Είναι αλήθεια ότι όταν ήρθαν δημοσιογράφοι από τα ξένα μέσα για να μελετήσουν αν οι Ικαριώτες ζουν περισσότερο, αυτοί τους έλεγαν ψέματα για τις ηλικίες τους για χαβαλέ; Ισχύει η μακροζωία; Τι ιδιαίτερο έχει η διατροφή των κατοίκων του νησιού; Παλεύεται η ζωή στο νησί το χειμώνα; Γιατί τα μαγαζιά στο Χριστό Ραχών είναι ανοιχτά μόνο το βράδυ; Πώς γίνεται οι Ικαριώτες να μην αγχώνονται με τίποτα; Γιατί τα πανηγύρια του νησιού είναι τόσο δημοφιλή; Είναι αλήθεια ότι οι κάτοικοι του νησιού κάνουν και δύο και τρεις διαφορετικές δουλειές; Ποιοι είναι οι γκρούβαλοι; Οι ντόπιοι αγαπούν τους ελευθέρους κατασκηνωτές;
Έξι άνθρωποι που ζουν στην Ικαρία, διαφορετικών ηλικιών και ιδιοτήτων μιλούν στις ΖΩΕΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ για τη ζωή τους στο νησί και αναλύουν τα μυστικά και τους μύθους του ιδιαίτερου αυτού τόπου.
1) Λέιλα Λάφμαν, καθηγήτρια αγγλικών, ιδιοκτήτρια καντίνας στην περιοχή Μικρό Φράγμα
Πόσα χρόνια μένετε στην Ικαρία;
Εφτά. Είμαι από την Ουαλία και αποφάσισα να μείνω μόνιμα στην Ικαρία. Πιστεύω οτι μάλλον ένα πολύ ωραίο μέρος για να μεγαλώσω τα δύο παιδιά μου.
Η Ικαρία πώς μπήκε στη ζωή σας;
Δούλευα στην Αθήνα και είχα γνωριστεί με κάποια παιδιά από την Ικαρία, ερχόμουν για διακοπές τα καλοκαίρια και έτσι έμαθα το μέρος. Αγαπάω τη φύση σ' αυτό το νησί...
Η καντίνα πώς προέκυψε;
Ήθελα να κάνω μια δουλειά το καλοκαίρι, που θα μπορούσα να είχα τα παιδιά μου κοντά. Αυτό το μέρος που βρίσκεται η καντίνα είναι κοντά στο σπίτι μας. Πριν δύο χρόνια αποφάσισα να συμμετέχω στον πλειστηριασμό που κάνει ο Δήμος. Είναι η δεύτερη χρόνια που έχω την καντίνα. Μας αρέσει γιατί είναι σαν το σπίτι μας.
Μιλάτε πολύ καλά ελληνικά...
Έχω τελειώσει γλωσσολόγος, όποτε έχω ασχοληθεί και με άλλες ξένες γλώσσες. Έδωσα εξετάσεις ελληνικών στο Υπουργείο Παιδείας και έκατσα και διάβασα γραμματική και ορθογραφία για να πάρω την άδεια διδασκαλίας για να μπορώ να κάνω μαθήματα αγγλικών εδώ.
Το χειμώνα με τι ασχολείστε στην Ικαρία;
Κάνω άθλημα αγγλικών στον Άγιο Πολύκαρπό σε μικρές ομάδες παιδιών. Έχω φτιάξει όλη τη ζωή μου εδώ.
Τι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά έχουν οι Ικαρίωτες;
Οι άνθρωποι είναι πιο χαλαροί, δεν έχουν άγχος. Οι Ικαριώτες ξέρουν να διασκεδάζουν με την καρδιά τους –ανεξάρτητα με τα χρήματα που έχουν. Τα χρήματα δεν είναι τόσο εμπόδιο. Είτε έχουν 7 ευρώ ή 70, θα επιτρέψουν στον εαυτό τους να διασκεδάσει και να περάσει καλά. Και αυτό κάνει τους ανθρώπους να ζήσουν καλύτερα.
Το χειμώνα τι δυσκολίες αντιμετωπίζετε;
Καμιά φορά με τις βροχές. Έχει τα τύχει να κοπεί ο δρόμος και να μείνει το αυτοκίνητο από την άλλη πλευρά και εμείς από την άλλη, είχαμε μείνει μια εβδομάδα χωρίς αυτοκίνητο. Και τα νοσοκομεία -ευτυχώς δεν έχει τύχει σε μας- αλλά σε άλλους γνωστούς μας να χρειαστεί να μεταφέρουν το παιδί τους για λόγους υγείας στη Σάμο ή στην Αθήνα... Υπάρχουν κάποιες δυσκολίες αλλά σε σχέση με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην Αθήνα, εμείς είμαστε πολύ καλύτερα.
