
“Α, πολύ ωραία” μου λέει και μετά, σκεπάζοντας το χέρι μου με τη παλάμη του μου λέει: “Είσαι εντάξει; Να κεράσω κάτι;”
“Όχι, σε ευχαριστώ” του απαντώ ξανά, “είμαι καλά προς το παρόν” και δείχνω το ποτήρι της μπύρας μου που ήταν μισογεμάτο. Συστηνόμαστε. Με λένε Ι, τον λένε (-). “Τι κάνεις στη ζωή σου;” με ρωτάει.
“Βασικά ζωγραφίζω” του απαντώ, “και μάλιστα σκόπευα κάποια στιγμή να σου μιλήσω καθώς ξέρω ότι πολλές φορές οργανώνεις εκθέσεις και φιλοξενείς καλλιτέχνες στο μαγαζί σου” (κάτι που πράγματι, το είχα μέχρι χτες για αρκετό καιρό στο νου μου). “Ναι αμέ, έλα!” μου λέει “Θα σου κάνω ατομική”. Κι αρχίζει να μου λέει για το άτομο του οποίου η δουλειά φιλοξενείται εκεί.
“Και που να δεις κάτι καταπληκτικά έργα που έχω στο γραφείο πάνω! Έχεις ανέβει πάνω; Έχεις δει τον χώρο; Έλα να σου δείξω” μου λέει και εγώ γεμάτη ενθουσιασμό σπεύδω να ακολουθήσω στο πατάρι του μαγαζιού, που δεν είχα επισκεφτεί μέχρι τότε.
“Ωραίο, δεν είναι;” μου λέει, δείχνοντας μου το πατάρι. “Έλα τώρα να σου δείξω κι εδώ” και ξεκλειδώνει μια πόρτα όπου είναι το γραφείο του και μου κάνει νόημα να περάσω μέσα.
Μου δείχνει δύο φωτογραφίες που υπήρχαν πρόχειρα εκεί γύρω και απνευστί αμέσως μετά “κάτσε” μου λέει και μου δείχνει ένα σκαμπώ με μια ντάνα πράγματα πάνω του που δεν μου ήρθε αυθόρμητο να τα μετακινήσω για να καθίσω, ενώ εκείνος είναι έτοιμος να θρονιαστεί στη μεγάλη πολυθρόνα του γραφείου του. “Για πες εσύ, τι κάνεις;” μου λέει και απλώνει το χέρι του στον ώμο μου μαλάζοντας τον απαλά, και κατεβαίνοντας με τον ίδιο τρόπο κατά μήκος του μπράτσου μου.
“Μίλα μου για τη δουλειά σου”. “Ναι” λέω η αγαθιάρα εγώ, “καλύτερα να σου δείξω αν θες. Έχεις λάπτοπ;” ρωτάω. “Όχι” μου λέει, “αλλά έχω αυτό” και μου δείχνει το iphone του, “το ίδιο κάνει, για πες” λέει και πληκτρολογεί νευρικά το όνομα μου, όπως του το κάνω spelling και πατάει το search το οποίο όμως δεν φορτώνει τη σελίδα, και ίσως καλύτερα από μια άποψη, γιατί ο (-) συνεχίζει το μασαζάκι στον ώμο μου και ακολούθως κατεβαίνει και στο μπράτσο και μετά στο χέρι και μου πιάνει και το μπούτι παρά τις αδύναμες προσπάθειές μου να βολιδοσκοπήσω τα όρια μεταξύ ζεστού/φιλικού – ερωτικού/σεξουαλικού και παράλληλα να οριοθετήσω κάποιον προσωπικό χώρο σε ένα διάστημα περίπου 45 τετραγωνικών εκατοστών, χωρίς να γίνω άθελα μου και αγενής.
Και καθώς η σελίδα εξακολουθεί να μη φορτώνει και ο (-) ελαφρά λαχανιασμένος μετακινεί το χέρι του από το μπούτι μου κλιμακώνοντας λίγο λίγο τη πεσιματική και το περνάει στα πεταχτά από το αριστερό μου βυζί, εκεί τολμάω να του πω, πολύ αμήχανα ομολογουμένως:
“Ξέρεις, καταλαβαίνω ότι μάλλον είσαι πολύ σωματικός, αλλά δεν νιώθω και πολύ βολικά να με ακουμπά ο άλλος με το που με πρωτογνωρίζει” (νιώθω ηλίθια ήδη με το που ξεστομίζω αυτή τη φράση, αλλά είναι πιο σοβαρό από το να είμαι απλά ηλίθια)
“Γιατί; Κακό είναι;” μου απαντά “”.
