Μέχρι τώρα γνωρίζαμε για «θετική ψήφο». Γνωρίζαμε επίσης για «αρνητική ψήφο». Για «ψήφο τακτικής». Γνωρίζαμε την «επιλογή ταύτισης», γνωρίζαμε την επιλογή του «μικρότερου κακού». Πράγματα κατανοητά και απολύτως αποδεκτά. Άλλος θεωρεί καλύτερο (ή χειρότερο) το ένα κόμμα, άλλος το άλλο και κανείς μας υποχρεώνει να συμφωνούμε. Αυτό εξάλλου είναι η δημοκρατία.
Τις τελευταίες μέρες, όμως, διακινείται μια νέα – κάπως παράδοξη, είναι η αλήθεια – θεωρία. Η λεγόμενη «αυτοκτονική ψήφος». Σε ένα άρθρο που διακινήθηκε ευρέως, ο συγγραφέας κ. Νίκος Δήμου, αφού περιγράφει ένα συγκεκριμένο κόμμα ως «άκρως επικίνδυνο», καταλήγει λέγοντας «ας βγει να τελειώνουμε». Ισχυριζόμενος ουσιαστικά ότι, αν αυτό το «άκρως επικίνδυνο» κόμμα βγει, η χώρα θα διαλυθεί και έτσι θα τελειώνουμε με τις ψευδαισθήσεις.
Πριν εξηγήσω γιατί θεωρώ την άποψη αυτή εντελώς λανθασμένη, να διευκρινίσω ότι δεν μπαίνω καθόλου στην ουσία των αξιολογήσεων, δεν κρίνω κανένα κόμμα, ούτε υιοθετώ ούτε αντιπαρατίθεμαι στις εκτιμήσεις του άρθρου ως προς το ποιό κόμμα είναι το χειρότερο. Στέκομαι μόνο στη λογική που αυτό εμπεριέχει: την προτροπή, δηλαδή, «να βγει το χειρότερο δυνατό για να πάθουμε και να μάθουμε»!
Καταρχάς, η αντίληψη αυτή πάσχει και ως παιδευτική μέθοδος. Η τιμωρητική φιλοσοφία που δίνει σημασία στην παιδευτική λειτουργία του πόνου ως μορφή εξορθολογισμού συμπεριφορών, θεωρείται ξεπερασμένη. Στο παιδί σου λες να μη βάζει το χέρι του στην πρίζα. Δεν του λες «βάλε το να πάθεις ηλεκτροπληξία και μετά, αν επιζήσεις, να μάθεις να μην το ξανακάνεις». Ο αυτοτραυματισμός ως μέθοδο διαπίστωσης της επικινδυνότητας υπερβαίνει την πολύπαθη κοινή λογική.
Δεύτερον, θυμίζει το ανέκδοτο με τον τύπο που έκοψε τα γεννητικά του όργανα για να τιμωρήσει τη γυναίκα του επειδή τον απατούσε. Αλήθεια, όσοι αποδέχονται ελαφρά τη καρδία το ενδεχόμενο να καταστραφεί η χώρα για να μάθει ο λαός να μην πιστεύει σε μπούρδες, σε ποια χώρα ζουν; Οι ίδιοι δεν θα πληγούν; Αν όχι, πόσο ηθικό είναι εκείνοι που μιλούν από θέση ασφαλείας να νουθετούν αυτούς που ρισκάρουν την ίδια τη ζωή τους; Και τι άραγε πιστεύουν; Ότι την ώρα της διάλυσης αυτοί θα ρεμβάζουν επί των ερειπίων, θα λένε «εγώ σας τα ‘λεγα» και ο κόσμος θα στραφεί σε εκείνους; Πολύ εγωιστικό δεν ακουγεται;
Μπορεί κάποιοι να φαντάζονται ότι όπως ο Τσώρτσιλ (τον οποίο όλοι περιφρονούσαν και ειρωνευόντουσαν όταν προειδοποιούσε για τους κινδύνους της ανόδου του ναζισμού) θα ηγηθούν της χώρας την ώρα της μεγάλη μάχης. Με τη διαφορά ότι ο Τσώρτσιλ δεν ευχήθηκε να φτάσουν οι Ναζί στο... Λίβερπουλ για να αποδειχθεί ότι είχε δίκιο. Ήταν συνεχώς στην πρώτη γραμμή της μάχης και δεν είπε ποτέ «μια ψυχή που είναι να βγει, ας βγει». Ο τελευταίος στον οποίο θα στραφεί η κοινή γνώμη εκείνη την ώρα είναι όσοι είχαν υποτιμήσει τον κίνδυνο ή είχαν προτρέψει σε εκλογική αυτοκτονία.