Τι αρέσει στον κόσμο να τρώει στην καντίνα σας;
Την καντίνα, παλιά, την είχε ένας παπάς μαζί με τη γυναίκα του και ήταν διάσημη για τους λουκουμάδες. Η πρώτη δουλεία που έμαθα μόλις την πήρα ήταν να μάθω να φτιάχνω λουκουμάδες. Έχουμε δύο είδη από λουκουμάδες: Με μαύρο αλεύρι και μαστίχα Χίου και μια ικαριώτικη συνταγή με πατάτα και ούζο στο ζυμάρι. Μια γιαγιά μου είχε πει τη συνταγή...
Θα μας την πείτε;
Ναι. Αρχικά ζεσταίνουμε το νερό και διαλύουμε τη μαγιά. Βάζουμε τη ζάχαρη, το αλάτι, το λάδι, και τέλος το αλεύρι. Τη βραστή πατάτα τη βάζουμε στο ζυμάρι και τη λιώνουμε μαζί με το μισό ποτήρι ούζο. Ανακατεύουμε καλά, το κάνουμε χυλό και το αφήνουμε να φουσκώσει. Όταν είναι έτοιμο, ζεσταίνουμε πολύ καλά το λάδι και μ' ένα κουταλάκι που το βουτάμε σε νερό «κόβουμε» λουκουμάδες και τους τηγανίζουμε μέχρι να ροδίσουν.
(Τους δοκίμασα. Υπέροχη συνταγή –να τη φτιάξετε)
Υπάρχουν άνθρωποι που τα τελευταία χρόνια λόγω κρίσης επέλεξαν να έρθουν μόνιμα στο νησί;
Ναι πολλοί. Όταν πρωτοήρθαμε για παράδειγμα δεν υπήρχαν τόσες δραστηριότητες για παιδιά. Για παράδειγμα, πέρυσι ήρθε στο νησί μια κοπέλα, που έχει σπουδάσει χορό. Η κοπέλα αυτή δεν είναι από την Ικαρία αλλά θέλησε να μείνει στο νησί μόνιμα. Επίσης, αρκετοί Ικαριώτες, που είχαν φύγει λόγων σπουδών, επέστρεψαν. Έχουμε ωδείο, ομάδα ποδοσφαίρου. Έχουμε πλέον επιλογές που δεν είχαμε πριν 7 χρόνια...
Το ωραιότερο μέρος του νησιού για σας;
Η παραλία της Τραπαλού μετά το Καρκινάγρι, είναι παραλία με βότσαλο. Είναι το τελευταίο χωριό και είναι μέσα στο πράσινο. Μια όαση. Είναι λίγο μακριά αλλά αξίζει να πας. Το μόνο που έχει το χωριό είναι μια ταβέρνα, εκεί να μιλήσεις με την κ. Καλλιόπη, τη φοβερή μαγείρισσα της ταβέρνας, αυτή θα σου πει τις καλύτερες συνταγές!
2) Καλλιόπη Παναγιωτίδου, μαγείρισσα στην μοναδική ταβέρνα του χωριού Τραπάλου
Που γεννηθήκατε;
Είμαι 82 ετών, γεννήθηκα στην Ικαρία και όλη η ζωή μου στο χωριό αυτό.
Το χειμώνα πώς είναι τα πράγματα εδώ;
Το χωριό μας είναι πολύ μικρό και απομακρυσμένο, έχει περίπου 10 σπίτια και για να έρθει κάποιος εδώ πρέπει να οδηγήσει ώρα -και όχι μόνο σε άσφαλτο, μπορεί και χωματόδρομο. Όταν έρχεται ο σορόκος ο δυνατός, έρχονται τα κύματα μέχρι πάνω. Καμιά φορά μπορεί να χιονίσει και ας είμαστε δίπλα στη θάλασσα. Χιονίζει και δε βλέπεις ούτε τα ντουβάρια, ούτε τίποτα. Δε βλέπεις ούτε πέτρα να πατήσεις. Ευτυχώς κρατάει το χιόνι για μια ημέρα: Χιόνισε σήμερα και σε δυο- τρεις μέρες δεν υπάρχει καθόλου χιόνι, μόνο έτσι λακμίτσες- λακμίτσες. Αλλά ο χειμώνας εδώ είναι πολύ ωραίος. Εμείς έχουμε την τροφοδοσία μας από το σούπερ μάρκετ. Βλέπουμε αν είναι βαρύς χειμώνας και ψωνίζουμε πιο μπροστά, γεμίζουμε την αποθήκη μας. Έχουμε αλεύρι και ζυμώνουμε στο φούρνο και περνάμε τον καιρό. Γεμίζουμε τα ντουλάπια μας με φασόλια, μακαρόνια μας. Έχουμε και το λάδι μας στο κιούπι...