“Ναι” κάνω το ίδιο αδύναμα, “αλλά να, δεν συνηθίζω να αναπτύσσω τέτοια οικειότητα με ανθρώπους που δεν ξέρω και (ακόμα πιο βλακωδώς, μα δεν είναι από απλή βλακεία, συμπληρώνω) θα ήθελα να σε γνωρίζω κάπως για να μπω σε μια τέτοια διαδικασία μαζί σου”.
“Ε, μα να, τώρα γνωριζόμαστε, πως θα με γνωρίσεις αν με σπρώχνεις” μου λέει και συνεχίζει τη προσπάθεια να με ακουμπήσει κι άλλο, ή να με αγκαλιάσει, ενώ εγώ έχω αρχίσει ήδη να ψιλοτραβιέμαι ανήσυχα.
Με αφήνει απότομα ξενερωμένος και κάθεται στη καρέκλα του σαν να χάνει τη υπομονή του και μου λέει “και τι θέλεις να κάνω δηλαδή; Άντρας είμαι, Ι μου! Είμαι κουρασμένος, όλη μέρα στο πόδι, να καυλαντίσω είπα και λίγο! Όλη μέρα καυλαντίζ,,… εεε, όλη μέρα δουλεύω, να μη καυλαντίσω κι εγώ λίγο, έτσι ανάλαφρα;”
Και ενώ ψέλλιζα δικαιολογητικές συλλαβές που πνίγονταν από τα δικά του λόγια, “ε και, τι έγινε; Δεν έγινε τίποτα σοβαρό! Δεν ήθελα να σε πειράξω, απλά σε άγγιξα μωρέ λίγο”, κατάλαβα ότι η κουβέντα δεν είχε νόημα και απλά έπρεπε να φύγω από το γραφείο του οποίου την πόρτα στο μεταξύ, ο τύπος είχε κλείσει προσεκτικά νωρίτερα και ίσως και να ένιωσα έναν αδιόρατο φόβο, ότι κάτι κακό θα συμβεί και γύρισα τη πετούγια και βγήκα ενώ εκείνος συνέχιζε “ναι, φύγε τώρα λες και έκανα κάτι, άντε μωρέ…” δεν με έβρισε ευτυχώς, ούτε προσπάθησε να με εμποδίσει να φύγω και εγώ κατέβηκα και βγήκα έξω μάλλον σαστισμένη και νιώθοντας εντελώς ηλίθια αλλά εξακολουθώ να επιμένω ότι το να νιώθεις έτσι, είναι πιο σοβαρό από απλή ηλιθιότητα.
Πήγα καρφί στον φίλο μου τον Σ. και σχεδόν απορημένη; Σοκαρισμένη; Του διηγήθηκα το συμβάν. Κι εκείνος θύμωσε πολύ και με ρώτησε γιατί ο τύπος δεν βγήκε έξω από το μαγαζί του κρατώντας τα αρχίδια του από τις κλωτσιές, κάνοντας με αρχικά να σκεφτώ ότι είναι υπερβολικός και εγώ ακόμα πιο ηλίθια, αλλά μετά βεβαιότητας μπορώ να πω ότι είναι αρκετά πιο σοβαρό.
Και καθώς ο Σ. βρίζει τον τύπο τα χειρότερα και μεταβιβάζει το περιστατικό σε μια άλλη κοινή φίλη τηλεφωνικώς που επίσης έφριξε και που θεωρεί ότι είναι δίκαιο να του γίνει τουλάχιστον καταγγελία, αρχίζω να αισθάνομαί όλο και πιο δυσάρεστα.
Όχι με τον Σ, ούτε με τον (-) που θεώρησε ότι ήταν φυσικό δικαίωμα του να με ξεμοναχιάσει στο γραφείο του με το “καλησπέρα” σας μια άγνωστη του για να τη χουφτώσει μετά από μια κουραστική μέρα, αλλά με τον εαυτό μου τον ίδιο.
Συνειδητοποιώ σιγά σιγά ότι αυτό που μόλις μου συνέβη λέγεται “σεξουαλική παρενόχληση”. Συνειδητοποιώ ότι ήμουν εντελώς ανέτοιμη να αντιδράσω όπως όφειλα απέναντι σε αυτό το περιστατικό. Συνειδητοποιώ ότι τα αντανακλαστικά που λογικά θα έπρεπε να μου επιτρέψουν να αξιολογήσω άμεσα αυτό που συνέβη και να αντιδράσω όπως έπρεπε, αντί να έχω όλη αυτή την άνευρη στάση, μου λείπουν.