Πάμε όμως παρακάτω. Ισχυρίζονται όσοι διακινούν αυτή την αντίληψη, ότι «η καταστροφή θα μας συνετίσει». Το συμπέρασμα αυτό είναι εντελώς αυθαίρετο. Τα τελευταία χρόνια που έχουμε βιώσει τις συνέπειες της μεγάλης οικονομικής κρίσης και πολιτικής απαξίωσης, είδαμε κάποια θεαματική στροφή προς τη «λογική»; Είδαμε να αναδεικνύονται νέες δυνάμεις και πρόσωπα που εμπνέουν, είτε γενικότερα είτε εντός των υφιστάμενων κομμάτων; Το αντίθετο έχει συμβεί. Αυτοί που έχουν ενισχυθεί είναι οι ακραίες δυνάμεις, τα πρόσωπα με διχαστική παρουσία, καθώς και διάφορα γραφικά μεγάφωνα της αγανάκτησης. Το να πιστεύει κάποιος ότι ο «πολιτικός ορθολογισμός» διδάσκεται ευκολότερα σε μια απελπισμένη και διαλυμένη κοινωνία, δεν έχει καμία ιστορική βάση.
Ακούγεται επίσης η άποψη, ότι «το κόστος θα είναι βραχυπρόθεσμο, η κοινωνία θα υποστεί ένα σοκ και θα προχωρήσουμε αφού πρώτα έχουμε λογικευτεί». Αυτό κι αν είναι αυθαίρετο! Καταρχάς από πού προκύπτει ότι το κόστος θα είναι βραχυπρόθεσμο; Ήδη εκτιμάται ότι θα χρειαστούν πάνω από 10χρόνια για να επανέλθουμε στα προ 2009 επίπεδα. Πόσα θα χρειαστούν αν πάμε ακόμα πιο πίσω;
Αν η οικονομία και ο παραγωγικός ιστός διαλυθούν περαιτέρω, αν αποκοπούμε από τα όποια στηρίγματά μας με ηρωικά καραμπουζουκλίκια, αν ζήσουμε bank run και κοινωνική έκρηξη, α λα Αργεντινή, κλπ – οι «χειρότερες μέρες», δηλαδή, που το ίδιο το άρθρο προοιωνίζει! – τότε όλο αυτό θα θεωρηθεί «δεν τρέχει τίποτα» και «δεν πειράζει μωρέ, σύντομο θα είναι»;
Και μετά, αλήθεια, τι θα γίνει; Αν οι «κακοί» έχουν καταψηφιστεί και οι «χειρότεροι» έχουν ρίξει το σκάφος στα βράχια, με ποιες πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις θα ανασυγκροτηθεί η χώρα; Τη ΧΑ που θα είναι η μόνη αδοκίμαστη τότε; Τίποτα ουρανόσταλτους σωτήρες; Τους «μεταρρυθμιστές» οι οποίοι θα πάνε από το 1,5% στο 40%;
Το χειρότερο όμως σε όλη αυτή τη συλλογιστική, είναι ότι εμπεριέχει ένα τεράστιο ηθικό έλλειμμα. Ακόμα και αν δεχτούμε ότι η κακοδαιμονία της χώρας είναι οι λαϊκιστές πολιτικοί που μιλάνε για «δεντρόλεφτα» και μαγικές συνταγές και οι ανώριμοι πολίτες που τους πιστεύουν, τι γίνεται με τους υπόλοιπους; Αυτούς που δεν τρέφουν ανάλογες αυταπάτες, άρα δεν χρειάζονται κάποιο «μάθημα για να λογικευτούν». Οι πολίτες αυτοί θέλουν στήριξη και όχι να αντιμετωπιστούν ως παράπλευρες απώλειες ενός αγώνα για πολιτική «δικαίωση» όσων ποντάρουν στην καταστροφή ώστε «για να λογικευτούν οι υπόλοιποι».
Κλείνοντας, επαναλαμβάνω ότι δεν μπαίνω στην ουσία των εκτιμήσεων για το τι θα σήμαινε η εκλογή ενός συγκεκριμένου κόμματος. Στάθηκα μόνο στη λογική που με αφορμή το συγκεκριμένο άρθρο, είδαμε να αναπτύσσεται. Ότι, δηλαδή, μπορεί να ψηφίζεις το αντίθετο από αυτό που επιθυμείς, προσδοκώντας να αποτύχει και έτσι να δικαιωθείς μέσα από τις στάχτες. Η άποψη αυτή είναι αφελής και βαθιά αντιπολιτική.
Ζούμε μη ελεγχόμενες καταστάσεις, σε μια κατακερματισμένη κοινωνία. Με κοινωνικό υπόβαθρο που μυρίζει μπαρούτι και διερρηγμένο κοινωνικό ιστό. Σε τέτοιο περιβάλλον μπορείς να ψηφίζεις όποιον θεωρείς καλύτερο ή λιγότερο κακό. Δεν μπορεί όμως να παίζεις με τη φωτιά και να κάνεις ασκήσεις επί χάρτου. Είναι επικίνδυνα.
σχόλια