Τσουβάλιασμα (η δαιμονοποίηση της εργατικής τάξης)

Τσουβάλιασμα (η δαιμονοποίηση της εργατικής τάξης) Facebook Twitter
9

Του Γιάννη Μπαμπούλια, από το urban diaries

Το βλέπω καθημερινά πλέον. "Πέρνα από ένα ΙΚΑ, από μία δημόσια υπηρεσία και δες πως συμπεριφέρονται οι Έλληνες". Τσιτάτο, γενίκευση. Η μόδα του να θέτεις τον εαυτό σου πάνω από την πλέμπα που απλά σέρνει την ύπαρξη της από τη δουλειά στο σπίτι, ψάχνοντας για το επόμενο άνοιγμα για μια θεσούλα στο δημόσιο, για μία επιδοτησούλα. Μπουζουκολάγνα, πνιγμένη στον μικροαστισμό. Η θέα από τα θεωρεία της διανόησης του μικρομεσαίου που έτυχε να διαβάσει δύο βιβλία παραπάνω, και αυτό που κατάλαβε είναι όχι ότι τον κάνανε καλύτερο άνθρωπο, αλλά ανώτερο.

Θα σας πω μία ιστορία: Οι γονείς μου δεν έχουν τελειώσει το γυμνάσιο. Ο πατέρας μου δούλευε σαν επιπλοποιός από τα 15 του, η μητέρα μου γαζώτρια. Γνωρίστηκαν μικροί, αρραβωνιάστηκαν και λίγο αργότερα γεννήθηκα εγώ. Ο παππούς μου, διευθυντής στην εταιρία υδροδότησης Ηπείρου, πέθανε στα 47 του. Απότομα και άδικα. Άφησε πίσω γυναίκα και δύο κόρες που έπρεπε να τα βγάλουν πέρα μόνες τους. Πουθενά καιρός για σχολείο σε ένα χωριό 1000 κατοίκων έξω από τα Γιάννενα.

Μεγάλωσα σε ένα διπλανό χωριό. Αν και από την εφηβεία μου περνούσα τον περισσότερο χρόνο μου στα Γιάννενα, δεν θεώρησα ποτέ ότι προέρχομαι από οποιαδήποτε πόλη. Προέρχομαι ακριβώς από αυτό το κομμάτι του πληθυσμού που προσπαθούν να δαιμονοποιήσουν τόσο απεγνωσμένα οι αυτο-αποκαλούμενοι "αστοί". Μεγάλωσα ανάμεσα σε ανθρώπους με τραχιά συμπεριφορά, βαριές δουλειές, ασθένειες που εμφανιζόταν σε μικρές ηλικίες και που πάντα είχαν να κάνουν με τις δουλειές τους. Διαλυμένοι πνεύμονες απ'το λούστρο, κομμένα δάχτυλα από τροχούς, ατυχήματα στις οικοδομές.

Δεν υπήρχε πολύς χώρος και χρόνος για ευγένειες και γυαλισμένα λόγια. Πολλοί από αυτούς ζήσανε από τις επιδοτήσεις και μην κόβοντας αποδείξεις για δουλειές. Κοινή πρακτική (σχεδόν το στάνταρ) σε μικρές κοινωνίες που ζουν αποκλειστικά από ανταλλαγή υπηρεσιών μεταξύ τους και για τους οποίους το κράτος είναι μία μακρινή οντότητα που θυμόταν να ασφαλτοστρώσει κάποιον χωματόδρομο κάθε 4 χρόνια όταν πλησίαζαν εκλογές.

Τα παιδιά τους; Ένα κομμάτι χάθηκε μέσα στην ίδια λούπα, της επίπεδης και αδιέξοδης επαρχίας. Όχι γιατί δεν τους δόθηκε η ευκαιρία, αλλά γιατί δεν τους έδειξε κανείς τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν. Και αναπαράγουν την συμπεριφορά και την νοοτροπία των γονιών τους. Ένα άλλο κομμάτι όμως, ένας από τους τυχερούς κι εγώ, έφυγε μακριά. Πολιτικοί μηχανικοί στην Αθήνα, καθηγητές σε νησιά, διασκορπισμένοι στην Ελλάδα και το εξωτερικό, κοινή αρχή το μέρος και οι άνθρωποι.

Συμπαθώ τους ανθρώπους που είχα γύρω μου όταν μεγάλωνα; Όχι. Η στενομυαλιά τους και η λαμογιά δε θα με άφηνε. Επιτρέπω σε κανέναν, στον οποιονδήποτε, που δεν έζησε και δεν μεγάλωσε μέσα στις ίδιες συνθήκες να τους κρίνει; Κατηγορηματικά ΟΧΙ.