Συνειδητοποιώ ότι η σαστιμάρα και το μούδιασμα μου είναι στα όρια της συνθηκολόγησης μέσα μου να θεωρήσω αυτό το περιστατικό μάλλον… φυσιολογικό. Μάλλον ασήμαντο. Μάλλον καθημερινό, φυσικό και αναμενόμενο.
Ακόμα περισσότερο εξακολουθώ να συνειδητοποιώ ότι δεν είμαι ηλίθια. Είναι πράγματι πολύ πιο σοβαρό.Είναι σοβαρό γιατί έχω εκπαιδευτεί να πιστεύω ότι αυτά τα πράγματα συμβαίνουν. Είναι σοβαρό γιατί έχοντας υποστεί ένα βιασμό στα 15 μου χρόνια από 2 συμμαθητές στο λύκειο, όπου όταν τον ομολόγησα στη μητέρα μου ένα 6μηνο μετά, η πρώτη της αντίδραση ήταν να μου πει ότι σίγουρα τους προκάλεσα, και πολύ πιο προσφάτως έναν ξυλοδαρμό από έναν “μέλλοντα σύζυγο” και τότε τρελό έρωτα, επειδή πίστευε ότι παραέχω έντονο παρελθόν για τα δικά του δεδομένα, είναι σοβαρό γιατί έχοντας υποστεί λογής κακοποιητικές συμπεριφορές αλλά και σεξουαλικές παρενοχλήσεις κατ’ εξακολούθηση από πρώην εργοδότες, ή γιατρούς, ή άλλους άσχετους άνδρες, είναι σοβαρό γιατί όταν έχω αντιμετωπιστεί πολλάκις με αντίστοιχα υποτιμητικούς τρόπους και ενίοτε ξεκάθαρα κακοποιητικούς τρόπους από γκόμενους, ξαδέλφους και “οικογενειακούς φίλους”, έχω μάθει, έχω εσωτερικεύσει, έχω αφομοιώσει να είμαι ήπια και υποταγμένη και να θεωρώ φυσικό ότι κάθε άνδρας που πάει να παραβιάσει τα προσωπικά μου όρια, δεν κάνει πραγματικά κάτι μη αναμενόμενο, ή κάτι μη θεμιτό, δεν “κάνει κάτι κακό”, δεν κάνει τίποτα που να δικαιολογεί εκ μέρους μου μια έντονη αντίδραση χωρίς τον κίνδυνο να χαρακτηριστώ τουλάχιστον ως υστέρω, νευρωτική σκύλα αν όχι να φοβάμαι πραγματικά τα χειρότερα!
Μπορώ να εικάσω τι έκανε αυτόν τον τύπο να μου τη πέσει με τόση ευκολία ενώ δεν έχει δείξει ανάλογους τρόπους συμπεριφοράς σε άλλες – κι επίσης πολύ πιο όμορφες και πολύ πιο νέες, φίλες μου. Πέρα από το γεγονός ότι ήμουν “ασυνόδευτη”, μια γυναίκα μόνη που πήγε ένα βράδυ να συναντήσει “φίλους” στα Εξάρχεια, σίγουρα βοήθησε αρκετά και το γεγονός ότι δεν είμαι και στη πρώτη νιότη μου. Για την ακρίβεια βιώνω τους επιθανάτιους ρόγχους της νιότης μου πλέον στα 41, ασχέτως αν θεωρητικά είμαι καλοστεκούμενη και “δεν μου φαίνεται” η ηλικία. Όμως μια γυναίκα σε αυτή την ηλικία και μόνη, χωρίς έναν σύντροφο ολόγυρα, ή χωρίς σύζυγο ή έστω πρώην σύζυγο, ούτε και παιδιά, είναι πιθανώς μια γυναίκα που έχει τρέξει χιλιόμετρα ήδη αρκετά στη ζωή της. Έχει αρκετές ανοχές μάλλον. Έχει λίγες ενδεχομένως απαιτήσεις. Νιώθει πείνα ίσως για να εκμεταλλευθεί το λίγο που της απομένει προτού περάσει εντελώς η μπογιά της. Νιώθει ευάλωτη. Όλα αυτά την κάνουν μια χαρά περίπτωση για μια ανώδυνη πεσιματική στα ίσα, που θα μπορούσε -ποιος ξέρει;- να οδηγήσει σε κανένα απελπισμένο όλο πάθος κρεβάτι…
Όμως δεν μπορώ να μην αναρωτιέμαι αν είναι μόνο αυτά και όχι το γεγονός ότι αναδύω άθελα μου τη μυρωδιά της υποταγής που κάποιος ultra τεστοστερονούχος αρσενικός μπορεί να λοκάρει από μακριά… Ότι τόσα χρόνια έχω γίνει μέρος του πολιτισμού της βίας απέναντι στις γυναίκες και με την ανοχή και σιωπή μου έχω γίνει και συνένοχος.
