O Κωνσταντίνος Θεοφανίδης είναι ένας από τους ελάχιστους σήμερα εναπομείναντες ανθρώπους στην Ελλάδα που κατέχουν την τέχνη της χειροποίητης υποδηματοποιίας. Και είναι μόλις 30 ετών.
"Κουβαλώντας" μία οικογενειακή παράδοση τριάντα ετών στον χώρο των ανδρικών υποδημάτων, ο Κωνσταντίνος δραστηριοποιείται ως υποδηματοποιός δεύτερης γενιάς στον χώρο του χειροποίητου παπουτσιού τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ από το 2009 επικεντρώθηκε στο δικό του brand custom ανδρικών υποδημάτων πολυτελείας.
Ποιος φτιάχνει όμως σήμερα "πάνω του" χειροποίητα κατά παραγγελία παπούτσια, πώς μπορεί να επιβιώσει ένα τέτοιο εγχείρημα στην Ελλάδα της κρίσης, και πώς ένας νεότατος άνθρωπος αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του σε μία χαμένη σήμερα τέχνη, που θυμίζει παλιές αριστοκρατικές εποχές;
Ο Κωνσταντίνος άνοιξε το εργαστήριό του στο LIFO.gr, μας ξενάγησε βήμα προς βήμα στην διαδικασία κατασκευής ενός παπουτσιού, και έλυσε όλες μας τις απορίες.
Το χειροποίητο έχει τη δική του φιλοσοφία. Έχει να κάνει με τον τρόπο ζωής και όχι τόσο με την οικονομική κατάσταση του καθενός. Σε γενικές γραμμές όμως απευθύνεται σε ανθρώπους που δεν τους νοιάζει αν φαίνεται ακριβό αυτό που φοράνε, δεν τους νοιάζει να φαίνεται η φίρμα.
"Μεγάλωσα μέσα στην υποδηματοποιία", μου εξηγεί όταν το ρωτώ πώς άρχισαν όλα, "στην οικογενειακή επιχείρηση παραγωγής ανδρικών παπουτσιών που διατηρούσε ο πατέρας μου στα Λαδάδικα της Θεσσαλονίκης, όταν η περιοχή ήταν ακόμα βιοτεχνικό κέντρο.
Μπήκα από μικρός στην δουλειά, την έμαθα εμπειρικά. Όταν πια η βιοτεχνία έκλεισε αποφάσισα να ξεκινήσω αυτό που σκεφτόμουν από μικρός: Ένα εργαστήριο κατασκευής εξ ολοκλήρου χειροποίητων κατά παραγγελία ανδρικών υποδημάτων πολυτελείας, στα πρότυπα των παραδοσιακών οίκων του εξωτερικού.
Έτσι το 2009 σε ηλικία 25 ετών και ακριβώς λίγο πριν έρθει η καταστροφή της χώρας, ξεκίνησα. Ήταν μεράκι μου, θα το έκανα έτσι κι αλλιώς ακόμα κι αν ήξερα τι θα επακολουθούσε, αλλά μάλλον με λιγότερο άγχος."
Στην Θεσσαλονίκη, όπως και στα υπόλοιπα αστικά κέντρα της χώρας, το επάγγελμα του υποδηματοποιού ήταν πολύ διαδεδομένο μέχρι την δεκαετία του '70. Με την εποχή του μαζικού εμπορίου οι παλιοί υποδηματοποιοί σταδιακά αποσύρθηκαν, επεκτάθηκαν στην βιομηχανική παραγωγή, ή ακολούθησαν το δρόμο του τσαγκάρη. Τις τελευταίες δεκαετίας η τέχνη της χειροποίητης υποδηματοποιίας μοιάζει να έχει σβηστεί εντελώς από τον επαγγελματικό χάρτη, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων.
