Δίσκοι, βιβλία, παραστάσεις, ταινίες. Η παραγωγή της τέχνης συνεχίζεται εν μέσω κρίσης, συνήθως από αυτοδιαχειριζόμενους δημιουργούς, αλλά κάποιες φορές και από ορισμένους παραγωγούς - εκδότες που αναλαμβάνουν να βγάλουν στο φως τα έργα τους. Μεσ' στη χρονιά που μας άφησε, κόντρα ακριβώς στο φαινόμενο της κρίσης, είχαμε και μία πληθώρα ποιητικών συλλογών από Έλληνες ποιητές, παλαιότερους και πιο νέους, οι οποίοι είδαν τα πονήματα τους τυπωμένα στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. Ελάχιστοι ασχολήθηκαν μαζί τους, όχι επειδή η ποίηση δεν πουλάει στις μέρες μας, αλλά μάλλον υπό το πρίσμα των λεγόμενων αξιοκρατικών κριτηρίων. Εν ολίγοις, νέοι ποιητές χαρακτηρίζονται συχνά ήσσονος σημασίας συγκριτικά με συναδέλφους τους που εκδίδουν ποίηση τους σταθερά εδώ και χρόνια, έχοντας αλλάξει πολλούς εκδοτικούς οίκους. 

Θεωρώ την ποίηση την ύψιστη των τεχνών και τρέφω μεγάλο σεβασμό γι'αυτούς τους καλλιτέχνες που η συναισθηματική - εγκεφαλική τους κατάθεση βασίζεται μόνο σε ένα μολύβι και ένα κομμάτι χαρτί, προτού ''πακεταριστεί'' και πλασαριστεί ως τελειωμένο βιβλίο. Και κάτι ακόμη: Κάθε χρόνο, λόγω δουλειάς, λαμβάνω συνεχώς βιβλία και CD. Δεν έχω καλύτερο από το να συλλέγω ποιητικές συλλογές, τις οποίες αρχειοθετώ ανά έτος, αφού πρώτα μελετήσω τη γραφή και το ύφος του εκάστοτε, νέου συνήθως, ποιητή. Ανοίγω αυτό το αρχείο, λοιπόν, παρουσιάζοντας πέντε ποιητικές συλλογές που - κατά τη γνώμη μου - ξεχώρισαν μέσα στο 2014: 

1.

Τα ''Ίχνη Ζωής'' είναι η πρώτη συλλογή της γνωστής πολιτικής ακτιβίστριας και ακαδημαϊκού Ελένης Πορτάλιου. Κυκλοφόρησε από τη Μικρή Άρκτο του Παρασκευά Καρασούλου κι ενώ θα περίμενε κανείς να διαβάσει ένα βιβλίο στρατευμένης ποίησης -δίχως αυτό να αποτελούσε μομφή-, ο τίτλος και μόνο προϊδεάζει καταλλήλως τον αναγνώστη: Πρόκειται πραγματικά για το εσωτερικό ταξίδι της ποιήτριας, έναν απολογισμό της ζωής της από τα νεανικά της χρόνια, όλο λυρισμό και ευαισθησία, χωρισμένο σε τέσσερις ενότητες που φέρουν εντός τους τον Αναγνωστάκη, τον Λειβαδίτη, τον Κατσαρό και τον Αλεξάνδρου, τους ''Πρώτους Έρωτες'', τη ''Σκάρλετ Ο' Χάρα'', την ''Άννα Καρένινα'', κάποια αποδιοπομπαία ''Μαύρα πρόβατα'' και τις ''Ανολοκλήρωτες Επιθυμίες''. Εξαίσιος χειρισμός του γραπτού λόγου από μία πολιτικό και καλλιτέχνιδα που χειρίζεται εξίσου άρτια και τον δημόσιο προφορικό της λόγο.

2.

Εννέα χρόνια μετά το ''Νερό στα κάρβουνα'' (2005, Καστανιώτης), η ποιήτρια Μαρία Λαγγουρέλη επιστρέφει με την ένατη ποιητική συλλογή της, τη ''Σκόνη Πεταλούδας'' (Γαβριηλίδης). Η ιστορία, οι θρησκειολογικές αναζητήσεις, τα ταξίδια, η αθωότητα πανταχού παρούσα σε όλες τις φάσεις του ανθρώπινου βίου, η αγάπη, η παρουσία και η μνήμη φίλων ποιητών είναι τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του βιβλίου που οι λέξεις του σμιλεύτηκαν με ταραχή και γαλήνη ταυτόχρονα σαν το λιμπρέτο μιας όπερας με κλιμακούμενη ένταση. Υπέροχη Λαγγουρέλη!

3.

Στη ''Σκιά Γυναίκα'', το δεύτερο ποιητικό βιβλίο του από τις εκδόσεις Μετρονόμος του Θανάση Συλιβού, ο νέος ποιητής και στιχουργός Χρήστος Α. Μιχαήλ, παρουσιάζει μία ποιητική σύνθεση σε 25 πράξεις, δίνοντας της στο μεγαλύτερο μέρος τη δομή του στίχου για τραγούδι. Πλούσιες εικόνες, η επίδραση του Ελύτη και των υπερρεαλιστών, αλλά και η πρωτοτυπία ενός εγχειρήματος να παρομοιάσει μιαν ολόκληρη Ελλάδα με Γυναίκα βυθισμένη προ πολλού στα έντονα πάθη της. Ένα μικρό δείγμα, μερικοί στίχοι από το ποίημα υπ'αριθμ. ΧΧ: Μα το κορμί είναι όστρακο κι αν κλείσει τ' όστρακο σφικτά θα πρέπει να το σπάσεις...

