Με την προβολή του ντοκιμαντέρ για τον Bob Marley που πρωτοείδαμε στην Ελλάδα στις τελευταίες ''Νύχτες Πρεμιέρας'' της Αθήνας πέφτει απόψε η αυλαία του 8ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού. Από χθες βρίσκομαι πίσω στα πάτρια εδάφη, οπότε είναι η καταλληλότερη στιγμή για έναν απολογισμό του φεστιβάλ:
Κατ' αρχάς ένα μεγάλο μπράβο στο κυπριακό Υπουργείο Πολιτισμού που εξακολουθεί να πριμοδοτεί τα καλλιτεχνικά γεγονότα της Μεγαλόνησου παρά το γεγονός και της εκεί οικονομικής κρίσης. Το μπράβο αξίζει φυσικά και στην Έλενα Χριστοδουλίδου, υπεύθυνη για τα κινηματογραφικά του ΥΠΠΟ της Κύπρου, η οποία βρέθηκε στη Λεμεσό και παρακολούθησε πολλές από τις προβολές, συνομιλώντας με τους ξένους καλεσμένους του φεστιβάλ.
Ας αναφέρω εδώ ότι πριν από δύο χρόνια που συμμετείχα στο Φεστιβάλ Αντεργκράουντ Κινηματογράφου της Λευκωσίας (ναι, υπάρχει και τέτοιο φεστιβάλ στην Κύπρο), η Χριστοδουλίδου με πήρε κυριολεκτικά από το χέρι ένα βράδυ και με γύρισε σε γκαλερί και χώρους πολιτισμού για να γνωρίσω και άλλους Κύπριους καλλιτέχνες, εικαστικούς, μουσικούς και ποιητές.
Αν μη τι άλλο, σέβονται την έννοια ''Πολιτισμός'' στην Κύπρο και το κράτος κάνει ότι μπορεί για να προβάλλει τους εκπροσώπους του πολιτισμού του. Ένας τέτοιος εκπρόσωπος είναι σίγουρα και ο Γιάγκος Χατζηγιάννης, ο άνθρωπος που ''τρέχει'' εδώ και μία οχταετία το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού, επιλέγοντας ταινίες που κυρίως βραβεύθηκαν στο εξωτερικό, αλλά και που ακούστηκαν, έκαναν ντόρο και ξεχώρισαν, στις χώρες παραγωγής τους.
Ο Γιάγκος Χατζηγιάννης δεν είναι Δημήτρης Εϊπίδης, δεν προεδρεύει δηλαδή σε επιτροπές μεγάλων κινηματογραφικών φεστιβάλ, ούτε πηγαίνει σε ξένες χώρες για να συλλέξει ταινίες. Το φεστιβάλ του, άλλωστε, ουδεμία σχέση έχει με τις ''Εικόνες του 21ου αι.'' της Θεσσαλονίκης, που πλέον θεωρούνται και είναι ένα από τα καλύτερα ευρωπαϊκά φεστιβάλ ντοκιμαντέρ.
Στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού παίζονται λίγες ταινίες - το πολύ 30 κάθε χρόνο - χωρίς διαγωνιστικό χαρακτήρα, έτσι, περισσότερο σαν μιαν ανάσα πολιτισμού για τους ανθρώπους της παραθαλάσσιας αυτής πόλης, Κύπριους και αλλοδαπούς. Δεν υπάρχει εισιτήριο για τις προβολές ή ''κρατημένες θέσεις'', γι' αυτό και ήταν ευτύχημα που ειδικά φέτος η συμμετοχή του κόσμου ξεπέρασε κάθε προηγούμενο.
Αναφέρομαι κυρίως στα ντοκιμαντέρ ''Κατερίνα Γώγου - Για την αποκατάσταση του μαύρου'' με την αναγκαστική δεύτερη επαναληπτική προβολή του (περιαυτολογώ, δεν το αποφεύγω, μα όσο πιο αντικειμενικά γίνεται) και στο τουρκικό ''My Child'', όπου έξω από το Θέατρο Ένα στήθηκε ολόκληρο happening από gay ακτιβιστές της κυπριακής LGBT ομάδας ''Accept''. Κάτι μου λέει πως η αποψινή προβολή του αμερικανο-αγγλικού ντοκιμαντέρ ''Marley'' του Kevin McDonald θα γίνει η τρίτη πιο κοσμαγάπητη ταινία του φεστιβάλ!
