Θυμήθηκα αυτές τις φωτογραφίες με αφορμή τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής στις εκλογές.
Θυμήθηκα και ένα προσφατο εξαιρετικό άρθρο στην Lifo με την επίσκεψη της Αρετής Πριόβολου στο Νταχάου και τις υπέροχες, στοιχειωτικές εικόνες της. Δείχνω και τις δικές μου με την ελπίδα πως όσοι ψήφισαν αυτή την Κυριακή το λάθος, να το ξανασκεφτούν την επομενη Κυριακή στις ευροεκλογές.
Τον Αύγουστο του 2008 βρέθηκα για δουλειά στο Βερολίνο. Φυσικά η πόλη εκτος απο εκπληκτικά κλαμπ, μπαρ, γκαλερί και θεάτρα είναι ένα μνημείο ερειπίων και φαντασμάτων και οι ιστορίες τους ατελείωτες.
Θυμάμαι έντονα στο Εβραικό μουσείο την εικονα μιας κοπέλας με ακορντεόν που έπαιζε επαγγελματικά σε μαγαζιά και πέθανε στα 19 της στο Άουσβιτς, τα μέλη των αντιστασιακών οργανώσεων Κοκκινη Ορχήστρα και Λευκο Ρόδο των οποίων τις φωτογραφίες βλέπεις παντού, την Τοπογραφία του Τρόμου όπου ήταν τα κρατητήρια της Γκεστάπο και έχει φωτογραφίες των θυμάτων και φυσικά τους νεκρούς που προσπάθησαν να περάσουν το τείχος και τις ιστορίες με την Στάζι.
Κοιτάζoντας τον Lonely Planet ανακάλυψα πως λειτουργούσε στρατόπεδο συγκέντρωσης στις παρυφές της πόλης, πλεον μουσείο. Πήγαμε με μια φίλη και τίποτα δεν μπορεί να περιγράψει την εμπειρία, ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα πως ένα μέρος μπορεί να είναι στα αλήθεια στοιχειωμένο. Ένα μέρος του είναι κατεστραμμένο σε διατηρητέα μπάζα καθώς οι Ναζί προσπάθησαν να το καταστρέψουν πριν μπουν οι Σύμμαχοι. Το υπόλοιπο είναι επισκέψιμο.
Το στρατόπεδο ιδρύθηκε το 1936 και βρισκεται 35 χιλιόμετρα βόρεια του Βερολίνου. Δεν είναι σε κάποιο μέρος στην μέση του πουθενά, γύρω γύρω υπάρχουν γραφικά σπιτάκια που μοιάζουν να κτίστηκαν πολλά χρόνια πριν και κατοικούνται απο γλυκύτατους ηλικιωμένους που σε κάνουν να αναρωτιέσαι που ήταν τότε. Πας με ένα απλό εισιτήριο του μετρό (το οποίο στο Βερολίνο είναι και υπόγειο και υπεργειο). Ήταν το πρωτότυπο πάνω στο οποιο αργότερα φτιάχτηκαν και τα υπολοιπα στρατόπεδα και φτιάχτηκε για πολιτικούς και ποινικούς κρατούμενους αρχικά, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας. Περίπου 200.000 άνθρωποι φυλακίστηκαν εκεί μεταξύ 1936 και 1945, Εβράιοι, κουμουνιστές, Μάρτυρες του Ιεχωβά, ομοφυλόφυλοι, τσιγγάνοι, ανάπηροι και αιχμάλωτοι πολέμου. Μετά εξακολούθησε να λειτουργεί ως στρατοπεδο για εγκληματίες πολέμου και πολλοί απο τους άλλοτε θύτες κατέληξαν εκει.
Υπάρχουν ολα αυτά που περιγράφονται τόσο εξαιρετικά στο άρθρο για το Νταχάου - οι φούρνοι, οι θάλαμοι αερίων, η εκκωφαντική σιωπή. Έχεις την αίσθηση πως τα ξέρεις απο ταινίες και βιβλία αλλά το να βλεπεις είναι πολύ διαφορετικό. Είχα ξαναδεί τέτοια φρικτά μέρη και σε άλλες χώρες (πχ το ESMA στο Μπουένος Άιρες, την Γυάρο κ.α.). Ο πόνος είναι εμφανής παντού και θέλεις να φύγεις όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Αυτό που με συγκλονισε πάνω απο όλα όμως και κάνει τα Γερμανικά στρατόπεδα μοναδικά ήταν πως αυτό το τερατώδες πράγμα στο Βερολίνο ήταν πολύ καλοφτιαγμένο. Κάποιος κάθησε μπροστά σε ένα σχεδιαστήριο, πιθανά με καφέ και τσιγάρο δίπλα του και αντί να φτιάξει ένα σχολείο, ένα νοσοκομείο, ένα εργοστάσιο, ένα ξενοδοχείο, μια πολυκατοικία, σχεδιάσε αυτο. Και το σχεδίασε σωστά, προσεκτικά, με ακρίβεια. Καθε λεπτομέρεια είναι στην θεση της.
Κάποιος μαζί με τους συνεργάτες του και τους υφισταμένους του μετρησε και έκανε την περίμετρο σαν ένα τέλειο, ισοσκελές τριγωνο. Έκανε ενα ημικύκλιο στην μέση έτσι ώστε να διευκολύνει το πολυβόλο και αποφάσισε το πλακάκι στον χώρο όπου έκαναν τα πειράματα στα πτώματα να πιάνει όλο τον τοίχο μέχρι κάτω ωστε να πλένεται εύκολα. Σχεδιασε τις τουαλέτες την μια διπλα στην άλλη ωστε οι κρατούμενοι να μην έχουν καν εκει ιδιωτικότητα και τοποθέτησε (ίσως πρώτα σε μια μακέτα) ένα τούνελ με μια ξύλινη πορτα δίπλα απο τον τοίχο των εκτελέσεων έτσι ώστε να πτώματα να πηγαίνουν εύκολα στους φούρνους. Κάποιος σχεδιάσε το σιδερένιο 'η εργασία απελευθερώνει'.
Και μετα τα σχέδια πηγαν σε τεχνιτες που αναγκασαν τους κρατούμενους να τα κανουν πραγματικότητα.
Η ευθύνη του σχεδιαστή, του εργοδηγού, του μηχανικού που πιθανοτατα δεν σκεφτόταν καν εκεινη την ωρα και απλα ένιωθαν πως εργαζόταν ήταν αυτό που μου έμεινε. Αναρωτιόμουν αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν κάποια ευθύνη και πόση και κυριως το αν αργότερα θα ένιωσαν έστω ελάχιστες ενοχές. Οσο κλισέ και αν ακουστεί καλο θα ηταν να μην ξεχνά ποτέ κανεις την δική του μικρή ή μεγάλη ευθυνη ώστε να μην ξαναδούμε ποτε κατι τέτοιο.
σχόλια