Πόσο δύσκολο είναι για έναν νέο άνθρωπο να ξεκινάει μόνος του σήμερα μία επιχείρηση στην Ελλάδα, και ποιες ήταν οι κυριότερες δυσκολίες που αντιμετώπισες ξεκινώντας καταμεσής της κρίσης;
Οι δυσκολίες είναι προφανώς οικονομικές. Το κράτος έναν επιχειρηματία τον αντιμετωπίζει εξ αρχής σαν απατεώνα. Η νέα γενιά πληρώνει τα σπασμένα της προηγούμενης δηλαδή. Και όλα αυτά για την ενίσχυση της νεανικής επιχειρηματικότητας δεν είναι έτσι όπως θέλουν να τα παρουσιάσουν. Στην πραγματικότητα αν δεν έχεις δικό σου κεφάλαιο από πίσω, δεν κάνεις τίποτα. Από την άλλη, πίστευα ανέκαθεν ότι αν δημιουργείς κάτι καλό και κρατάς τις τιμές σε λογικά πλαίσια, έχεις μεγάλες πιθανότητες να πετύχεις ακόμα και εν μέσω κρίσης. Υπάρχουν εταιρείες που μεγαλούργησαν σε πολύ χειρότερες εποχές από την σημερινή.
Ναι όμως εδώ προκύπτει και ένα άλλο εύλογο ερώτημα: Ποιος μπορεί να αγοράσει σήμερα χειροποίητα παπούτσια; Που απευθύνονται οι δημιουργίες σου;
Απευθύνονται στο 2% με 5% του αγοραστικού κοινού της χώρας. Σε ανθρώπους που εκ πεποιθήσεως επιλέγουν την ποιότητα αντί της ποσότητας, και εκτιμούν την φιλοσοφία και την ιδεολογία του χειροποίητου. Αν μπορούσαμε να κάνουμε ένα προφίλ θα μιλούσαμε για άνδρες άνω των 30 που έχουν διδαχθεί αυτή τη συνήθεια από την οικογένειά τους, για ανθρώπους που δεν τους ενδιαφέρει καθόλου να φαίνεται ότι αυτό που φορούν είναι ακριβό, ότι είναι συγκεκριμένης φίρμας με εμφανές λογότυπο. Με λίγα λόγια δεν απευθύνονται σε νεόπλουτους. Από την άλλη υπάρχει και μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων που θέλουν ένα ξεχωριστό ζευγάρι για μία πολύ ξεχωριστή μέρα (γάμος, ορκωμοσία, κτλ).
Δεν είναι όμως και λίγο ελιτίστικη η φιλοσοφία του χειροποίητου;
Όχι γιατί όπως ξέρουμε καλά είναι η φτήνια που τρώει τον παρά. Ή όπως λένε στην Αμερική, "είμαι πολύ φτωχός για να αγοράζω φθηνά πράγματα". Το χειροποίητο κατά παραγγελία προϊόν έχει να κάνει με τον τρόπο ζωής και όχι τόσο με την οικονομική κατάσταση του καθενός. Ο Έλληνας πλέον εκτιμά και σκέφτεται διπλά πού θα δώσει τα χρήματά του, ακόμα και ο ευκατάστατος. Θα δεις και ανθρώπους μισθωτούς που θα πάρουν ένα μόνο ζευγάρι τον χρόνο-και αν- αλλά θέλουν να είναι καλό.
Αλήθεια, πόσο κοστίζει ένα ζευγάρι;
Όλα τα ζευγάρια κινούνται στα 300 με 350 ευρώ.
Πώς φτιάχνεται λοιπόν ένα χειροποίητο παπούτσι; Ποια είναι τα βήματα;
Τα στάδια κατασκευής είναι πάρα πολλά. Το παπούτσι σε αντίθεση με το ρούχο είναι μία βαριά κατασκευή, κάθε βήμα της οποίας απαιτεί εξειδίκευση. Ο κόφτης π.χ. του δέρματος είναι μία ολόκληρη ξεχωριστή τέχνη στην υποδηματοποιία, αν και εγώ τα κάνω όλα μόνος μου. Επίσης τα υλικά είναι πολλά, το δέρμα δύσκολο να το δουλέψεις, κτλ.
To χειροποίητο και επί παραγγελία προϊόν είναι ένα brand από μόνο του. Η σχέση του δημιουργού με τον πελάτη είναι άμεση, και αυτή είναι η μεγαλύτερη πολυτέλεια απ' όλες.
Τα βήματα, χονδρικά, είναι τα εξής:
O πελάτης έρχεται κατόπιν ραντεβού στο κατάστημα, διαλέγει το καλαπόδι που του ταιριάζει, διαλέγει το σχέδιο ανάμεσα από περίπου διακόσιες επιλογές, το δέρμα, την σόλα, και το χρώμα.