Πρέπει ωστόσο να ξεκαθαρίσω ότι σίγουρα δεν έκανα τίποτα να τον αποτρέψω από το να με πλησιάσει τόσο πολύ, μιλώντας του φιλικά, καλόπιστα και με κάθε καλή πρόθεση να τον γνωρίσω σε ανθρώπινο επίπεδο και ενδεχομένως να συνεργαστώ μαζί του. Δεν είμαι σεμνότυφη, δεν είμαι ιδιαιτέρα “τυπική” στους τρόπους μου, είμαι μάλλον πολύ άμεση, μάλλον αρκετά ζεστή, μάλλον αρκετά φιλική με ανθρώπους που δεν μου είναι ακριβώς γνωστοί ακόμα. Ωστόσο νιώθω ότι αυτό δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη στάση αυτού του άνδρα (και πάρα πολλών ακόμα νομίζω) και έχω την αφέλεια να πιστεύω ότι δικαιούμαι να ονειρεύομαι ότι είναι δυνατόν ένας άνδρας να μου συμπεριφερθεί όπως αξίζει κάθε νοήμων ανθρώπινο ον και να μη κλειδώσει στο γεγονός ότι έχω προσαρτημένα πάνω μου δύο στρογγυλά βυζιά και έναν στρογγυλό κώλο.
Η εμπειρία μου από την αστυνομία όταν μου συνέβη ο ξυλοδαρμός από τον κακοποιητικό πρώην, ήταν να με ρωτήσουν αν θέλω να ασκήσω μήνυση – δεν ήθελα, και μετά από παράκληση μου να παραμείνουν στον χώρο όσο χρόνο χρειαζόμουν για να μαζέψω πρόχειρα λίγα υπάρχοντα μου (επειδή ετοιμαζόμασταν να συμβιώσουμε) για να φύγω από το σπίτι του. Μολονότι παρέμειναν την ώρα που μάζευα όσο γρηγορότερα μπορούσα σακ βουαγιάζ, τσάντες και σακούλες, με πίεζαν κάθε τόσο να κάνω γρηγορότερα επειδή είχαν και δουλειές – δεν νομίζω ότι μου πήρε παραπάνω από 30 λεπτά η όλη διαδικασία…
Αργότερα έμαθα ότι επισήμως σε τέτοια περιστατικά η αστυνομία υποτίθεται οτι υποχρεούται να πηγαίνει στο αυτόφωρο τον δράστη, αλλά προφανώς επειδή αν συνέβαινε, θα ήταν κάθε μέρα τα κελιά γεμάτα καθάρματα που δέρνουν τις και τους συντρόφους τους, δεν κάνουν τίποτα.
Επίσης όταν μια γυναίκα ασκεί μήνυση σε κάποιον άνδρα, είτε για σεξουαλική παρενόχληση, είτε για βιασμό, πρέπει να μπει στην εξαιρετικά τραυματική διαδικασία να αποδείξει ότι δεν ψεύδεται για την κατηγορία που αποδίδει στον άλλον. Εάν το επεισόδιο έχει κλιμακωθεί, εάν την έχει χτυπήσει, ή φέρει σημάδια, είναι κάπως πιο εύκολο να σχηματίσει υπόθεση εναντίον του, σε άλλες περιπτώσεις όμως, ειδικά σαν τη δική μου όπου ουσιαστικά δεν υπάρχει κανένας απολύτως μάρτυρας που να είδε το περιστατικό, ούτε κανένα ορατό σημάδι και που επίσης αυτή που κάνει τη καταγγελία ακολούθησε τον δράστη οικειοθελώς στον δικό του χώρο, οποιαδήποτε υπόθεση νομικά, μοιάζει να είναι στον αέρα και το σύνηθες είναι κιόλας να κατηγορηθείς για συκοφαντική δυσφήμιση, ή τουλάχιστον να σε πουν τρελή.
