Τα στοιχεία της τελευταίας έρευνας που διενήργησε το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) είναι αποκαλυπτικά. Οι νέοι εγκαταλείπουν τη χώρα, οικογένειες επιβιώνουν από τη σύνταξη των γονιών και τα νοικοκυριά βλέπουν το εισόδημά τους να μειώνεται μέρα με τη μέρα. Ταυτόχρονα, η κατάρρευση της κατανάλωσης, η διεύρυνση των ανισοτήτων και η οικονομική ασφυξία βουλιάζουν την αγορά και οδηγούν στη διαρκή συρρίκνωση της μεσαίας τάξης. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 75% των ελληνικών νοικοκυριών ζει όλη αυτή την περίοδο της ύφεσης σε πολύ κακές, ποιοτικά και ποσοτικά, συνθήκες. Το 53% προχώρησε σε μείωση της δαπάνης για είδη ένδυσης και υπόδησης, το 48% έκοψε τις εξόδους, ενώ το 40% αγγίζει το ποσοστό αυτών που έκαναν περικοπές σε είδη διατροφής, στρεφόμενοι σε χαμηλότερης ποιότητας αγαθά. Παράλληλα, 3 στις 10 οικογένειες πλήττονται από την ανεργία, το 21% των νοικοκυριών έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία και το 27% διατηρεί δανειακές υποχρεώσεις στην τράπεζα, ενώ 1 στα 4 νοικοκυριά εκφράζει τον φόβο ότι θα χάσει το σπίτι του εξαιτίας των συσσωρευμένων υποχρεώσεων και των οικονομικών επιβαρύνσεων. Για να σχολιάσουμε τα ευρήματα της έρευνας αλλά και την πολιτική και κοινωνική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα συζητήσαμε με τον πρόεδρο της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργο Καββαθά.
— Κύριε Καββαθά, θα ήθελα να σχολιάσετε τα κυριότερα ευρήματα της ετήσιας έρευνας της ΓΣΕΒΕΕ αναφορικά με την οικονομική κατάσταση των ελληνικών νοικοκυριών.
Η συγκεκριμένη έρευνα του Ινστιτούτου της ΓΣΕΒΕΕ είναι η πέμπτη ετήσια που πραγματοποιείται σε ένα δείγμα 1.000 νοικοκυριών της χώρας. Τα στοιχεία είναι συνταρακτικά και πρέπει να προβληματίσουν όλους τους εμπλεκόμενους, είτε πρόκειται για τους πολίτες είτε γι' αυτούς που βρίσκονται σε διοικητικές θέσεις. Το κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι το 75,3% των νοικοκυριών παρουσίασε μείωση των εισοδημάτων του το 2016 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Επίσης, το 37% ζει με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα χαμηλότερο των 10.000 ευρώ, ενώ το 49,2% δηλώνει ως κύρια πηγή εισοδήματος τη σύνταξη. Βέβαια, το πιο ανησυχητικό εύρημα της έρευνας εντοπίζεται στο ερώτημα «θα μεταναστεύατε για λόγους ανεύρεσης εργασίας;», καθώς το 42% δήλωσε ότι θα το σκεφτόταν σοβαρά, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις ηλικίες 18-35 αγγίζει το 67,7%. Σε συνδυασμό με το δημογραφικό ζήτημα και το πρόβλημα της υπογεννητικότητας, πρέπει να μας ανησυχήσει ιδιαίτερα, αφού οι προβλέψεις για το 2050 αναφέρουν ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας θα έχει μειωθεί στα 7.500.000 εκατομμύρια. Οι άνθρωποι που έχουν ήδη φύγει από τη χώρα, λοιπόν, αλλά και αυτοί που θα ακολουθήσουν, δεν πρόκειται να επιστρέψουν, αν δεν δουν κάποια βελτίωση. Δυστυχώς, το πολιτικό σύστημα δεν κάνει τίποτα για τη νέα γενιά. Χωρίς μέλλον και χωρίς προοπτική για ένα καλύτερο αύριο, φτάνουμε στο σημείο να καταστρέφουμε μία από τις πιο προικισμένες γενιές.