Έπειτα έρχομαι στο εργαστήριο, κόβω το δέρμα, το ράβω στη μηχανή (αλλά και στο χέρι κάποιες φορές), βάζω τους πάτους, μοντάρω το παπούτσι στο καλαπόδι, ράβω την σόλα, και στο τέλος το τακούνι.
Ολόκληρο το παπούτσι, ακόμα και η σόλα και το τακούνι, είναι φτιαγμένο μόνο από δέρμα και εξ ολοκλήρου στο χέρι.
Μέσος χρόνος παράδοσης ενός ζευγαριού είναι ο ένας μήνας, και κάθε ζευγάρι είναι μοναδικό και αριθμημένο.
Ενώ μας δείχνει στην πράξη την διαδικασία κατασκευής ο Κωνσταντίνος μου εξηγεί πώς τα τελευταία πέντε χρόνια παρατηρεί μία τάση στην αγορά προς το χειροποίητο προϊόν. Ο ίδιος συνεργάζεται συχνά και με πελάτες από την Αμερική, όπου υπάρχει μεγάλη ζήτηση μιας που η τέχνη του χειροποίητου δεν είναι καθόλου διαδεδομένη.
"To χειροποίητο και επί παραγγελία προϊόν είναι ένα brand από μόνο του", λέει. "Η σχέση του δημιουργού με τον πελάτη είναι άμεση, και αυτή είναι η μεγαλύτερη πολυτέλεια απ' όλες. Οι πελάτες εμπιστεύονται τον δημιουργό, πολλές φορές για μια ολόκληρη ζωή, κι αυτός με τη σειρά του προσπαθεί για το καλύτερο για να μην τους απογοητεύσει."
Σήμερα ο Κωνσταντίνος δουλεύει με σταθερό πελατολόγιο από ολόκληρη την Ελλάδα, κρατώντας την παραγωγή σε πολύ συγκεκριμένα επίπεδα ώστε να μην ρίξει την ποιότητα. Η δουλειά του έγινε γνωστή από στόμα σε στόμα, και μέσω ίντερνετ.
Τι σχέδια σου ζητάνε περισσότερο;
Τα κλασικά, διαχρονικά, σχέδια είναι και τα πιο δημοφιλή. Oxford, Oxford Full Brogue, Derby, Monk. Φροντίζω όμως να δίνω πολλές επιλογές σε καλούπια, φόρμες και μοντέρνα σχέδια ώστε να προσελκύσω και νέο κόσμο στο χειροποίητο παπούτσι. Ακραίες απαιτήσεις δεν υπάρχουν συχνά. Ίσως κάποιος να επιθυμεί ένα πιο εξωτικό δέρμα, ή μια φορά που μου είχε τύχει ένας πελάτης να θέλει διαφορετικό χρώμα το δεξί από το αριστερό παπούτσι.
Και γιατί μόνο ανδρικά παπούτσια;
Το γυναικείο παπούτσι είναι μία εντελώς διαφορετική αγορά. Μία γυναίκα αγοράζει παπούτσια με κριτήριο τη μόδα και τις τάσεις της, και όχι την διαχρονικότητα και το κλασικό σχέδιο, ενώ σπάνια κρατάει ένα παπούτσι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Από την άλλη, ένα κλασικό ανδρικό παπούτσι, με σωστή συντήρηση και επισκευή – την οποία πάλι αναλαμβάνω εγώ- μπορεί να κρατήσει μία ζωή.
"Η δουλειά μου είναι η ζωή μου" μας λέει φεύγοντας όταν του ζητώ μία τελευταία δήλωση. "Δουλεύω πολύ αλλά δεν νιώθω ποτέ ψυχική κούραση. Τι άλλο να ζητήσει κανείς;"
Tips από τον ειδικό:
Μην αμελείτε να περιποιείστε τα παπούτσια σας με κερί μέλισσας, και όσο δεν τα φοράτε καλό είναι να τα συντηρείτε μέσα σε ειδικό καλαπόδι.
Η χαμένη τέχνη της χειροποίητης υποδηματοποιίας - Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ του LIFO.gr
___________________________
KWNSTANTINOS Custom Made Shoes
Προξένου Κορομηλά 15, Θεσσαλονίκη
Κατόπιν ραντεβού
σχόλια