Που πιστεύετε ότι οφείλεται η μακροζωία των κατοίκων της Ικαρίας;
Η αναισθησία, το κρασί και το μέλι... Το χειμώνα ανάβουμε το τζάκι, μαζευόμαστε όσοι μένουμε στο χωριό, η τηλεόραση μας, το τραγούδι μας, το κρασάκι μας το ικαριώτικο... Η αναισθησία που σου λέω, δεν έχει να κάνει με τεμπελιά, αλλά με το άγχος. Ο Ικαριώτης δεν έχει άγχος. Πας, παιδάκι μου, να ψωνίσεις σ' ένα μαγαζί και θα σου πει αυτός που έχει το μαγαζί: «Κάτσε, από πού είσαι; Ίντα κάμνεις; Να μη βιάζεσαι. Τι βιάζεσαι μη φύγει η βενζίνη; Θα την προλάβεις την βενζίνη»...
Στην ταβέρνα δουλεύετε χρόνια;
Ούτε εγώ ξέρω πόσα...
Θα μας πείτε μια συνταγή;
Θα σου πω πώς φτιάχνω τους κολυκυθοκεφτέδες. Τρίβω το κολοκύθι, το κρεμμύδι, μια πατάτα. Τα στύβω με λίγο αλατάκι για να φύγουν όλα τα ζουμιά τους. Αν νηστεύω δε βάζω αυγό, αν δε νηστεύω βάζω ένα αβγό, προσθέτω τυρί, πιπέρι, δυόσμο και αν είναι η εποχή του μάραθου, βάζω μάραθο. Τη ντόματα την τρίβω στο τέλος. Τα ζυμώνω όλα αυτά με φρυγανιά και μετά τους αλευρώνω και μετά τηγανίζω.
Παιδιά έχετε;
Έχω 2 παιδιά, 5 εγγόνια και δυο δισεγγόνα 10 χρονών.
Ο σύζυγος σας;
Πέθανε πριν 23 χρόνια ο άντρας μου. Με πέρναγε 26 χρόνια. Πέθανε και αφοσιώθηκα στα παιδιά μου.
Τι ονειρεύεστε;
Να μπορώ να δουλέψω εδώ ακόμα. Να μπορώ να βάζω δυνατές φωτιές για τα φαγητά. Και ν' ανακαλύψω μια πατέντα για να μην υπάρχουν φαηδόνες στο μαγαζί.
Τι είναι οι φαηδόνες;
Έντομα σαν τις σφίγγες, παλικάρι μου.
3) Άννα Μελή, κεραμίστρια, απόφοιτη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας
Τι έχεις σπουδάσει;
Είμαι 28 ετών και είμαι φοιτήτρια στο Ελληνογαλλικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Τέχνη, Εικονική Πραγματικότητα και Πολυχρηστικά Συστήματα Καλλιτεχνικής Έκφρασης» της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας και του Université Paris 8 του Παρισιού. Το 2010 αποφοίτησα από το τμήμα Ζωγραφικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας.
Τι αγαπάς περισσότερο στην Ικαρία;
Η Ικαρία είναι ένας μαγικός τόπος. Έχει μία δύναμη, έχει την ιστορία της, τη μυθολογία της, έχει ανεξερεύνητους τόπους, τα ψηλά της βουνά, το πράσινο, τη φουρτουνιασμένη θάλασσα, τον αέρα, τα λουτρά της, είναι ένας τόπος που σε θεραπεύει. Από την πρώτη στιγμή που βρίσκεσαι εκεί νιώθεις μια αύρα. Αυτήν την αύρα της, αγαπώ πιο πολύ. Τις μυρωδιές της, τα πλατάνια και τα καλοκοιμηθιά που μυρίζουν παντού και σε εμπνέουν! Είναι μία «Χώρα» ιδιόμορφη και ιδιόρρυθμη και έχει έναν δικό της θεό, που είναι και λίγο Ικαριώτης...
Τι διαφορετικό έχουν οι Ικαριώτες, που δεν έχουν οι άλλοι Έλληνες;
Ξέρουν να αγαπούν, να μοιράζονται, να χαμογελούν, να σε κοιτάνε στα μάτια, να περνάνε καλά. Είναι δουλευταράδες. Νιώθεις πάντα όμορφα να πεις μία κουβέντα, να μοιραστείς κάτι και μ' έναν άγνωστο στο δρόμο, τα σπίτια είναι ανοιχτά για όλους και είναι πρόθυμοι να σε βοηθήσουν. Είναι καλοί άνθρωποι οι Ικαριώτες. Είναι το κρασί; Είναι η Τουρκία που είναι δίπλα; Η θάλασσα; Η απόσταση από την πρωτεύουσα, τα σαπιοκάραβα; Έχουνε ένα καλό μείγμα, ένα καλό κράμα. Είναι και η Ικαρία μαγική! Όπως ο Οβελίξ μπήκε μέσα στην κατσαρόλα με το μαγικό ζωμό, έτσι και οι Ικαριώτες έχουν τόσα χρόνια μπει στην κατσαρόλα της Ικαρίας και έχουνε μαγευτεί για τα καλά.