— Πιστεύετε ότι οδηγούμαστε σε μια κοινωνία συνταξιούχων;
Στις προηγούμενες έρευνες το ποσοστό αυτών που δήλωναν ως κύρια πηγή εισοδήματος τη σύνταξη ήταν αυξημένο σε σχέση με την τελευταία. Αυτό δείχνει ότι συρρικνώνεται και η σύνταξη. Από την άλλη πλευρά, γίνεται εμφανές ότι το ασφαλιστικό σύστημα δεν είναι βιώσιμο. Η ανεργία και οι ελαστικές μορφές απασχόλησης –το 60% των νέων προσλήψεων, πλέον, πραγματοποιείται σε ελαστικές μορφές εργασίας– εμποδίζουν τη νέα γενιά να δημιουργήσει οικογένεια. Πώς θα ανοίξεις σπιτικό με 300 και 400 ευρώ; Επομένως, πρέπει να δοθούν κίνητρα ώστε να αυξηθούν οι γεννήσεις στη χώρα και να μη βλέπουμε το φαινόμενο ακόμη και παντρεμένα ζευγάρια να εξαρτώνται από τη σύνταξη των γονιών τους.
Η δημόσια διοίκηση συμπεριφέρεται τιμωρητικά απέναντι στον ιδιωτικό τομέα και όχι ως συμπαραστάτης, είτε από κόμπλεξ είτε από ιδεολογία. Πλούτο παράγει μόνο ο ιδιωτικός τομέας και ο δημόσιος τον καταναλώνει.
— Εντυπωσιακό είναι και το γεγονός ότι μέσα σε δύο μέρες έγιναν πάνω από 56.000 αιτήσεις για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης.
Τα τρία μνημόνια, και ειδικά το τελευταίο, ήρθαν σε μια περίοδο κατά την οποία η ελληνική κοινωνία ήταν εξαντλημένη, φοροδοτικά και ψυχολογικά. Ξεκάθαρα, πέτυχαν τη φτωχοποίηση των ελληνικών νοικοκυριών, αφού το 1/3 ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Το ποσοστό που αναφέρατε δεν καταδεικνύει τίποτε άλλο παρά την ανάγκη των πολιτών για είσπραξη ενός επιδόματος ελεημοσύνης, αφού δεν θα λυθεί κανένα πρόβλημά τους με το συγκεκριμένο ποσό. Ναι μεν αποτελεί ένα μικρό στήριγμα, αλλά αποδεικνύει ότι έχουμε γυρίσει εξήντα χρόνια πίσω.
— Πού εντοπίζονται τα περισσότερα προβλήματα στον κλάδο των Επαγγελματιών, Βιοτεχνών, Εμπόρων;
Ιεραρχικά, στην πρώτη θέση συναντάμε την υπερφορολόγηση, με ταυτόχρονη μείωση εργασιών. Δηλαδή, με μηδενικά κέρδη καλείσαι να πληρώσεις υψηλότατους φορολογικούς συντελεστές. Ειδικά σε συνδυασμό με τον υπολογισμό των νέων ασφαλιστικών εισφορών, ένας επαγγελματίας εμποροβιοτέχνης καλείται να δίνει το 70% των κερδών του. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η μεγάλη έλλειψη τραπεζικού συστήματος. Οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες είναι απούσες, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα να δώσουν χορηγήσεις. Κι αυτό συμβαίνει παράλληλα με τη μείωση της κατανάλωσης και το εχθρικό περιβάλλον ή τη γραφειοκρατία που αντιμετωπίζουμε από τη δημόσια διοίκηση. Αναμφισβήτητα, μετά τη Μεταπολίτευση η νοοτροπία του ελληνικού κράτους έκανε πιο ελκυστικό τον δημόσιο τομέα και δεν έβλεπε καθόλου θετικά την οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα. Δημιουργήθηκε ένα βαρύ, σοβιετικού τύπου κράτος. Ας δούμε την περίπτωση του Costa Navarino, που χρειάστηκε 18 χρόνια για να μπορέσει να λάβει την άδεια της επιχείρησης, ή μιας απλής επιχείρησης εστίασης που χρειάζεσαι τρεις μήνες για να αδειοδοτηθεί. Η δημόσια διοίκηση συμπεριφέρεται τιμωρητικά απέναντι στον ιδιωτικό τομέα και όχι ως συμπαραστάτης, είτε από κόμπλεξ είτε από ιδεολογία. Πλούτο παράγει μόνο ο ιδιωτικός τομέας και ο δημόσιος τον καταναλώνει.
— Πολλές επιχειρήσεις αναγκάζονται να αλλάξουν έδρα εργασίας, προτιμώντας φθηνές χώρες των Βαλκανίων.