Δεν εμπιστεύομαι καθόλου λοιπόν και δικαίως το σύστημα της δικαιοσύνης και πιθανώς σε μεγάλο ποσοστό φέρω ακόμα τα τραύματα της ιστορίας μου, ώστε να μη ξέρω πως να αντιδράσω, ή πως να διαχειριστώ τον φόβο και τη ντροπή και σε πολλές περιπτώσεις την αμφιβολία και την απαξίωση από το δικό μου περιβάλλον – το ίδιο το περιβάλλον που θα έπρεπε να με υποστηρίξει, και γι’ αυτό άλλωστε και ως τώρα, ενώ βίωσα πολύ πιο δραματικές εμπειρίες, δεν έβγαλα τσιμουδιά. Κι επίσης για το αρχείο, όταν αυτό το ίδιο το περιστατικό το αφηγήθηκα σε άλλη φίλη που ήταν επίσης παρούσα στον χώρο, όταν συνέβη, η δική της αντίδραση ήταν να το απαξιώσει, να το θεωρήσει ασήμαντο, σαν κάτι που δεν έγινε, ή αν έγινε, δεν αποτελεί τίποτα το σοβαρό. Γιατί επί τη ευκαιρία, άλλο ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα, είναι το πόσο συχνό είναι το φαινόμενο του εσωτερικευμένου μισογυνισμού στις γυναίκες.
Δεν ξέρω τι μπορείτε να κάνετε με αυτή τη μαρτυρία μου σήμερα. Δεν ξέρω τι είναι δόκιμο για να αντιμετωπιστεί ένας άνθρωπος που θεωρεί φυσικό “επειδή είναι άντρας” να με χουφτώσει μετά από μια κουραστική μέρα όπου ήταν συνεχώς στο πόδι, επειδή με βρήκε μόνη, “ώριμη” κι ενδεχομένως εύκολη λεία.
Αλλά θα ήθελα να ακουστεί. Θα ήθελα να συζητηθεί. Θα ήθελα κάπως να έχει κάποιο νόημα που μίλησα. Το κίνητρο μου είναι να γίνει γνωστό ότι δεν είναι πλέον δεδομένο ότι μπορείς να με χουφτώνεις επειδή είμαι γυναίκα. Ότι είναι καταχρηστικό. Ότι είναι απαγορευτικό. Κι ότι εν έτει 2013 όπου όλος ο ντουνιάς θα ορκιζόταν ότι “σήμερα η γυναίκα, ισότητα, δικαιώματα, μπλα μπλα μπλα…” στη πραγματικότητα υπάρχει πάντα ένας βαθύς διάχυτος μισογυνισμός, ότι στη πραγματικότητα ακόμα δεν έχουμε κατακτήσει τα αυτονόητα, για να μη πω ότι τα ως τώρα δικαιώματα που κατακτήσαμε χρησιμοποιούνται για τη σίγαση των γυναικών, γιατί πια μπορεί ο άλλος να πει “μα τι άλλο θέλει η σκύλα επιτέλους!”.
Δεν νιώθω ότι είμαι απλά μια γυναίκα που αντιπαρατίθεται σε έναν άνδρα, αλλά νιώθω ότι αντιπαρατίθεμαι και με έναν ολόκληρο μηχανισμό εξουσίας που εξ’ορισμού κάνει αυτόν τον τύπο δυνατότερο κατ’ αρχάς λόγω φύλου. Και ότι παρόλο που το επίσημο νομικό σύστημα εξακολουθεί να έχει μια εξαιρετικά νωχελική και χαλαρή στάση απέναντι σε τέτοια ζητήματα – τουλάχιστον στη χωρα μας, μπορεί μια γυναίκα ακόμα, να βρει διαφορετικούς τρόπους δικαίωσης, έστω έχοντας φωνή και ένα βήμα για να μιλήσει, ενώ πριν δεν τολμούσε καν.
Σας ευχαριστώ και σας χαιρετώ,
Ι.
Υ.Γ. Μαθαίνω πάντως, καθώς αυτή η ιστορία έχει συζητηθεί μεταξύ αρκετών φίλων και γνωστών, ότι ο συγκεκριμένος τύπος είναι σεσημασμένος για αντίστοιχα περιστατικά σε αρκετές φίλες στο παρελθόν και ενίοτε επιδεικνύοντας κι ακόμα πιο χαμερπή συμπεριφορά…
σχόλια