Τι ακριβώς κάνεις στο νησί;
Δυστυχώς όχι πολλά. Δουλεύω τα καλοκαίρια και τον χειμώνα πηγαίνω πίσω στην Αθήνα. Λαχταρώ να τελειώσω τις σπουδές μου και να γυρίσω στο νησί. Στην Αθήνα πρέπει να κρύβεις τα όνειρά σου για να επιβιώσεις. Στην Ικαρία τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα.
Η κεραμική πώς μπήκε στη ζωή σου;
Η πρώτη μου επαφή με την ευρύτερη έννοια της τέχνης, ξεκίνησε από το οικογενειακό εργαστήριο κεραμικής στο χωριό του Να, όπου από το 2005 συμμετέχω δημιουργικά και μετά από την αποφοίτησή μου έχω την καλλιτεχνική διεύθυνση. Τα τελευταία χρόνια φτιάχνω κεραμικά παιχνίδια για τα πωλητήρια ελληνικών μουσείων. Αυτό είναι κάτι που αγαπώ πολύ. Μου αρέσει πολύ η ιστορία της ελληνικής τέχνης και το να δημιουργήσω ένα αντίγραφο από τις προθήκες των μουσείων, μέχρι και την αναπαραγωγή του, είναι μαγικό. Περισσότερο από όλα όμως αγαπώ να έχω ελεύθερο χρόνο και να κάνω τα δικά μου έργα. Το τελευταίο έργο που έφτιαξα ήταν ένα διαδραστικό κεραμικό, το Φωτόφωνο, που αγγίζοντας το αλλάζει ήχους στον γύρω χώρο. Αυτό το έργο έγινε σε συνεργασία με το μεταπτυχιακό πρόγραμμα που παρακολουθώ. Μου αρέσει πολύ το πάντρεμα της νέας τεχνολογίας με τα παραδοσιακά μέσα. Είναι δύο διαφορετικοί κόσμοι και το να είσαι ανάμεσα είναι συναρπαστικό.
Είναι αλήθεια ότι όταν ήρθαν από τα ξένα μέσα να μελετήσουν αν οι Ικαριώτες έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο όρο ζωής, οι κάτοικοι του νησιού έλεγαν ψέματα για τις ηλικίες τους; Ισχύει η μακροζωία;
Ναι, ισχύει η μακροζωία, το ψεματάκι όμως ήταν μεμονωμένο περιστατικό. Σίγουρα τα τελευταία χρόνια έγιναν πολλές έρευνες, ήρθε πολύς κόσμος «ενοχλητικός» μέσα στην ηρεμία του τόπου να ρωτήσει και να ανακρίνει. Να πει κάποιος ότι είναι 90 ενώ είναι 70... Ναι, δεν είναι σωστό αλλά είναι και ένα αστείο λίγο χαριτωμένο. Δεν είναι κακοί οι Ικαριώτες. Φαντάζομαι δεν ξέρανε τι διάσταση θα έπαιρνε. Από την άλλη όμως καμιά φορά ο χρόνος είναι σχετικός. Τι 90 τι 70;
Γιατί τα μαγαζιά στο Χριστό Ραχών είναι ανοιχτά το βράδυ;
Είναι πολύ φυσικό. Τα μαγαζιά έχουν ρεύμα, μπορούν να δουλέψουν μια χαρά τη νύχτα. Τα ζώα τα καημένα και τα χωράφια τι να τα κάνεις άμα νυχτώσει; Αλώστε 8 και 9 η ώρα το απόγευμα δεν είναι νωρίς για να κλείνουν όλα; Τα μαγαζιά ακολουθούν τον κόσμο, αλλά και οι ίδιοι οι μαγαζάτορες έχουν και τις πρωινές ασχολίες τους. Δεν κοιμούνται το πρωί και δουλεύουν το βράδυ, όπως πιστεύει ο κόσμος.
Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι Ικαριώτες κάνουν δύο και τρεις διαφορετικές δουλειές μέσα στην ημέρα;
Ναι είναι αλήθεια. Είναι οι κήποι, είναι τα ζώα, είναι κάποιο μαγαζάκι που θα έχουν ή θα βοηθάνε, μία νέα ιδέα για το καλοκαίρι, μία άλλη το χειμώνα... Δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας όπως τις φαντάζεται κανείς, να κάτσεις σε μία καρέκλα και να βγάλεις μία δουλειά. Ούτε τα χρήματα είναι αρκετά. Ενώ ο χρόνος βρίσκεται πιο εύκολα. Είναι και ότι στο νησί δεν κουράζεται κανείς όπως στην πόλη, έχεις περισσότερη ενέργεια.