Η επιχείρηση δεν είναι κοινωφελές ίδρυμα. Προσδοκά το κέρδος. Η νομοθεσία, φορολογική και ασφαλιστική, η έλλειψη ρευστότητας από το τραπεζικό σύστημα και ο τρόπος αδειοδότησης λειτουργούν αποτρεπτικά και σε αναγκάζουν να αναζητήσεις αλλού διέξοδο. Στη γειτονική μας Βουλγαρία οι συντελεστές φορολόγησης κινούνται στο 1/3 αυτών που υπάρχουν στην Ελλάδα και ανοίγεις επιχείρηση σε μια μέρα. Άρα, υπάρχει η δυνατότητα να μεταφέρεις την επιχείρησή σου εκεί. Βέβαια, δεν επικροτώ μια τέτοια κίνηση, διότι έχει ως αποτέλεσμα την ελαστικοποίηση των μορφών εργασίας και τη μείωση του μισθολογικού κόστους.
— Σύμφωνα με έρευνα που έγινε τελευταία στην Ελλάδα, ανοίγουν καφετέριες, μπαρ και σουβλατζίδικα και κλείνουν εργοστάσια. Πού οφείλεται αυτό;
Η επιχειρηματικότητα στη χώρα τον καιρό των μνημονίων εξαντλείται στο 90% σε επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος. Μιλάμε για μικρές επενδύσεις, που αποτυπώνουν την επιχειρηματικότητα της ανάγκης και όχι της ευκαιρίας. Είναι δύσκολος ο κλάδος της εστίασης. Οι περισσότεροι μπορεί να βλέπουν μια καφετέρια γεμάτη κόσμο, αλλά δεν σκέφτονται ότι κάθε πελάτης που κάθεται δύο και τρεις ώρες εκεί αφήνει από τρία έως πέντε ευρώ. Αν θες να είσαι τυπικός στις υποχρεώσεις σου και νόμιμος την περίοδο αυτή στον κλάδο της εστίασης, για ένα ευρώ καθαρού κέρδους που εισπράττεις θα πρέπει να βάλεις και 19 λεπτά επιπλέον από την τσέπη σου, αν θες να έχεις ισοσκελισμένο προϋπολογισμό.
— Περπατώντας στην Πατησίων, έναν από τους πιο εμπορικούς δρόμους, τα πωλητήρια που παρατηρεί κανείς συνεχώς δεν νομίζω ότι δημιουργούν μεγάλη αισιοδοξία για το μέλλον.
Τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, εν αντιθέσει με αυτά που διακηρύττει η κυβέρνηση, δείχνουν ότι η κρίση θα βαθαίνει όλο και περισσότερο. Πώς θα έρθει η ανάπτυξη, όταν οι οφειλές προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες αυξάνονται συνεχώς; Αν δεν υπάρξουν εθνικές πολιτικές έναντι των δανειστών, η ανάκαμψη δεν θα μπορέσει να έρθει στη χώρα μας. Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι αποτέλεσμα μείωσης δαπανών και υπερφορολόγησης. Για πόσα χρόνια θα υπερφολογείς; Επίσης, χρειάζεται άμεση αλλαγή του παραγωγικού μας μοντέλου και του προτύπου ανάπτυξης. Η χώρα έχει δυνατότητες, αρκεί να υπάρξει εθνική συναίνεση στα κρίσιμα θέματα. Πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει προοπτικές, εφόσον στηριχτεί στις δικές της δυνάμεις.
— Πιστεύετε ότι το ενδεχόμενο μείωσης του αφορολόγητου θα δώσει το τελειωτικό χτύπημα στα ελληνικά νοικοκυριά;
Θα αυξήσει το φορολογικό κόστος και σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη μείωση των συντάξεων θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την ήδη καταβαραθρωμένη οικονομία. Επτά χρόνια κρίσης με συνεχή μέτρα και χωρίς προοπτική είναι πολλά. Η αγορά μετά τον Οκτώβρη έχει πάρει την κατιούσα και η κατάσταση έχει βαρύνει και ψυχολογικά. Γνωρίζετε ότι η παρουσία των Θεσμών στη χώρα μας επηρεάζει τις πωλήσεις των επιχειρήσεων με πτωτική τάση; Ο καταναλωτής, επηρεαζόμενος ψυχολογικά, αντιλαμβάνεται ότι για να έρχονται οι Θεσμοί θα υπάρξουν νέα μέτρα, άρα λειτουργεί αμυντικά. Πάντως, ούτε οι εκλογές είναι η λύση. Έχουμε περάσει πολλές συμπληγάδες τα τελευταία χρόνια και η οικονομία δεν αντέχει άλλες.
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
σχόλια