Ένα σακίδιο πλάτης που κατασκευάζεται με υλικά από τις βάρκες και τα σωσίβια που στοιβάζονται καθημερινά στην Λέσβο και θα προσφέρεται στους πρόσφυγες και τους μετανάστες που φτάνουν στο νησί για να συνεχίσουν το δύσκολο ταξίδι τους με αξιοπρέπεια, για να κινούνται άνετα και να διατηρούν τα προσωπικά τους είδη στεγνά και ασφαλή κατασκευάστηκε από το Embassy for the Displaced.
Πρόκειται για μία δημιουργική κολεκτίβα ανθρώπων που ασχολούνται και απασχολούνται με την προσφυγική κρίση όπως «ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια τους». Η πρωτοβουλία για την δημιουργία της «πρεσβείας» έγινε από έναν φοιτητή μεταπτυχιακού αρχιτεκτονικής από την Αθήνα που σε συνεργασία με άλλους αρχιτέκτονες, ακτιβιστές στη Λέσβο, ηθοποιούς, σκηνοθέτες, κινηματογραφιστές, τοπογράφους, προγραμματιστές, σχεδιαστές μόδας πραγματοποιούν τις δράσεις τους. Όλοι συνεισφέρουν με τον τρόπο τους και όλοι προτιμούν να μην αποκαλυφθούν τα ονόματα τους γιατί όπως λένε «είναι μία πρωτοβουλία που δεν αποσκοπεί στην προβολή της προσωπικής τους δουλειάς, αλλά στην επίλυση ενός υπαρκτού προβλήματος».
«Κατά την πρώτη μας επίσκεψη στο νησί συνειδητοποιήσαμε ότι οι πρόσφυγες που φτάνουν έχουν αρκετά στεγνά ρούχα, κουβέρτες και sleeping bags να τους περιμένουν. Οι δομές υποδοχής έχουν φροντίσει για αυτό. Εκεί που είδαμε ότι υπάρχει έλλειψη είναι σε χειμερινά σακίδια, σε μέγεθος που να χωράει τα υπάρχοντά τους, να είναι ανθεκτικά και αδιάβροχα ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του ταξιδιού τους. Στα Βαλκάνια και στην Δυτική Ευρώπη οι πρόσφυγες και οι μετανάστες συχνά συναντούν βροχή, χιόνι και ποτάμια», λέει ο Σ.
«Οι πλαστικές βάρκες και τα σωσίβια που στοιβάζονται στο νησί και όσα δε χρησιμοποιούνται από τους κατοίκους και τις οργανώσεις, μένουν στην παραλία και θάβονται κάτω από τα βότσαλα. Κουφάρια που περιμένουν να ανασυρθούν από παραθεριστές ή αρχαιολόγους του μέλλοντος, ως τραγικό πειστήριο της προσφυγικής ροής».
«Τα υλικά που χρησιμοποιήσαμε για τις πρώτες τσάντες προέρχονται εξ ολοκλήρου από δύο βάρκες που έφτασαν στη Σκάλα Συκαμνιάς τις πρώτες μέρες του Γενάρη του 2016. Κάποια κομμάτια τα κουβάλησα εγώ», λέει ο Σ. «Μαζί με τη φίλη μου Σ. Επιστρέφοντας από το νησί είδαμε ότι κάποια ήταν καμμένα ή βιαστικά μπαλωμένα με κόλλα – οι βάρκες ήταν σε κακή κατάσταση πριν καν μπουν μέσα οι πρόσφυγες. Τα παιδιά που οργανώνουν τη δομή του Πλάτανου συνέλεξαν τα πιο καθαρά κομμάτια και μας τα έστειλαν. Μας βοηθάνε σημαντικά και συνεχίζουν να προσφέρουν την αλληλεγγύη τους σε πρόσφυγες και μετανάστες στην πρώτη γραμμή υποδοχής. Για τους ιμάντες, τα clips, και το μαξιλαράκι στα straps που φοριούνται στον ώμο χρησιμοποιήθηκαν τα πεταμένα σωσίβια. Το φτηνό, επισφαλές rubber από το οποίο είναι κατασκευασμένες οι φουσκωτές βάρκες και έχει στείλει εκατοντάδες ανθρώπους στο θάνατο τον τελευταίο χρόνο, είναι παραδόξως ιδανικό για μια τέτοιου τύπου τσάντα αφού ναι μεν έχει ίνες αλλά είναι αρκετά λεπτό ώστε να μπορεί να περάσει από μία επαγγελματική μηχανή».
«Βλέπουμε την τσάντα αυτή ως ένα βήμα προς ένα πιο ανθρώπινο και αξιοπρεπές ταξίδι, κατά τη διάρκεια του οποίου η πολιτεία είναι απούσα και εμφανίζεται μόνο για να καταγράψει και να ελέγξει. Ακόμη, αποτελεί ένα σύμβολο επιβίωσης απέναντι στην εκμετάλλευση την οποία οι άνθρωποι που μετακινούνται υφίστανται. Η βάρκα είναι επικίνδυνη (50-60 άνθρωποι στριμώχνονται σε κάθε βάρκα), αλλά όταν φτάσει, μεταποιείται σε ένα πολύτιμο εργαλείο στην πλάτη κάθε ανθρώπου που βγήκε από αυτήν. Παράλληλα, σημαντικό είναι ότι ως αντικείμενο δε 'φωνάζει ότι έχει βγει από σωσίβιο η βάρκα, οπότε και δε στιγματίζει τους ανθρώπους που τις φορούν σε περιβάλλοντα που δεν είναι πάντα φιλικά».