Γιατί τα πανηγύρια του νησιού είναι τόσο δημοφιλή;
Οδηγείς πολύ ώρα στον χωματόδρομο, χωρίς φώτα στους δρόμους, χωρίς να ξέρεις αν πας καλά ή όχι, πηγαίνεις, πηγαίνεις και ξαφνικά ακούς μέσα από τα δάση, μέσα από τα δέντρα, να έρχεται μία μελωδία και έτσι μετά μπορείς να ακολουθήσεις την μουσική και να πεις καλά πάω. Και όταν φτάσεις εκεί να είναι πραγματικά όλος ο τόπος και όλος ο κόσμος μία γιορτή. Το πανηγύρι είναι ένας ολόκληρος μηχανισμός και το σημαντικότερο είναι που έχουν καταφέρει να συμβιώνουν και να συνεργάζονται όλες οι γενιές μαζί. Από την προετοιμασία του, το ζέσταμα των οργανοπαιχτών, το αμήχανο ξεκίνημα, τον μεγάλο κύκλο που όλοι χορεύουν με ένα βήμα, τον ατέλειωτο Ικαριώτικο χορό. Το να κοιτάς ψηλά την μία το φεγγάρι και την επόμενη το ξημέρωμα. Είναι ένα μαγικό πράγμα και νιώθεις ότι ευχαριστιούνται ακόμα και τα δέντρα που είναι γύρω. Ακόμα και το χώμα, που χορεύουν απάνω του και σηκώνουν σύννεφο σκόνης. Σαν κάθε φορά να είμαστε όλοι μία μεγάλη οικογένεια, σ' ένα μεγάλο τραπέζι, σ' έναν κύκλο. Σαν μία μεγάλη αγκαλιά που χωράνε όλοι. Σαν μία προσευχή που κάνουμε όλοι μαζί για να είμαστε καλά. Αυτό το νιώθει ο ξένος και δε γίνεται να μη συγκινηθεί, δε γίνεται να μη θέλει να ξανάρθει...
Εσείς οι Ικαριώτες κουβαλάτε μια ηρεμία και καθόλου στρες, δε βιάζεστε και δείχνετε χαλαροί. Πώς κατακτιέται όλο αυτό;
Η ουσία είναι η στιγμή και αυτό το ξέρουν όλοι καλά στη Ικαρία. Αν βιάζεσαι κουράζεσαι γρήγορα. Αν κρατάς τον ρυθμό σου είσαι πιο παραγωγικός. Δεν είμαστε αργοί, έχει ο καθένας τον δικό του ρυθμό και οι υπόλοιποι τον σέβονται. Αν υπάρχει ανάγκη μπορούν να γίνουν πολύ γρήγορα τα πράγματα, αλλά αν δεν υπάρχει; Τότε δεν υπάρχει και νόημα. Προτεραιότητα έχουν τα πράγματα με νόημα και σίγουρα το να βιάζεσαι είναι ανόητο.
Η Ικαρία έχει ταυτιστεί με το ελεύθερο κάμπινγκ...
Έχει πολλά χρόνια ιστορία με το ελεύθερο κάμπινγκ. Είναι ιδανικός προορισμός για όσους θέλουν να είναι κοντά στην φύση. Έχει ποτάμια, έχει δάση και ωραίες παραλίες. Πριν 30 χρόνια ερχόντουσαν πολλοί ξένοι φοιτητές και κατασκήνωναν για μήνες. Τότε ήταν και στο Να οργανωμένο, είχε τουαλέτες και καντίνα. Περάσανε τα χρόνια και από στόμα σε στόμα, με αριθμητική πρόοδο, πλέον η Ικαρία μαζεύει τόσο κόσμο τον Αύγουστο, που τα πράγματα δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστα...
4) Πατέρας Ευφρόσυνος, ο μοναδικός μοναχός στo Μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου «Μουντέ» στις Ράχες
Πώς είναι η ζωή σας στην Ικαρία;
Καλογερικά. Εγώ είμαι στο μοναστήρι, δε βγαίνω στον κόσμο για να σου πω ότι επηρεάζομαι άμεσα ή έμμεσα. Ένα χρόνο είμαι στην Ικαρία.
Πώς και επιλέξατε το μοναστήρι στην Ικαρία;
Είχα περάσει από το μοναστήρι παλιότερα και μ' άρεσε. Επίσης έπαιξε ρόλο για να έρθω στην Ικαρία, ο δεσπότης Σάμου- Ικαρίας, ο οποίος είναι φιλομόναχος... Έγινα μοναχός στο Άγιο Όρος και έκατσα εκεί 8 χρόνια. Ήταν κενή η θέση στο μοναστήρι στην Ικαρία και ήρθα.
Από το Άγιο Όρος με τους πολλούς μοναχούς στην Ικαρία ολομόναχος...