4.

Από τον Μετρονόμο και το επόμενο βιβλίο, ο ''Καθημερινός Φασισμός'' του καλού στιχουργού, ποιητή και δημοσιογράφου Φώντα Λάδη. Ένα βιβλίο στρατευμένης ποίησης από έναν γνήσιο αριστερό, πάντα στις επάλξεις, που μελοποίησαν ο Θεοδωράκης, ο Μικρούτσικος και ο Λοΐζος μεταξύ άλλων. Εδώ η αναφερόμενη στράτευση έρχεται ως απόρροια μιας επιτακτικής ανάγκης για την επιστροφή σε μία πολιτική παιγνιώδη ποίηση εν μέσω του εκφασισμού της νεοελληνικής κοινωνίας. Πέραν του ποιητικού περιεχομένου, στο βιβλίο αναδημοσιεύονται κείμενα του Λάδη για το πολιτικό τραγούδι και χρήσιμες πληροφορίες για τον ερευνητή του έντεχνου τραγουδιού της Μεταπολίτευσης.

5.

Με την υφή ενός εναλλακτικού free press κυκλοφόρησε στις αρχές του 2014 η ποιητική συλλογή ''Σούζα'' με 14 ποιήματα και 12 ασπρόμαυρες φωτογραφίες του νεαρότατου Στέργιου Σκώτου, γνωστού και από το χώρο της αντεργκράουντ ηλεκτρονικής σκηνής. Καβαφική σύνταξη, πεζογραφικός χαρακτήρας και στην ουσία 14 ποιητικά αφηγήματα γκέι αισθητικής με διαγεγραμμένους τίτλους που εμπεριέχουν όλη την προωθημένη σκέψη ενός αναμφισβήτητα μεγάλου ταλέντου. Από τις εκδόσεις Αυτογκόλ - Χειροποίητες Εκδόσεις Υπέρ του Αντιπάλου.

6.

''Οι καλύτερες μέρες'' είναι η δεύτερη ποιητική συλλογή της 29χρονης Δέσποινας Μπουμπουχεροπούλου. Κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός και περιέχουν 23 ποιήματα, μέσα στα οποία η δημιουργός δεν αναποθέτει τις ελπίδες στις καλύτερες μέρες που θά'ρθουν, μα αντιθέτως τις εξορκίζει με μία φαρμακερή ειρωνική διάθεση. Μου άρεσε το εν λόγω βιβλίο, κυρίως γιατί η δημιουργός δεν είχε πρόθεση να ''αρέσει'', ούτε να τροφοδοτήσει τις ψευδαισθήσεις κανενός, χαρίζοντας μας στο τέλος ένα εξαιρετικό δείγμα σύγχρονης ποίησης. Μικρό δείγμα το ποίημα ''Χώρα'': Πατρίδα και Χώρα - Συν-χώρα με. Κάνε λίγο πιο εκεί να χωρέσω κι εγώ.

7. 

Το βιβλίο, τέλος, του 69χρονου σκηνοθέτη και ποιητή Λευτέρη Ξανθόπουλου, ''Οι εχθροί και οι φίλοι μου'', δεν είναι κατά την άποψη μου μία από τις καλύτερες ποιητικές συλλογές του 2014, αλλά γι' αυτούς που γνωρίζουν το έργο του, το επιστέγασμα επίσης μιας ποιητικής - συγγραφικής πορείας που ξεκίνησε με τα ''Αντίψυχα'' (εκδόσεις Αθήνα, 1972). Πολυγραφότατος ο Ξανθόπουλος μέσα στη χρονιά που έφυγε, δημιουργός μιας μονογραφίας για τον Νίκο Κούνδουρο και συμμέτοχος σε ένα δοκίμιο για τον Camus, μας εισάγει στο συγκεκριμένο δωδέκατο κατά σειρά βιβλίο του με ένα ανατριχιαστικά συγκινητικό ποίημα για την πατρική φιγούρα που δε θα ξαναδεί ποτέ (''Ο πατέρας παντού'') για να περάσει στη συνέχεια στα blues του Mississippi, να θυμηθεί την ύπαρξη του αιρετικού Φρανσουά Βιγιόν και να πλέξει με επιδεξιότητα το δικό του εγκώμιο στους μεγάλους υπερρεαλιστές ''προγόνους'' του. ''Ο θάνατος του Μίλτου Σαχτούρη'' που κλείνει το βιβλίο είναι ένα ποίημα - ντοκουμέντο για τη στενή προσωπική σχέση του Λευτέρη Ξανθόπουλου με τον Μίλτο Σαχτούρη, η οποία μοιραία δεν διαμόρφωσε απλά και το δικό του ποιητικό ύφος, αλλά τον εξώθησε και στη δημιουργία δύο σπάνιων ντοκιμαντέρ για τον σπουδαίο ποιητή.