Το σχολείο του χωριού επιδιορθωνόταν τακτικά από αυτούς τους ανθρώπους, δωρεάν, όταν η "αστική δημοκρατία" των υπεράνω ήταν εκκωφαντικά απούσα. Τα περισσότερα από τα χρήματα που βγάλανε, όπως τα βγάλανε, πήγανε στις σπουδές των παιδιών τους, επενδύθηκαν στο μέλλον. Πολλές φορές άνθρωποι πέθαιναν και άφηναν πίσω οικογένειες χωρίς κανένα εισόδημα, και τότε αυτοί οι "χωριάτες" που πολλές φορές δεν μιλούσαν μεταξύ τους για ένα φράχτη που έκλεψε ένα μέτρο, μάζευαν χρήματα, φαγητό, τους στήριζαν μέχρι να σταθούν στα πόδια τους. Οι φαντασιοπληξίες περί στόλων Mercedes υπάρχουν μόνο στα μυαλά όσων δεν έζησαν ποτέ εκεί.

Η κάκιστη ποιότητα του Έλληνα δεν ήταν ποτέ η στενομυαλιά και η λαμογιά που τον διακρίνει σε πολλά σημεία της ζωής του. Αυτά είναι παγκόσμια χαρακτηριστικά μίας εργατικής (και πιο πριν, αγροτικής) τάξης που έπρεπε να επιβιώσει με οποιοδήποτε τρόπο τη στιγμή που κανείς δεν έκανε τίποτα για αυτούς. Όταν περπατάω στις αγορές του Hackney και του Bethnal Green, αυτούς τους ίδιους ανθρώπους συναντάω, με άλλο χρώμα, να μιλάνε άλλες γλώσσες. Το βλέμμα είναι το ίδιο όμως.

Η εξιδανίκευση του χαρακτήρα τους που επιχειρούν ορισμένοι, το ρίξιμο του φταιξίματος (για τις δικές τους αποτυχίες) στην αμορφωσιά του Έλληνα, στα σωματεία, στους ΔΥ, σε οποιονδήποτε άλλο εκτός από αυτούς τους ίδιους και το μικρό μυαλό τους. Αυτό είναι η κατάρα του Έλληνα. Η κατάρα του ανθρώπου που ενώ του δόθηκαν οι ευκαιρίες, απέτυχε, και επέλεξε να κατηγορήσει τους άλλους. Θεωρεί φυσικό να τον μισούν, καθώς πιστεύει ότι έχει δίκιο, και όσοι λένε αλήθειες το εισπράττουν. Κάθε άλλο όμως. Δεν είναι μίσος, είναι θυμός αυτό που εισπράττουν. Θυμός απέναντι στην προσπάθεια δαιμονοποίησης των ανθρώπων που φτιάχνουν τους δρόμους στους οποίους περπατάμε, τα σχολεία στα οποία μεγαλώσαμε και σερβίρουν τα τραπέζια στα οποία ανταλλάσσουμε κουβέντες υψηλής αισθητικής.

Μπερδέψαμε την μισανθρωπιά με τον πολιτικό λόγο, αρκετά νωρίς σε αυτή την κρίση. Με τις γενικεύσεις και το τσουβάλιασμα όσων δεν μας αρέσουν κάτω από βολικές ταμπέλες. "Λαμόγιο", "Δημόσιο υπάλληλος", "φιλελεύθερος", "Εχθρός των μεταρυθμίσεων". Λέξεις και φράσεις κενές νοήματος πλέον, αφού τις κοτσάραμε χωρίς κριτήρια και χωρίς ίχνος συναισθήματος σε ότι δεν μας άρεσε και μας φάνηκε ξένο ως προς την ιδιοσυγκρασία μας. Παίξαμε ακριβώς το παιχνίδι που οι πολιτικοί μας θέλανε να παίξουμε, φτωχοί εναντίον φτωχότερων, άνεργοι εναντίον μελλοντικών ανέργων, αστοί εναντίον επαρχιωτών.

Γράφω από την άλλη άκρη της Ευρώπης, ως παιδί που μεγάλωσε μέσα στην κρίση σας. Είκοσι χρόνια στην βορειοδυτική άκρη της Ελλάδας, και έπειτα Αθήνα-Λονδίνο. Σας είδα όλους, σας έζησα. Δεν είστε πολύ διαφορετικοί ο ένας απ'τον άλλο. Κι αν εγώ ξέρω να βάλω πέντε λέξεις στη σειρά καλύτερα από ότι μπορούν οι γείτονες μου στο χωριό, που έχω να τους δω κοντά στα δέκα χρόνια, δεν με κάνει να νιώθω ανώτερος. Υποχρεωμένο με κάνει να νιώθω. Υποχρεωμένο να μην αφήνω ανόητα ανθρωπάκια που δεν ξέρουν για τι πράγμα μιλάνε, να αναφέρονται σε ανθρώπους (στους συνανθρώπους μας) με τρόπο υποτιμητικό, προβάλλοντας πάνω σε μία ολόκληρη κοινωνία την μισανθρωπιά τους και τις αποτυχίες τους.