Ναι, υπάρχει διαφορά. Στο μοναστήρι, στο κοινόβιο, άλλος είναι μόνο μάγειρας, άλλος είναι κηπουρός, άλλος είναι για να υποδέχεται τον κόσμο. Όταν είσαι μόνος σου, εσύ είσαι όλα αυτά.
Ο χειμώνας στο νησί;
Το χειμώνα πέρα από τις Ακολουθίες, έχουμε περισσότερο χρόνο ασχοληθούμε με τις δουλειές του μοναστηρίου. Ασχολούμαι με τα χωράφια και με τις αγροτικές δουλείες. Είναι και πιο μικρή η μέρα, είναι και πολύ μειωμένος κόσμος που έρχεται. Μπορεί να περάσουν και δύο εβδομάδες και να μην έρθει κανείς στο μοναστήρι. Το καλοκαίρι έρχονται πολλοί επισκέπτες, κάτι πρέπει να τον κεράσεις, ν' ασχοληθείς μαζί τους.
Πόσο χρονών είστε;
34.
Πώς και αποφασίσατε να γίνεται μοναχός;
Αυτό είναι έρωτας. Αν μια φορά έχει δύναμη ο ανθρώπινός έρωτας, πόσω μάλλον ο θεϊκός. Γιατί ότι είναι θεϊκό, είναι και ασυγκρίτως ανώτερο. Ο γέροντας Παΐσιος λέει ότι για να γίνει κάποιος μοναχός, πρέπει να έχει κλίση και κλήση, δηλαδή και ο Θεός να σε καλέσει αλλά και εσύ να έχεις κλίση προς τα εκεί.
Για τους Ικαριώτες τι έχετε να πείτε;
Έχουν μια διαφορετική νοοτροπία. Η Ικαρία είναι ένα νησί που ή θα το αγαπήσεις και θα πεις «θέλω να μείνω μια ζωή εδώ» ή θα θες να φύγεις με το άλλο καράβι. Ξέρω ανθρώπους που έφυγαν με το που ήρθαν. Οι Ικαριώτες είναι πολύ φιλόξενοι, μπορεί να είσαι σε μια παρέα 5 λεπτά και να νιώθεις ότι τους ξέρεις όλους 20 χρόνια.
Στα πανηγύρια του νησιού έχετε πάει;
Ως λαϊκός είχα πάει. Ως καλόγερος όχι.
Πώς σας φάνηκαν;
Πολύ ωραία. Είχε κέφι.
Ο ρόλος σας, τώρα, δεν σας επιτρέπει να πηγαίνετε στα πανηγύρια;
Δεν είναι ότι δεν επιτρέπεται, δε θα μου πει κάποιος κάτι. Απλώς δεν μ' αγγίζει αυτή η διασκέδαση, ο άνθρωπος μέσα στα χρόνια αλλάζει. Δε με γεμίζει να πάω σ' ένα πανηγύρι να χορεύω με 100 άτομα γύρω μου, να τρώω ένα κομμάτι κρέας και ν' ακούσω και ένα βιολί. Τώρα με γεμίζει η μοναχική ζωή, αυτό που διάλεξα να κάνω, αυτό που ερωτεύτηκα.
Οι γκρούβαλοι έρχονται στο μοναστήρι;
Ναι κάποιοι έρχονται.
Ποιοι είναι οι γκρούβαλοι;
Οι ντόπιοι λένε γκρούβαλους οποιονδήποτε είναι κατασκηνωτής στις παραλίες του νησιού, είτε είναι καθηγητής Πανεπιστημίου, είτε είναι πάνκις, είτε είναι χίπις.
Τι συμβουλεύετε τους νέους;
Εγώ δεν μιλάω σε κανέναν για το Χριστό, αν δεν με ρωτήσει. Ν' αρχίσω να κάνω κηρύγματα με το που βλέπω κάποιον, δεν το κάνω, δεν μ' αρέσει.
Οδηγείτε στην Ικαρία;
Ναι βεβαίως.
Σας έχει τύχει τουρίστες να σας κάνουν ωτοστόπ; Το ρωτάω αυτό γιατί στο νησί το καλοκαίρι, πάρα πολλοί τουρίστες βγαίνουν στο δρόμο, απλώνουν το χέρι ζητώντας να σταματήσει κάποιο αυτοκίνητο και να τους πάει, αν προκύπτει, στον προορισμό τους.
Ναι, εγώ παίρνω κόσμο, γιατί να μην πάρω; Εφόσον έχω χώρο στο αμάξι και εφόσον πάει στο ίδιο μέρος που πάω και εγώ, εννοείται θα τον πάρω.