«Τα πατρόν δουλεύονται αυτή τη στιγμή και θα είναι διαθέσιμα, με μοναδικό όρο από την πλευρά μας ότι οι τσάντες που θα κατασκευαστούν θα διατίθενται αυστηρά χωρίς αντίτιμο, μόνο σε πρόσφυγες και μετανάστες. Η τσάντα έχει σχεδιαστεί με την πολύτιμη βοήθεια του Μ. (Three Legs and a Model), ώστε να είναι όσο πιο απλή στην εκτέλεσή της γίνεται. Μερικές ραφές αρκούν, ενώ τα κομμάτια που απαιτούνται είναι σχεδιασμένα ώστε να αφαιρούνται εύκολα από τα συχνά ακανόνιστα κομμάτια βάρκας που μένουν πίσω».
«Για την ώρα έχουμε κατασκευάσει ένα πρωτότυπο 50-60 λίτρων, μαζί με μία θήκη για κινητό τηλέφωνο και τα απαραίτητα έγγραφα που φοριέται σαν ζώνη. Είμαστε σε επικοινωνία με οργανώσεις που βοηθούν πρόσφυγες και μετανάστες, όπως η No Borders, αλλά και με κατασκευαστές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ολοκλήρωση του εγχειρήματος. Θέλουμε να στήσουμε μία δομή όπου οι βάρκες θα κόβονται κατά την άφιξή τους, και τα κομμάτια θα οδηγούνται σε επαγγελματικές μηχανές στη Λέσβο και στην Αθήνα, θα μετατρέπονται σε τσάντες και θα μοιράζονται στους πρόσφυγες που το θέλουν. Παράλληλα, δουλεύουμε και επόμενα σχέδια, αντίστοιχης φύσης που θα εντάξουμε σε αυτή τη δομή. είναι δύσκολο εγχείρημα και έχουμε έλλειψη απο οικονομικούς πόρους καθώς το χρηματοδοτούμε μόνοι μας αλλά έχει ήδη υπάρξει ανταπόκριση, ενω ελπίζουμε να υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη».
Το Embassy for the Displaced επιχειρεί σε τρία πεδία και αναζητά ανθρώπους που θα μπορούν να βοηθήσουν και να συνεισφέρουν σε αυτά ο καθένας με τον τρόπο του:
1. Σε ότι αφορα το σώμα, με design-for-survival εργαλεία, όπως το παράδειγμα της τσάντας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη χρήση των υλικών που μένουν πίσω, και γεμίζουν τα παράλια της Λέσβου, όπως οι πλαστικές φουσκωτές βάρκες και τα αμέτρητα σωσίβια. Ταξιδέψαμε στη Λέσβο και μιλήσαμε με πρόσφυγες, εθελοντές, ναυαγοσώστες, ντόπιους, προκειμένου να καταλάβουμε τι ανάγκες υπάρχουν που να μπορούν να επιλυθούν μέσω του σχεδιασμού. Η τσάντα είναι το πρώτο βήμα. Σε λίγο καιρό θα επισκεφτούμε το νησί πάλι, με τοπογράφους, που χρησιμοποιουν την τεχνολογια 3D Scanning, για ένα καινούριο εγχείρημα που ετοιμάζουμε.
2. Η πρεσβεία λειτουργεί και ως οπτικοακουστικό αρχείο. Πέρα από δικά μας πλάνα, πρόσφυγες και μετανάστες που γνωρίζουμε μέσα από τη δράση μας στέλνουν βίντεο από το ταξίδι τους. Άρα ένα αρχείο για την ιστορία in the making. Έχουμε προσωπική επαφή μαζί τους και προσπαθούμε να τους κατευθύνουμε σωστά σε ειδικούς για νομικές συμβουλές. Οπότε σύντομα θα αναζητήσουμε και βοήθεια από νομικούς.
3. Σε ένα συμβολικό επίπεδο, η πρεσβεία λειτουργεί και ως κοινωνικοπολιτικό σχόλιο. Σε μία διαδρομή που οι πρόσφυγες συναντούν τους επίσημους θεσμούς κυρίως απέναντί τους (αστυνομία, κράτος στρατός) θέλουμε να γίνουμε ένας θεσμός στο πλάι τους. Μια γη για αυτούς που έχουν χάσει την γη τους, έστω κι αν δεν πατάμε στο έδαφος, αλλά σε εργαστήρια, στα παράλια της Λέσβου και στο ίντερνετ. Αν οι κυβερνήσεις της Ευρώπης δεν έχουν διάθεση να βοηθήσουν, θα το κάνουμε εμείς.