Κανείς δεν ζήτησε να γεννηθεί φτωχός. Κανείς δεν ζήτησε να γεννηθεί χωρίς πρόσβαση στο ίδιο πολιτιστικό κεφάλαιο που απολαμβάνουν όσοι θεωρούν εαυτό "ανώτερο". Θα πρέπει να καταλάβουμε επιτέλους ότι η ξιπασιά, η κενή μισανθρωπιά και το ρίξιμο στην πυρα όσων απλών συνανθρώπων μας θεωρούμε (στη φαντασία μας) ότι φταίξανε για τα δικά μας λάθη, δεν αποτελεί πολιτική στάση και λόγο. Αποτελεί ένα βήμα προς την αποξένωση και την αποκτήνωση των ανθρώπων. Όταν κραυγάζεις για αίμα, όσο όμορφες κι αν είναι οι λέξεις που χρησιμοποιείς, κινδυνεύεις να το έχεις. Και αργά ή γρήγορα, να είναι το δικό σου.

Αρχείο
9

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Σωτήρης Ντάλης / «Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική σχολιάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας και της εκλογής Μπάιντεν στην Ευρώπη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Σωτήριος Σέρμπος / «Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Τι σηματοδοτεί η εποχή Μπάιντεν και τι αφήνει πίσω του ο απερχόμενος Πρόεδρος; Απαντά στη LiFO ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Παν/μιο Θράκης και Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ελλάδα / Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας μιλά για τα τελευταία δεδομένα της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Νικόλας Σεβαστάκης / Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένας Γουίλι Σταρκ της εποχής μας. Υπάρχει κάτι σημαντικό που χωρίζει τη λαϊκιστική φαντασία των χρόνων του Μεσοπολέμου –όπως την αναπλάθει το μυθιστόρημα του Γουόρεν– από τα πλήθη που είδαμε να βγαίνουν από τα μεσαιωνικά σπήλαια των social media για να ορμήσουν προς το Καπιτώλιο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ελλάδα / Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μιλά στη LiFO για τα εμβόλια και τις φαρμακευτικές αγωγές που εξετάζονται. Απαντά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, εξηγεί ποια είναι η αλήθεια για τις ΜΕΘ, πότε θα αποχωριστούμε τις μάσκες αλλά και πότε προβλέπεται η επάνοδος στην κανονικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τech & Science / Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τι θα σημάνει η γενική χρήση των εμβολίων; Θα εφαρμοστούν νέοι κανόνες σχετικά με τον εμβολιασμό; Πότε προσδιορίζεται η έναρξή του; Και τι γίνεται με τους αρνητές;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Νικόλας Σεβαστάκης / Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Η όποια στρατηγική για τον εμβολιασμό χρειάζεται να είναι σκληρή με τον νεοφασισμό των fake news και της ωμής παραπλάνησης. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να εντάξει τις ανησυχίες, τις αντιρρήσεις και τις δεύτερες σκέψεις πολλών ανθρώπων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ελλάδα / Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο Παπανικολάου μιλά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΜΕΘ και τις μελλοντικές ανησυχίες του σχετικά με την πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ελλάδα / Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