Είστε νέος. Αναρωτιέμαι πως μπορείτε και λέτε όχι στον έρωτα με τον άλλο άνθρωπο. Πως γίνεται και αντιστέκεστε;
Πάνω απ' όλα είναι η χάρις του Θεού. Με τη δική μας την κατάθεση και τη θέληση κάνουμε τη μοναχική ζωή. Εμείς κάνουμε το βήμα και ο Θεός κάνει τα χιλιόμετρα. Από 'κει και πέρα όλα είναι το μυαλό. Αν το μυαλό σου, σου πει να κάνεις αυτά τα πράγματα, τότε θα τα κάνεις. Αν το μυαλό σου πει όχι, τότε δεν θα τα κάνεις. Ο μοναχικός αγώνας είναι αγώνας υπέρ φύση. Υπάρχουν αρετές που είναι κατά φύση: δηλαδή να είμαστε καλοί. Υπάρχουν και οι υπέρ φύση αρετές όπως η παρθενία γι' αυτό ο μοναχισμός λέγεται αγγελικό τάγμα ή αγγελική πολιτεία. Δεν είμαστε εμείς οι μάγκες που τα καταφέρνουμε, βάζουμε την προαίρεση και λέμε «Θεέ μου θέλω να εκπληρώσω τις υποσχέσεις μου και βοήθα με».
Σκέφτεστε ότι όλο αυτό που κάνει είναι μια καταπίεση της ύπαρξής σας;
Αν οι μοναχοί είχαν καταπίεση με αυτό που έκαναν ή θα έφευγαν ή θα έπαιρναν ψυχοφάρμακα. Αν θεωρούν τη μοναχική ζωή καταπίεση, θα είναι όντως καταπίεση για τον εαυτό τους.
Εσείς έχετε σκεφτεί ποτέ μέσα σ' αυτά τα 8 χρόνια να εγκαταλείψετε το μοναχισμό;
Ο πειρασμός και ο αόρατος πόλεμος είναι συνεχής. Μέχρι να μπει ο άνθρωπος στο τάφο, υπάρχει πόλεμος. Ο διάβολος κάνει τη δουλειά του. Όπως σε κάθε παντρεμένο θα φέρει το συλλογισμό: Ή να πάει με άλλη γυναίκα ή να χωρίσει τη σύζυγο του για να φύγει από τα προβλήματά του, το ίδιο θα κάνει και σ' ένα μοναχό. Ο γέροντας Παΐσιος έχει πει: «Δεν μπορείς να εμποδίσεις ένα αεροπλάνο να περνάει πάνω από το κεφάλι σου, μπορείς να το απαγορέψεις να προσγειωθεί στην αυλή σου». Δηλαδή ο συλλογισμός που θα σου στείλει ο διάβολος, δεν είναι δική σου ευθύνη. Η δική σου ευθύνη είναι αν θα καταπιείς την καραμέλα ή αν θα τη φτύσεις αμέσως μόλις έρθει.
5) Αργυρώ Καλαφάτη ή Μπουμπού, βαρκάρισσα- «καντινιέρισσα» στην παραλία Σεϋχέλλες
Όλη η ζωή σας στην Ικαρία;
Όχι. Γεννήθηκα στην Ικαρία, είμαι 58 χρονών, αλλά στα 16 μου παντρεύτηκα και πήγαμε με τον άντρα μου στο Σικάγο. Καλά ήταν εκεί, αλλά μου έλειπε ο τόπος μου. Από το 1998, ήρθα μόνιμα, χειμώνα- καλοκαίρι στην Ικαρία.
Πώς προέκυψε να φέρνετε αναψυκτικά, μπίρες και σάντουιτς με τη βάρκα και να «στήνετε καντίνα» στην εντυπωσιακή παραλία Σεϋχέλλες;
Το ξεκινήσαμε μάλλον τυχαία και είδαμε ότι έπιασε. 14 χρόνια ερχόμαστε στις Σεϋχέλλες. Δεν υπάρχει κάτι εδώ και ο κόσμος χρειάζεται νερό ή καφέ διότι κάθεται όλη μέρα. Έχουμε γνωρίσει κόσμο πολύ.
Βγαίνει το μεροκάματο;
Όχι πάντα. Τον Αύγουστο έχει δουλειά. Ο κόσμος δεν ξέρει ότι θα μας βρει στην παραλία και κρατάνε πράγματα μαζί τους... Έχουμε χαρεί που έχουμε σώσει κόσμο: Μια κυρία την είχε τσιμπήσει σφίγγα και εγώ κρατούσα πάντα μια ένεση για τσιμπήματα. Κόντευε να πεθάνει η γυναίκα, έτρεξα και τη βοήθησα.
Οι Ικαριώτες είναι ακμαίοι, έχουν ενέργεια και ζουν περισσότερο;
Η μακροζωία είναι να μη σκέφτεσαι πολλά στο μυαλό σου. Να μη σκέφτεσαι συνέχεια. Ήρθαν οι Αμερικάνοι να ψάξουν για τη μακροζωία για την Ικαρία και μας ματιάσανε. Σε όσους πήραν συνέντευξη και ήταν πολύ μεγάλοι σε ηλικία, πέθαναν όλοι μετά από λίγο. Ο ελληνικός καφές είναι το μυστικό της μακροζωίας, λένε.