Τώρα, αν πρέπει να κάνω μια λίστα με τις καλύτερες ταινίες που είδα αυτή τη μία εβδομάδα στη Λεμεσό, θα ξεχώριζα τρεις:
Νο 1 το σκληρό ντοκιμαντέρ ''The act of Killing'' του Joshua Oppenheimer με τον Werner Herzog μεταξύ των εκτελεστών παραγωγών του.
Νο 2 το ποιητικό, αγγελοπουλικών προεκτάσεων, ''The machine which makes everything disappear'' της Tinatin Gurchiani από τη Γεωργία.
Και Νο 3 το γερμανικό ''Fuck for Forest'' του Πολωνού Mickal Marczak για το τολμηρό θέμα του και τον τρόπο αντιμετώπισης του.
Γενικά, το επίπεδο όλων των ντοκιμαντέρ ήταν από πολύ καλό έως άρτιο, ακόμη και των μουσικών που δεν είχαν κάποιο βραβείο διεθνές στις αποσκευές τους και που προβλήθηκαν στην καλοκαιρινή αυλή του μπαρ ''Σουσάμι''.
Μόνο καλά θα έχω να θυμάμαι και από τη φιλοξενία, έναν επίσης ''νευραλγικό'' τομέα κάθε διεθνούς φεστιβάλ που καλεί ξένους guests. Αεροπορικά εισιτήρια πληρωμένα και τρεις μέρες διαμονή σε πολυτελές ξενοδοχείο της Λεμεσού με εξασφαλισμένη τη διατροφή. Επιπλέον, μία κυριακάτικη πρωινή εκδρομή σε ορεινά χωριά της Κύπρου,
προσκύνημα στον τόπο που ο Γρηγόρης Αυξεντίου έχασε τη ζωή του στον αγώνα κατά των Βρετανών αποικιοκρατών
και επίσκεψη σε ένα από τα παλιότερα κυπριακά οινοποιεία.
Όσο σκέφτομαι, βέβαια, εκείνον τον Εγγλέζο που ουδεμία σχέση είχε με τα ντοκιμαντέρ και το φεστιβάλ, απλά βρέθηκε εκεί ως γκόμενος μιας Αμερικάνας παραγωγού, μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι. Βρισκόμασταν μεσ' στη σπηλιά του Γρηγόρη Αυξεντίου και άλλων καταζητούμενων μελών της ΕΟΚΑ. Είχα συγκινηθεί που έβλεπα τα χειρόγραφα ποιήματα και τις τελευταίες του φορεσιές. Σαν με ρώτησε ένας άλλος Δανός παραγωγός τι βλέπουμε ακριβώς, του εξήγησα πως το παιδί αυτό σκοτώθηκε την εποχή της ''British Occupation''. ''Assistance'' πετάχτηκε ο Εγγλέζος και με διόρθωσε με ύφος, για να του απαντήσω ''Are you joking?'' και να την κάνω, εφόσον η επικοινωνία με ανθρώπους που βαφτίζουν ''Assistance'' τα παιδιά κρεμασμένα από τα δέντρα είναι μάλλον αδύνατη και μου φέρνει και ναυτία!
Στο επανιδείν, λοιπόν! Ελπίζω να ξαναβρεθώ στη Λεμεσό την επόμενη χρονιά ως ανταποκριτής και σίγουρα όχι ως κινηματογραφιστής, αφού ποιος ξέρει τώρα πότε θα ξανακάνουμε ταινία μέσ' στην απόλυτη ελληνική διάλυση. Ομολογουμένως ήδη μου λείπουν οι φάτσες των νέων φίλων που έκανα, του Γιάννη Ιωαννίδη από την ομάδα ''κίνησης'' του φεστιβάλ, της Hannah από τη Γερμανία, της Tinatin από τη Γεωργία και της Signe από τη Δανία!