6 σχόλια
Με όλο το σεβασμό στα βιώματα και τις μνήμες σας,όμως οι άνθρωποι που περιγράφετε δεν ανήκουν στην εργατική τάξη με τη μαρξιστική έννοια του όρου τουλάχιστον.Ευρύτερα αγροτικά στρώματα ναι, αλλά βιομηχανική εργατική τάξη είναι κάτι άλλο.
Έχεις δίκιο σε αυτό που λες, σαφώς και δεν πρόκειται για βιομηχανική εργατική τάξη. Όμως, νομίζω πως ο συντάκτης του κειμένου χρησιμοποίησε τον όρο "εργατική τάξη" στην προσπάθειά του συμπεριλάβει, εκτός απο τον αγροτικό πληθυσμό της περιοχής, και εκείνους που απασχολούνται στον οικοδομικό/κατασκευαστικό κλάδο (οικοδόμοι ή εργάτες σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες). Στα ορεινά χωριά της Ηπείρου, λόγω της μικρής έκτασης της καλλιεργήσιμης γης, οι κάτοικοι σπάνια κατορθώνουν να εξασφαλίζουν τα προς το ζην μόνο από τις γεωγροκτηνοτροφικές τους δραστηριότητες.
Για τους ανθρώπους που ζουν σε περιβάλλον όπως αυτό που μεγάλωσε ο συντάκτης του άρθρου, πράγματι ισχύουν αυτά που γράφει. Νομίζω όμως, ότι η κριτική συνήθως αφορά εκείνους που παρέμειναν "χωριάτες" (με την κακή έννοια), ακόμα και μετά που οι συνθήκες ζωής τους βελτιώθηκαν σημαντικά.
Σε γενικές γραμμές συμφωνώ. Το δικό μου "αλλά" είναι ότι η επαρχιώτικη έπαρση (και στέκομαι περισσότερο στο "έπαρση" παρά στο επαρχιώτικη) είναι υπαρκτό φαινόμενο. Από το Λαρισαίο αγρότη που έπαιρνε τις επιδοτήσεις για να τις κάνει CDιέρα με Gucci ταπετσαρία στο τρακτέρ, ως το Σερραίο πατέρα που γύριζε κι έλεγε "Μα τι μάγκας που είμαι που έσπρωξα τα παιδιά μου να γίνουν αστυνομικοί! Είδα κι αυτούς με τα μεταπτυχιακά πού κατέληξαν..." (τις παλιές καλές εποχές, βέβαια, που ο αστυφύλακας έφτανε να παίρνει μέχρι και 1700άρια, με κάτι βραδινά, κάτι εκλογές, κάτι συνοδείες... Τώρα που κόπηκαν όλα και υπήρξε και κάποιος εξορθολογισμός των μισθών τους... πολλοί έκατσαν στην αγγινάρα... Αν κάποιος πιστεύει ότι τα μεταπτυχιακά είναι άχρηστα..., να προσέξει μόνο μη φυσήξει και το καλάμι ορθέψει και του μπει πουθενά.)Λαμόγια, επηρμένοι και ηλίθιοι, όπως και, αντίθετα, αξιόλογοι, καλοπροαίρετοι και ανοιχτόμυαλοι υπάρχουν παντού και πάντα.Και το γεγονός ότι εσείς σήμερα μπορείτε και παρουσιάζετε και την άλλη όψη του νομίσματος, προσωπικά θεωρώ ότι οφείλεται στο ότι μπορέσατε και αποδεσμευτήκατε έστω και για λίγο από τον ασφυκτικό κλοιό της μικρής κοινωνίας που "έτσι έμαθε, έτσι της λέγανε, έτσι την αφήσανε, τόσα ξέρει-τόσα λέει".
Να συμφωνήσω με την κεντρική ιδέα -με τις γενικεύεσεις και το τσουβάλιασμα που στρέφουν κάποιους εναντίον κάποιων άλλων και το κράτος/κυβέρνηση/σύστημα επωφελούνται! Αλλά, από εκεί μέχρι το ότι "η στενομυαλιά και η λαμογιά είναι παγκόσμια χαρακτηριστικά μιας εργατικής τάξης" (που κάπως εύκολα και πρόχειρα το υποθέτει ο συγγραφές απ'τις προσωπικές του εμπειρίες) μέχρι το ότι η κατάρα του Έλληνα είναι ..."η κατάρα του ανθρώπου που ενώ του δόθηκαν οι ευκαιρίες, απέτυχε, και επέλεξε να κατηγορήσει τους άλλους" (κι αυτό είναι τοπικό κι όχι παγκόσμιο φαινόμενο άραγε;) ύπάρχει τεράστιος δρόμος. Δεν ξέρω αλήθεια σε ποιους απευθύνεται ουσιαστικά το κείμενο... Αλλά να μετατοπίζεις το μπαλάκι από τον έναν στον άλλον δεν έχει και μεγάλο νόημα! Τι σημασία έχει να βρίσκεις ελαφρυντικά για κάποιους κι όχι για κάποιους άλλους αφού και πάλι με αυτόν τον τρόπο συνεχίζεται το παιχνίδι που συμφέρει... αυτούς που πραγματικά φταίνε που φτάσαμε ως εδώ!
Καθόλου τυχαίο. Έχω διαβάσει το βιβλίο του Owen Jones (τον ξέρω και προσωπικά τον συγγραφέα) και το βρήκα εξαιρετικό. Παρά την λαμογιά που προσπαθείς να εντοπίσεις κακοπροαίρετα όμως, το κονσεπτ συζητιέται στην κοινωνιολογία εδώ και δεκαετίες και η πρώτη φορά που αναφέρθηκε ήταν σε μελέτη για τις μοναρχίες.