Τους γκρούβαλους τους θέλετε στο νησί;
Όλους τους θέλουμε, εμείς δεν έχουμε μιζέρια και γκρίνια. Οι γκρούβαλοι είναι δεκτοί στο νησί αρκεί να μην αφήνουν σκουπίδια στις παραλίες. Δεν έχουμε πρόβλημα με κανέναν –αρκεί ν' αγαπάει το νησί.
6) Ισίδωρος Πλυτάς, surfer, ιδιοκτήτης σχολής surf στην παραλία Μεσακτή
Σπουδές; Ηλικία;
Είμαι 28 χρόνων και έχω σπουδάσει κατασκευή μουσικών οργάνων και τεχνολογία ήχου στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς. Επίσης έχω δυο διπλώματα καθηγητή surf από την αγγλική και παγκόσμια ένωση surf αντίστοιχα. Αυτή την στιγμή έχω την δικιά μου σχολή surf στην παραλία Μεσακτή της Ικαρίας μαζί με τον συνεργάτη μου Βασίλη Μίσσα.
Το surf πώς μπήκε στη ζωή σου;
Ήρθε στη ζωή μου όταν ένας Πορτογάλος φίλος μου πριν από δώδεκα χρόνια έφερε την σανίδα του και είχα την ευκαιρία να δοκιμάσω για πρώτη φορά. Έμαθα μόνος μου με πολύ κόπο και βοήθεια από φίλους. Αυτό που αγάπησα από την πρώτη στιγμή στο άθλημα ήταν η προσαρμοστικότητα που απαιτούσε για να εκμεταλλευτείς την δύναμη της φύσης.
Πώς είναι η ανταπόκριση του κόσμου στα μαθήματα surf που διδάσκεις; Δυσκολεύονται;
Το μάθημα που έχουμε στήσει με τον συνεργάτη μου στοχεύει στο να περνάει με διασκεδαστικό τρόπο τις θεμελιώδεις αρχές του αθλήματος, πράγμα που βλέπουμε ότι καλύπτει τις ανάγκες τόσο του κόσμου που έρχεται απλώς για να διασκεδάσει, όσο και κάποιου που θα έρθει για να μυηθεί πραγματικά στο άθλημα. Οι περισσότεροι που έρχονται θεωρούν ότι είναι ένα άθλημα που απαιτεί τέλεια φυσική κατάσταση, πράγμα που τους δημιουργεί έναν ψυχολογικό φραγμό ως προς το να δουλέψουν τις τεχνικές, που πραγματικά αποτελούν το 70% του αθλήματος.
Η Ικαρία έχει καλά κύματα;
Η Ικαρία έχει κατά την καλοκαιρινή περίοδο ιδανικό κύμα για αρχάριους και αρκετά καλό κύμα κάποιον προχωρημένο surfer.
Οι Ικαριώτες διδάσκουν τι θα πει ηρεμία και no stress...
Πολλοί παρεξηγούν αυτή την ηρεμία και την απώλεια άγχους με τεμπελιά και νωθρότητα. Δεν ισχύει. Οι περισσότεροι Ικαριώτες κάνουν δύο και τρεις δουλειές, είναι αγρότες, κτηνοτρόφοι και επαγγελματίες συγχρόνως. Για παράδειγμα, ένας θείος μου νωρίς το πρωί ποτίζει τους κήπους, όλη μέρα δουλεύει στην οικοδομή και το βράδυ πρέπει να πάει στα ζώα. Και η νυχτερινή λειτουργία των μαγαζιών στο Χριστό Ραχών προέκυψε από την ανάγκη των ανθρώπων να τελειώσουν τις δουλειές στα χωράφια και στα ζώα και μετά να πάνε στην κανονική τους δουλειά. Αυτό κρατάει ακόμα και σήμερα είτε για τους ίδιους πρακτικούς λόγους είτε και σαν τουριστική ατραξιόν μερικές φορές...
Γενικότερα, πάντως, οι Ικαριώτες έχουν καταφέρει χρόνια τώρα να κρατήσουν λεπτές ισορροπίες τόσο στον τρόπο ζωής τους όσο και στον τρόπο σκέψης τους, ισορροπία μεταξύ παραγωγικότητας και ηρεμίας, σεβασμού της ιστορικότητας τους με ταυτόχρονη ανάπτυξη του πολιτισμού τους. Αυτά για μένα τους καθιστούν διαφορετικούς.
http://www.ikariasurfschool.com/
Φωτογραφίες: Λάμπρος Αραπάκος
Οι φωτογραφίες του Ισίδωρου Πλυτά είναι από το προσωπικό του αρχείο
ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΟ ΓΚΡΕΚΑ
Ικαρία: ένα χωριό τρελό από χαρά του Τάσου Αντωνόπουλου
σχόλια